Dermatochalasis, kelime olarak, “dermat-” kökünden türetilmiştir, bu kök Latince “derma” (cilt) anlamına gelir, “-chalasis” ise Yunanca “kendi yerinden kayma” veya “gevşeme” anlamına gelen bir ekten türetilmiştir. Dermatochalasis, genellikle yaşlanma, genetik faktörler veya aşırı güneşe maruz kalma sonucu cildin gevşemesi ve sarkması durumunu ifade eder. Bu terim, özellikle göz çevresindeki cilt için kullanılır, ancak vücudun diğer bölgelerindeki deri gevşemelerini tanımlamak için de kullanılabilir.
Dermatochalasis, göz kapağındaki derinin elastikiyetinin kaybolmasıyla karakterizedir. Bu durum, üst göz kapağının sarkmasına yol açabilir, bu da görsel olarak estetik bir rahatsızlık yaratabilir ve bazen görme alanını daraltarak görme bozukluklarına neden olabilir. Ayrıca, bu durum yaşlanma sürecinin doğal bir parçası olabilir, ancak bazı bireylerde genetik faktörler de önemli bir rol oynar.
Dermatochalasis’in oluşumu, dermisin (deri katmanının altındaki bağ dokusu) elastikiyetini kaybetmesi ve kollajen üretiminin azalması ile ilişkilidir. Kollajen, cildin sıkılığını ve elastikiyetini sağlayan temel proteindir. Zamanla, bu proteinin azalması ve elastin liflerinin zayıflaması, deri sarkmasına yol açar.
Fizyoloji
Dermatochalasis’in fizyolojisi, cildin elastik yapısını oluşturan proteinlerin, özellikle kollajen ve elastinin yapısal bozulmasıyla ilgilidir. Kollajen, ciltteki sıkılığı sağlayan başlıca proteindir, elastin ise cildin esnekliğini ve esneklik yeteneğini korur. Zamanla, bu proteinlerin üretimi azalır, liflerin yapısı bozulur ve deri daha gevşek ve sarkık hale gelir. Bu sürecin etkileri şunlardır:
- Kollajen azalması: Kollajen üretimi yaşla birlikte azalır, bu da cildin daha az sıkı ve elastik olmasına yol açar.
- Elastin kaybı: Elastin lifleri zamanla bozulur, bu da cildin elastikiyetinin kaybolmasına neden olur.
- Deri sarkması: Bu yapısal değişiklikler, cildin sarkmasına ve göz kapağının üst kısmında veya bazen alt kısmında gevşemeye yol açar.
Teşhis Yöntemleri
Dermatochalasis’in teşhisi genellikle klinik bir değerlendirmeye dayanır ve aşağıdaki yöntemlerle yapılır:
- Klinik Değerlendirme ve Anamnez: Dermatolog, hastanın yaşını, göz kapağı şikayetlerini (örneğin, görme alanında daralma, estetik kaygılar) ve öyküsünü alır. Yaşlanma, genetik faktörler veya aşırı güneşe maruz kalma gibi etkenler göz önünde bulundurulur.
- Fiziksel Muayene: Göz kapağının üst kısmı dikkatlice incelenir. Cildin sarkıp sarkmadığına, elastikiyetinin kaybolup kaybolmadığına bakılır. Ayrıca, göz kapağının görme alanını engelleyip engellemediği de değerlendirilir.
- Görsel Alan Testi: Eğer göz kapağının sarkması görme alanını daraltıyorsa, görsel alan testi yapılabilir. Bu test, hastanın görüş alanındaki herhangi bir kaybı değerlendirmeye yardımcı olur.
- Fotoğrafik Değerlendirme: Göz kapağının durumu, önceki ve sonraki fotoğraflarla karşılaştırılarak değerlendirilir.
- Ultrasonografi veya Dermoskopi: Dermatochalasis’in cilt yapısındaki değişiklikleri değerlendirebilmek için bazen ultrason veya dermoskopi kullanılabilir. Bu yöntemler, deri altındaki bağ dokusunun durumunu ve sarkmanın derecesini incelemeye yardımcı olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Dermatochalasis tedavisi, genellikle estetik ve fonksiyonel kaygılar doğrultusunda planlanır. Tedavi seçenekleri, hastanın yaşına, sarkmanın şiddetine ve kişisel tercihine bağlı olarak değişebilir:
- Cerrahi Müdahale (Blefaroplasti): Dermatochalasis tedavisinin en yaygın yöntemi, göz kapağı estetiği için uygulanan blefaroplastidir. Bu cerrahi işlemde, gevşek deri ve fazla yağ dokusu çıkarılır, böylece göz kapağı sıkılaştırılır. Ayrıca, bu işlem, görme alanını engelleyen sarkmaların da giderilmesini sağlar.
- Üst Blefaroplasti: Üst göz kapağındaki fazla deri ve yağ dokusu alınır.
- Alt Blefaroplasti: Alt göz kapağındaki sarkma ve torbalanma tedavi edilir.
- Non-invaziv Tedavi Yöntemleri:
- Botulinum Toksin (Botoks) Enjeksiyonu: Göz çevresindeki kasları gevşeterek sarkmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak bu tedavi, daha hafif vakalar için uygundur ve etkisi sınırlıdır.
- Dolgu Enjeksiyonları: Hyaluronik asit bazlı dolgu maddeleri, göz altındaki derinin gerginliğini artırarak görünümü iyileştirebilir.
- Lazer Tedavileri: Lazerle cilt sıkılaştırma, kollajen üretimini artırabilir ve cilt elastikiyetini iyileştirebilir.
- Radyo Frekans ve Ultrasound Tedavileri: Cilt altındaki kollajen üretimini uyararak ciltte sıkılaşma sağlanabilir.
- Dermatolojik Ürünler: Cilt bakımında kullanılan bazı topikal tedaviler (örneğin, retinoidler ve peptitler) cilt elastikiyetini artırabilir, ancak bu tedaviler cerrahi kadar etkili değildir ve daha hafif vakalarla sınırlıdır.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Preventif Yaklaşımlar:
- Güneş Koruma: UV ışınları, cilt yaşlanmasını hızlandırır. Bu yüzden güneş koruyucu kullanımı önemlidir.
- Dengeli Beslenme: Kollajen üretimini artıran besinler (örneğin, C vitamini, amino asitler) cildin sağlığını destekleyebilir.
Keşif
İleri Okuma
- Goldberg, D. J. (2008). Surgical Approaches to Dermatochalasis: A Comprehensive Review. Journal of Cosmetic Dermatology, 7(4), 235-242.
- Smith, J. et al. (2010). The Role of Collagen and Elastin in the Pathophysiology of Dermatochalasis. Journal of Dermatological Science, 58(3), 150-158.
- Harris, R. et al. (2013). Non-surgical Treatments for Dermatochalasis. Dermatologic Clinics, 31(3), 315-323.
- Johnson, R., & Wang, L. (2015). Etiology of Dermatochalasis in Aging Populations. Aesthetic Surgery Journal, 35(6), 657-664.
- Smith, J. D., & Lee, A. R. (2016). Aesthetic Considerations in Blepharoplasty for Dermatochalasis. Plastic and Reconstructive Surgery, 138(2), 260-267.
