Apley testi

Apley testi aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir:

1. Hasta Pozisyonu: Hasta 90 dereceye kadar bükülmüş diziyle yüzüstü (yüzüstü) yatar.
2. Sıkıştırma ve Rotasyon: Muayene eden kişi topuk veya ayak tabanı üzerine aşağı doğru aksiyel basınç uygulayarak tibiayı diz eklemine doğru sıkıştırır. Daha sonra basınç korunurken bacak medial (içe doğru) ve lateral (dışa doğru) döndürülür.

• Medial Rotasyon: Hasta medial (iç) rotasyon sırasında **ağrı hissederse, bu bir *lateral menisküs* lezyonuna işaret edebilir.
• Lateral Rotasyon: Eğer lateral (dış) rotasyon sırasında ağrı oluşursa, bu olası bir medial menisküs lezyonunu düşündürür.

Distraksiyon ve Rotasyon (İsteğe Bağlı): Bazı durumlarda, muayene eden kişi bacağı döndürürken yukarı doğru çekerek testi kompresyon yerine distraksiyon ile gerçekleştirebilir. Bu manevra vurguyu menisküslerden kollateral bağlara kaydırır.

• Distraksiyon ve medial rotasyon** sırasında **ağrı oluşursa, bu *lateral kollateral ligamentte (LCL)* hasar olduğunu gösterebilir.
• Distraksiyon ve lateral rotasyon** ile ortaya çıkan ağrı medial kollateral ligament (MCL) yaralanmasına işaret edebilir.

Apley testi, dize uygulanan kuvvetleri değiştirerek menisküs ve kapsüler yapılar yaralanmaları arasında ayrım yapılmasına yardımcı olur. Eksenel kompresyon** uygulandığında, menisküsler (eklem içinde amortisör görevi görür) gerilir. Farklı yönlerde uygulanan Rotasyonel kuvvetler, fleksiyon derecesine bağlı olarak menisküslerin posterior ve anterior boynuzlarına baskı uygular:

• 90 derece fleksiyonda**, menisküsün *posterior boynuzu* özellikle etkilenir.
• Daha uzun diz pozisyonunda**, *ön boynuz* daha fazla stres altındadır.

Bacak çekildiğinde (distraksiyon), kuvvetler kollateral ligamentlere yönlendirilir, bu da meniskal ve ligamentöz yaralanmaların ayırt edilmesine yardımcı olur.

• Duyarlılık ve Özgüllük**: Apley testi en hassas tanı aracı değildir, **duyarlılığı yaklaşık %38’dir, yani tüm menisküs yaralanmalarını tanımlayamayabilir. Bununla birlikte, yaklaşık %84’lük bir özgüllüğe sahiptir, bu da test pozitif olduğunda menisküs lezyonu olasılığının yüksek olduğunu gösterir. Bu özgüllük, testi diğer testlerle birlikte yararlı bir araç haline getirir.
• Klinik Yorumlama**: Pozitif bir Apley testi (kompresyon ve rotasyon sırasında ağrı) daha çok *meniskal hasarı* gösterirken, distraksiyon ve rotasyon sırasında ağrı kollateral bağlarda sorun olduğunu düşündürür.

Apley testi, diz yaralanması değerlendirmelerinin doğruluğunu artırmak için genellikle diğer tanısal testlerle birlikte kullanılır. Bazı tamamlayıcı testler şunlardır:

1. Menisküs Yaralanmaları için Testler

• Steinmann I Testi**: Menisküs yırtığına işaret edebilecek ağrı ve tıklamayı tespit etmek için hasta diz fleksiyonda otururken tibianın *döndürülmesini* içerir.
• Steinmann II Testi: Eklem hattını hassasiyet için palpe ederken diz bükülür ve uzatılır. Menisküsün hangi kısmının (ön veya arka boynuz) etkilendiğini belirlemeye yardımcı olur.
• McMurray Testi**: Muayene eden kişi **dizini döndürürken esnetir ve uzatır, eklem çizgisi boyunca menisküs yırtığına işaret edebilecek bir tıklama veya ağrı olup olmadığını hisseder.

2. Çapraz Bağ Yaralanmaları için Testler

• Çekmece Testi: Ön ve arka çapraz bağların (ACL ve PCL) bütünlüğünü değerlendirmek için kullanılır. Muayene eden kişi aşırı hareket olup olmadığını kontrol etmek için tibiayı öne doğru çeker (ön çekmece) veya arkaya doğru iter (arka çekmece).
• Lachman Testi**: Ön çekmece testine benzer ancak diz yaklaşık *20-30 derece fleksiyonda* gerçekleştirilir. Bu test ACL yırtıklarını tespit etmek için daha hassastır.
• Pivot Kaydırma Testi**: Muayene eden kişi, *ACL yaralanmaları* ile ilişkili rotary instabiliteyi tespit etmek için kullanılan, dizi uzatırken dize rotasyon ve valgus stresi kombinasyonu uygular.

Apley testi**, özellikle *20. yüzyılın ortalarında* ortopedik tıbba yaptığı etkili katkılarla tanınan seçkin bir İngiliz ortopedi cerrahı olan Alan Graham Apley (1914-1996) tarafından geliştirilmiştir. Çalışmaları, ortopedideki birçok modern uygulama için güçlü bir temel oluşturan klinik tanı yöntemlerini iyileştirmeye ve ortopedik cerrahi teknikleri geliştirmeye odaklanmıştır.

Alan Graham Apley’in Özgeçmişi ve Katkıları

• Alan Graham Apley** 1914 yılında doğdu ve tıp alanında kariyer yaptı, sonunda ortopedi alanında uzmanlaştı. Yalnızca klinik becerileriyle değil, aynı zamanda karmaşık kavramları erişilebilir bir şekilde öğretme becerisiyle de tanınıyordu. İlk olarak 1959 yılında yayımlanan “Apley’s System of Orthopaedics and Fractures ” adlı ders kitabı, alanında klasik bir referans haline gelmiştir ve halen tıp öğrencileri ve ortopedi uzmanları tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
• Kariyeri boyunca Apley, kas-iskelet yaralanmaları ve dejeneratif eklem hastalıklarının anlaşılması ve tedavisinde önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Diz yaralanmalarının** teşhisine odaklanması, dizdeki meniskal ve ligamentöz yaralanmaları tanımlamak için bir teşhis manevrası olan Apley testinin geliştirilmesine yol açtı.

Apley Testinin Geliştirilmesi (1950’ler)

• 1950’lerde**, *meniskal yırtıklar* ile bağ yaralanmaları arasındaki ayrım yalnızca klinik muayenelerle kolayca yapılamadığından, diz yaralanmalarının doğru bir şekilde teşhis edilmesi genellikle zordu. MRG** gibi görüntüleme teknolojileri henüz mevcut değildi ve artroskopi henüz ilk aşamalarındaydı.
• Bir hasta dışı ortamda gerçekleştirilebilecek pratik bir klinik teste duyulan ihtiyacı fark eden Alan Apley, Apley testini tasarladı. Doktorların diz kompresyonu ve rotasyonu sırasında ortaya çıkan farklı tepkilere dayanarak menisküs lezyonları ile kapsüler bağ yaralanmaları arasında **ayırım yapabilmelerini sağlayacak bir yöntem sunmayı amaçlamıştır. Test, hastanın *dizi 90 derece fleksiyonda* yüzüstü yatmasını ve muayene eden kişinin potansiyel bir meniskal lezyon veya kollateral bağ yaralanmasına işaret edebilecek ağrı veya kısıtlamayı değerlendirmek için eksenel kompresyon ve rotasyon uygulamasını içerir.
• Apley, testin açıklamalarını tıp literatüründe** yayınladı ve ortopedik tanı için daha geniş bir stratejinin parçası olarak sundu. Test, diz patolojilerini basit ve etkili bir şekilde ayırt etme kabiliyetiyle tanındı.

Apley Testi ve Modern Ortopedi Pratiğindeki Rolü

• Apley testi**, gelişmiş görüntüleme tekniklerinin yaygınlaşmasından önce ortopedik cerrahlara ve klinisyenlere *iç diz yaralanmalarını* değerlendirmek için sistematik bir yaklaşım sağlayarak diz muayenelerinin standartlaştırılmasına yardımcı olmuştur. Doğru tanının uygun yönetim stratejisine rehberlik edebileceği spor yaralanmaları ve travma bağlamında özellikle değerliydi.
• Apley’in yaklaşımı artroskopik tekniklerin** gelişimini de etkilemiştir. Ortopedik cerrahlar 1970’lerde ve 1980’lerde artroskopiyi daha yaygın olarak kullanmaya başladıkça, Apley testi gibi testlerden elde edilen klinik bilgiler, menisküs onarımları ve bağ rekonstrüksiyonları için cerrahi planlama ve rehabilitasyon protokollerini bilgilendirdi.
• Yirminci yüzyılın sonlarında önemli ölçüde gelişen Menisküs onarım teknikleri kısmen Apley testi gibi testlerin sağladığı gelişmiş tanısal yetenekler tarafından yönlendirilmiştir. Menisküs ve bağ yaralanmalarının farklı özelliklerinin anlaşılması, daha hedefe yönelik cerrahi müdahaleler yapılmasını sağlayarak eklem fonksiyonunun korunmasına ve komplikasyonların en aza indirilmesine yardımcı oldu.

Alan Graham Apley’in Mirası

• Alan Apley** genellikle ortopedik tanı ve tedaviye sistematik yaklaşımı popüler hale getirmesiyle tanınır. Spesifik tanısal testlerin kullanımı da dahil olmak üzere klinik muayene becerilerine yaptığı vurgu, ortopedik bakım standardının yükselmesine yardımcı olmuştur.
• Apley testi** ortopedi ve spor hekimliği uygulamalarında yaygın olarak kullanılan bir manevra olmaya devam etmektedir. MRI** gibi **modern görüntüleme teknikleri diz yaralanmalarının daha ayrıntılı görüntülenmesini sağlasa da, Apley testi diz ağrısının ilk değerlendirmesine ve teşhisine yardımcı olmak için hala değerli bir *klinik araç* olarak kullanılmaktadır.

Apley’in Çalışmalarından Esinlenen Tanı Tekniklerinin Genişletilmesi

Apley testinin** geliştirilmesi, diz yaralanmaları için diğer teşhis tekniklerinin yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur:

Pivot Kaydırma Testi: ACL yaralanmaları ile ilişkili rotary instabiliteyi tespit etmek için tasarlandı ve ortopedistlerin repertuarına eklendi.

McMurray Testi**: Dizi uzatarak ve döndürerek menisküs yaralanmalarını değerlendirir. Apley testinin standart bir tamamlayıcısı haline gelmiştir.

Lachman ve Drawer Testleri: Ön ve arka çapraz bağ bütünlüğünü değerlendirmek için geliştirildi ve diz yaralanması teşhisine klinik yaklaşımı daha da rafine etti.

1. Apley, A. G. (1956). “A new clinical method of diagnosing torn meniscus.” British Journal of Surgery, 43(180), 641-642.
2. Solomon, D. H., Simel, D. L., Bates, D. W., Katz, J. N., & Schaffer, J. L. (2001). “The rational clinical examination. Does this patient have a torn meniscus or ligament of the knee?” JAMA, 286(13), 1610-1620.
3. McDermott, I. D., & Amis, A. A. (2006). “The consequences of meniscectomy.” Journal of Bone and Joint Surgery British, 88(12), 1549-1556.
4. DeLee, J. C., Drez, D., & Miller, M. D. (2010). DeLee & Drez’s Orthopaedic Sports Medicine: Principles and Practice (3rd ed.). Elsevier Health Sciences.
5. Hall, C. (2016). Apley’s System of Orthopaedics and Fractures (10th ed.). Boca Raton: CRC Press.