Yaygın olarak katsura ağacı olarak bilinen Cercidiphyllum japonicum, Cercidiphyllaceae familyasından Japonya ve Çin’e özgü bir ağaç türüdür. Cercidiphyllum cinsindeki tek türdür.
“Cercidiphyllum” cins adı, dokumacılıkta kullanılan bir mekiğe benzeyen yaprakların şekline atıfta bulunan Yunanca “dokumacı mekiği” anlamına gelen “kérkis” ve yaprak anlamına gelen “phyllon” kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Tür epiteti “japonicum” Japon kökenli olduğunu gösterir.
Katsura ağacı hem anavatanı olan Japonya’da hem de Çin’de zengin bir geçmişe sahiptir. Japonya’da genellikle tapınak bahçelerinde bulunur ve sarı, turuncu ve kırmızının canlı tonlarına dönüşen güzel sonbahar yapraklarıyla ünlüdür. Ayrıca, yapraklar döküldüğünde, genellikle yanmış şeker veya pamuk şekere benzetilen kendine özgü tatlı bir koku üretir. Bu özelliği, ağacın özellikle Japon kültüründe el üstünde tutulmasını sağlamıştır.
Çin’de katsura ağacı çoğunlukla doğu bölgelerinde bulunur ve geleneksel tıpta kullanılır. Cercidiphyllum japonicum’un ahşabı da hafifliği ve sağlamlığı nedeniyle değerlidir ve mobilya yapımında ve inşaatta kullanılmıştır.
Taksonomi ve Tanım
Cercidiphyllum japonicum bilimsel olarak ilk kez 1846 yılında Siebold & Zuccarini tarafından tanımlanmıştır. Ağaç, yetiştiricilikte 40 ila 60 feet boyunda olabilir ve bazı örnekler vahşi doğada 100 feet’e kadar ulaşabilir. Alt tarafında hafif mavimsi bir renk tonu olan kalp şeklinde yaprakları olan yaprak döken bir ağaçtır. Ağaç dioiktir, yani her bir ağaç ya erkek ya da dişidir.
Botanik ve Ekolojik Yönleri
Botanik olarak, katsura ağacı hızlı büyümesi ve nemli, iyi drene edilmiş toprakları tercih etmesine rağmen çeşitli toprak türlerinde gelişme yeteneği ile dikkat çekicidir. Ekolojik olarak, meyveleriyle beslenen kuşlar ve küçük memeliler de dahil olmak üzere çeşitli yaban hayatı türleri için habitat ve yiyecek sağlar.
Koruma
Koruma açısından, Cercidiphyllum japonicum şu anda herhangi bir acil yok olma tehdidiyle karşı karşıya değildir ve IUCN tarafından “En Az Endişe” olarak sınıflandırılmıştır. Bununla birlikte, habitat tahribatı ve doğal yayılış alanındaki arazi kullanımındaki değişiklikler potansiyel riskler oluşturmaktadır.
İleri Okuma
- Siebold, P.F., & Zuccarini, J.G. (1846). Flora Japonica, Sect. Prima, Plantae Dicotyledoneae Polypetalae. Leipzig: Apud Arnz & Comp.
- Ohwi, J. (1965). Flora of Japan. Washington: Smithsonian Institution.
- Chen, H., & Manchester, S.R. (2011). “Seed morphology of modern and fossil Ampelocissus (Vitaceae) and implications for phytogeography“. American Journal of Botany, 98(1), 163-175.
