Epstein-Barr virüs (EBV)

tarafından | Eyl 19, 2015 | Mikrobiyoloji

Sinonim:  İnsan Herpesvirüs tip 4 (HHV-4), human herpesvirus 4 (HHV-4), Humanes-Herpes-Virus 4, HHV 4

  • Lymphocryptovirus cinsine ait virüs türüdür.
  • 122-180 nm büyüklüğünde kapsüllü, genomu çift zincirli DNA’dır.
  • Virüsün bulaşması tükürük yolu ve genital sekresyon ile mümkündür.
  • 25 yaş üstü olanların %90-95 arasında bu virüs bulaşmıştır.
  • Kafa ve boyun bölgesin görülen bir kanser tipi olan lenfoepitelyal karsinoma en çok sebep olan patojendir.

Patogenez

  • Orofarinks’te Waldeyer’in halkasındaki lenf epitel hücreleri veya B-lenfositlerine bulaşır.
  • Kuluçka süresi: 30-50 gündür.
  • Belirtilerin şiddeti değişir, belirtisiz veya enfeksiyöz mononükleoz görülebilir.
  • Enfeksiyöz mononükleoze sebep olur.
  • EBV hayat boyu aralıklı olarak, virüsün bulaştığı kişiden salgı yoluyla atılır. Çünkü EBV başta B lenfositleri olmak üzere vücutta gizlenir. Tekrardan aktif olması için;
    1. İmmün yeterliliği; çoğunlukla belirtisizdir.
    2. İmmün baskılama; Otoimmün hastalıklarında uygulanan bu tedavi, klinik problemlere yol açar.
  • EBVnin sebep olduğu takiben ortaya çıkan hastalıkları;
    1. EBV ile ilişkili lenfoma
    2. posttransplant lenfoproliferatif hastalık (PTLH)
  • EBV aynı zamanda tümör oluşumuna neden olabilir:
    1. T Lenfositlerinin işlevinin zayıflaması, virüs-konak arasındaki dengenin bozulmasına, EBV virüslü B lenfositlerin proliferasyonunun kontrolden çıkması ile  tümör oluşumuna neden olabilir.
    2. İnsadaki B lenfositlerinin, B hücresi lenfomasını transforme ederek ölümsüzleştiresiyle de tümör oluşabilir.

Laboratuvar teşhisi

  • Kan örneği alınarak atipik mononükler hücre tespiti ile Enfeksiyöz mononükleozu teşhis etmek için kullanılan bir yöntemdir.
  • Seroloji: Farklı sınıftaki immünglobinleri(IgG, IgM, IgA), farklı viral antijenleri, aviditelerini tespit eden testtir.
  • kantitatif PCR:  Kanda EBV-DNA miktarını belirleyen testtir. (Gen kopyası/ ml)

Klinik

Belirtiler

  • EBV’ye yakalanan çocuklar az sayıda semptom sergiler veya hatta asemptomatik görünebilir, ancak EBV bir ergen veya yetişkine infiltrasyonu gerçekleştiğinde, yorgunluk, ateş, iltihaplı boğaz, boyunda şişmiş lenf düğümleri, genişlemiş dalak, şişmiş karaciğer veya döküntüye neden olabilir.
  • Enfeksiyöz Kronik Yorgunluk Sendromu da Epstein-Barr enfeksiyonu ile ilişkilendirilmiştir.

Tarih

Epstein-Barr virüsü ilk kez 1964’te Bristol Üniversitesi’ndeki Michael Anthony Epstein ve Yvonne Barr tarafından Burkitt lenfoma hücrelerinde teşhis edildi. Bulaşıcı mononükleoz ile bağlantı 1967’de Werner ve Gertrude Henle tarafından Philadelphia Çocuk Hastanesi’nde ortaya çıktı. Virüsü araştıran laboratuvar teknisyeni hastalığa yakalandı: teknisyenlerden toplanan serum örneklerinin başlangıcından önce ve sonra karşılaştırılması virüse karşı antikor gelişimini ortaya çıkardı.