- Latincede; immunis ve immunitas kelimelerinden gelir.
- Yaşayan bir canlıdaki, savunma mekanizmasını ifade eder.bu mekanizmada, yabancı hücre ,madde veya yapıları engelleyici birimler bulunur.
- İmmün sistem tek insanda ve hayvanda değil, bitkide hatta mikroorganizmada bile bulunur.
Bir biyoorganizmanın filogenetik gelişim aşamasıyla birlikte bağışıklık sisteminin karmaşıklığı artar: Korunacak yapı ne kadar karmaşıksa bağışıklık sistemi o kadar karmaşıktır. İnsanlarda bağışıklık sistemi, özel proteinler (antikorlar), bağışıklık hücreleri ve bağışıklık organlarından oluşur. Vücudumuzun bağışıklık tepkisinin taşıyıcısıdır.
Bakteriler, virüsler, mantarlar ve tek hücreli veya çok hücreli parazitler, bağışıklık sisteminin tepki verdiği tipik patojenlerdir. Ek olarak, insan ruhu aynı zamanda bağışıklık sisteminin aktivitesini de düzenler. Örneğin; psikojenik bir bağışıklık bastırıcı olarak kronik stres.
Bileşenler
İnsan bağışıklık sistemi birkaç bileşenden oluşur. Hücresel ve hümoral kısım arasında bir ayrım yapılır.
Hücresel bağışıklık sistemi
Hücresel bağışıklık sistemi, ya serbestçe hareket eden (örneğin kanda) ya da çeşitli dokularda lokal olarak meydana gelen özelleşmiş bağışıklık hücrelerini içerir. Bunlar şunları içerir:
- Granülositler
- Makrofajlar
- Dentritik hücreler
- Doğal öldürücü hücreler
- T lenfositleri
- T yardımcı hücreler
- Düzenleyici T hücreleri
- Sitotoksik T hücreleri
- B lenfositleri
Humoral bağışıklık sistemi
- Humoral bağışıklık sistemi, bağışıklık sisteminin hücrelere değil, plazma proteinlerine dayanan parçasıdır. Bunlar;
- Antikor
- Tamamlayıcı faktörler
- İnterlökinler
Yüzey bariyerleri
Daha geniş anlamda, cilt ve mukoza zarları da bağışıklık sisteminin bir parçasıdır, çünkü bariyer işlevi antijenlerin vücut dokusuna kontrolsüz bir şekilde nüfuz etmesini önler. Bu bariyer işlevini özellikle yakın, neredeyse kesintisiz bir hücre ağıyla garanti ederler ve ayrıca kolajenlerle güçlendirilirler.
Deri ve mukoza zarları sadece mekanik koruma sağlamakla kalmaz, aynı zamanda antimikrobiyal peptitler, immünoglobulin A, lizozimler ve defensinler gibi kimyasal savunma maddeleri içeren yüzey salgıları ile vücudu korur. Gastrointestinal sistemde ve ürogenital sistemin bazı kısımlarında, patojenleri kontrol altında tutan saprofitik bir bakteri florası da muhafaza ederler.
Sınıflandırma
- Bileşenlere göre
- hücresel bağışıklık tepkisi
- humoral bağışıklık tepkisi
- Özgüllüğe göre
- spesifik olmayan bağışıklık tepkisi
- spesifik bağışıklık tepkisi
- yeni giren mikrop için bir kaç gün içinde aktive olur.
- yeni giren mikrobu tanıdıktan sonra antikor üretimini başlatır.
- daha önce tanınmış mikrop, bir dahaki karşılaşmada daha kısa sürede tepki oluşturulur.
- Temas geçmişine göre
- birincil bağışıklık tepkisi
- ikincil bağışıklık tepkisi
- Gelişim zamanına göre
- Doğuştan gelen bağışıklık tepkisi
- Önceden var olan birimler ve fizyolojik bariyerler,
- Önemli doğuştan gelen savunma elemanları;
- Makrofaj
- Nötrofil granulosit
- Dendritik hücre
- Mikropları yok ederler.
- Adaptif bağışıklık tepkisi
- Doğuştan gelen bağışıklık tepkisi
- Ayrıca bağışıklık toleransı
- düşman hücresi tanıma;
- Doğal savunma hücreleri tarafından;
- Yabancı organizmanın içeri girmesi ile yüzeyi ile reaksiyona girer.
- Yabancı organizmanın içeri girip tanınması ile doğal bir immun cevap ile bir başka hücrenin reaksiyona girmesi.
- Spesifik savunma hücreleri tarafından;
- T hücreleri reseptörleri ve antikorlar sayesinde, antijenlerin epitopları arasındaki fark tanınır.
- sonuç;
- Fagositoz
- -liz(=> kompleman sistemi)
- Sitotoksizit(t-hücreleri, doğal öldürücü hücreler): belirlenmiş hücreleri öldürürler.
