Flammazine®

tarafından | Tem 28, 2020 | Farmakoloji

1. Farmasötik Tanım ve Ürün Bilgisi

Ticari Sunum Şekli: Topikal krem
Reçete Durumu: Reçete ile verilir
Üretici Firma: Kohlpharma GmbH, Merzig, Almanya

Farmasötik Form:

  • Krem formunda haricen kullanılır.

2. Bileşim

Etkin Madde:

  • Sülfadiazin gümüş (Silver sulfadiazine): 10 mg/g
    • Bu dozaj 1 gram kremde 7,01 mg saf sülfadiazin içerir.

Yardımcı Maddeler:

  • Propilen glikol
  • Setil alkol
  • Gliserol monostearat (%40–50)
  • Viskoz parafin
  • Arıtılmış su

Formül Notları:

  • Yardımcı maddelerden propilen glikol ve setil alkol, potansiyel irritan özellik taşıyabilir.
  • Gliserol monostearat ve viskoz parafin, emülsifiye edici ve taşıyıcı ajanlardır.

3. Farmakolojik Etkiler ve Endikasyonlar

Etki Mekanizması:
Sülfadiazin gümüş, sülfonamid türevi antibakteriyel bir ajandır. Gümüş iyonları bakteriyel hücre membranına bağlanarak bakterisidal etki gösterir. DNA ve enzim aktivitesini baskılayarak mikroorganizmaların çoğalmasını önler.

Antimikrobiyal Spektrum:

Endikasyonlar:

  • Yüzeysel yaralanmaların enfeksiyonunu önleme
  • Termal yanıklar (1. ve 2. derece yanıklar)
  • Haşlanma sonrası cilt lezyonları
  • Kimyasal (özellikle asidik) yanıklar sonrası epidermal hasar

4. Dozaj ve Uygulama

Genel Dozaj Şeması:

  • Uygulama sıklığı: Günde 1 kez
  • Uygulama miktarı: Etkilenen bölgeyi tamamen kaplayacak kadar yeterli miktarda
  • Uygulama zamanı: Günün saatine bağlı değildir

Kullanım Süresi:

  • Tedavi süresi, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak genellikle 10–14 gün arasında değişir.
  • Süre, yalnızca hekim önerisiyle belirlenmelidir.

Uygulama Yöntemi:

  • Krem doğrudan steril bir spatül yardımıyla veya eldivenle uygulanmalıdır.
  • Etkilenen bölge tamamen kaplanmalıdır.

5. Uyarılar ve Önlemler

Genel Uyarılar:

  • İlacın yalnızca etkilenen cilt yüzeyine uygulanması önerilir.
  • Açık yaraya direkt olarak uygulanabilir, ancak doktor kontrolü gereklidir.
  • UV ışığına (güneş, solaryum vb.) maruz kalınmamalıdır, çünkü ilaç kullanımı sırasında cilt fotosensitiv hale gelir.

Spesifik Popülasyonlar:

  • Bebekler, küçük çocuklar ve yaşlılarda dozaj ve uygulama süresi dikkatle ayarlanmalıdır.
  • Hamilelik ve emzirme döneminde hekime danışılmalıdır. Özellikle gebeliğin geç dönemlerinde plasentayı geçme riski ve neonatal etkiler göz önüne alınmalıdır.

Aşırı Doz Belirtileri:

  • Bulantı
  • Kusma
  • Baş dönmesi
  • Baş ağrısı
    Aşırı dozdan şüphelenildiğinde acil tıbbi yardım gereklidir.

6. Kontrendikasyonlar

Kesin Kontrendikasyonlar:

  • İlacın etkin veya yardımcı maddelerine karşı aşırı duyarlılık
  • Sülfonamid alerjisi
  • Eritema multiforme eksüdatif (Stevens-Johnson Sendromu) geçmişi
  • Kan hastalıkları, özellikle:
    • Lökopeni (beyaz kan hücresi sayısında azalma)
    • Hemolitik anemi
  • G6PD eksikliği (Glikoz-6-fosfat dehidrojenaz eksikliği)
  • Hepatit (karaciğer iltihabı)

Göreli Kontrendikasyonlar (Dikkatle Kullanılmalı):

  • Böbrek fonksiyon bozukluğu
  • Karaciğer fonksiyon bozukluğu
  • Porfiri
  • Hipertiroidi veya hipotiroidi

7. İlaç Etkileşimleri

  • Diğer topikal veya sistemik ilaçlarla etkileşim potansiyeli vardır.
  • Tedaviye yeni bir ilaç eklenecekse, mevcut tüm ilaçlar hekime veya eczacıya bildirilmelidir.
  • OTC (reçetesiz) ilaçlar dahil olmak üzere kullanılan tüm ürünler dikkate alınmalıdır.

8. Yan Etkiler

Sık Görülen Reaksiyonlar (≥ %0,1 – < %1):

  • Lokal cilt reaksiyonları:
    • Eritem (kızarıklık)
    • Yanma hissi
    • Uygulama yerinde ağrı
    • Pigment değişiklikleri (ciltte gri renkte solgunluk)

Nadir Fakat Ciddi Reaksiyonlar:

  • Kontakt dermatit
  • Sistemik emilim sonucu hematolojik anormallikler
  • Alerjik reaksiyonlar

Ciddi advers reaksiyonlar durumunda tedavi kesilmeli ve acil tıbbi müdahale sağlanmalıdır.

9. Saklama Koşulları ve Raf Ömrü

  • Oda sıcaklığında (15–25 °C) muhafaza edilmelidir
  • Donmaya karşı korunmalı
  • Karanlıkta saklanmalı (özellikle dış karton ambalaj içinde)
  • Açıldıktan sonra 2 haftadan fazla kullanılmamalıdır

10. Önemli Notlar

  • İlaç bireyselleştirilmiş dozaj gerektirir. Hekim tarafından verilen kullanım talimatları prospektüs bilgilerine göre önceliklidir.
  • Kendi kendine tedavi amaçlı kullanılmamalıdır.
  • Gümüş sülfadiazin içeren bu ilaç sadece dış kullanım içindir, oral ya da oftalmik kullanım uygun değildir.
  • Çocuklar için yalnızca hekim kontrolünde kullanılmalıdır.

11. Literatür Notları ve Bilimsel Arka Plan

Gümüş sülfadiazin krem, 1960’lı yıllardan bu yana özellikle yanık tedavisi alanında yaygın olarak kullanılan topikal bir antimikrobiyaldir. Gümüş iyonlarının bakterisidal etkisi, sulfonamid türevlerinin bakteriyostatik etkisiyle birleşerek geniş spektrumlu bir koruyuculuk sağlar. Ancak sistemik absorpsiyon ve toksisite riskleri nedeniyle, dikkatli kullanım ve bireysel hasta değerlendirmesi gereklidir.

Keşif

1. Tarihsel Arka Plan: Sülfonamidlerin Keşfi (1930’lar)

Gümüş sülfadiazin (silver sulfadiazine) içeren ürünlerin tarihsel kökeni, doğrudan 20. yüzyılın en önemli kimyasal buluşlarından biri olan sülfonamid antibiyotiklerin keşfine dayanır. 1935 yılında Gerhard Domagk’ın Prontosil adlı azo boyasından türetilmiş ilacı kullanarak Streptococcus enfeksiyonlarını tedavi etmesi, antibiyotik çağını başlatmıştır. Domagk’ın çalışmaları, kısa sürede sülfonamid grubu antibakteriyel ajanların tıbbi uygulamalara dahil edilmesini sağlamış ve bu keşif ona 1939 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü kazandırmıştır.

Sülfonamidler, özellikle 2. Dünya Savaşı sırasında askeri sağlık hizmetlerinde yaygın biçimde kullanılmış; ancak zamanla direnç gelişimi ve toksisite sorunları nedeniyle daha özgül ve daha etkili ajanlara ihtiyaç duyulmuştur.

2. Gümüşün Tıbbi Kullanımı: Antik Yunan’dan 20. yüzyıla

Gümüş elementinin mikrop öldürücü özellikleri ise hipokratik dönemlere kadar uzanır. Antik Yunan, Roma ve Çin tıbbında gümüş, göz enfeksiyonlarında, yara pansumanlarında ve su dezenfeksiyonunda kullanılmıştır. 19. yüzyılda kolloidal gümüş çözeltileri, antiseptik olarak popülerdi. Ancak bu çözeltilerin kararsız yapısı ve doğru dozlama sorunları, kontrollü farmasötik preparatlar geliştirilmesini engellemiştir.

3. Gümüş Sülfadiazin’in Sentezi ve İlk Klinik Kullanımı (1968)

Modern farmasötik kimyada, gümüş iyonlarının mikrobisid etkisi ile sülfonamidlerin antibakteriyel gücünün kombine edilmesi fikri, 1960’lı yılların ortalarında gündeme gelmiştir. Bu dönemde Wallace Laboratories (daha sonra Carter-Wallace Inc.) bünyesinde çalışan araştırmacılar tarafından gümüş sülfadiazin ilk kez sentezlenmiştir.

İlk defa 1968 yılında Fox CL Jr. ve ekibi tarafından yayımlanan klinik çalışmalar, bu yeni bileşiğin özellikle yanık yaralarının enfeksiyonundan korunmasında son derece etkili olduğunu göstermiştir. Aynı yıl içinde Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmış ve piyasaya Flammazine® ticari adıyla sunulmuştur. Bu ürün, topikal antibakteriyel ajanlar içinde çığır açıcı bir buluş olarak kabul edilmiştir.

4. Flammazine’in Klinik Devrimi: Yanık Ünitelerinde Standardizasyon

1970’li ve 1980’li yıllarda Flammazine®, yanık merkezlerinde standart tedavi protokolünün ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Gümüş sülfadiazin:

  • Yüksek mikrobiyal spektrumu (özellikle Pseudomonas aeruginosa‘ya karşı)
  • Nekrotik dokuda bile etkili olması
  • Yara yüzeyine yapışmaması
  • Topikal kullanımda sistemik toksisite riskinin düşük olması gibi özellikleri nedeniyle hızla yaygınlaşmıştır.

Ancak zaman içinde, gümüş sülfadiazin kullanımının yara iyileşme sürecini geciktirebileceğine dair bazı bulgular, tedavi yaklaşımlarının yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır (örneğin: keratinosit toksisitesi).

5. Farmasötik Evrim ve Uluslararası Pazarlama

Flammazine®, Almanya’da ve Avrupa’nın pek çok ülkesinde farklı jenerik formlarda da üretilmiştir. Özellikle Kohlpharma GmbH (Merzig, Almanya) gibi firmalar, bu ilacın lisanslı veya eşdeğer versiyonlarını üretmiş ve eczaneler aracılığıyla pazarlamıştır. Ürün bugün hâlâ reçeteli olarak satılmakta olup, yanık ve cilt yaralanmalarında kullanım alanını sürdürmektedir.

6. Modern Tartışmalar ve Gelecek Perspektifi

Son yıllarda gümüş sülfadiazin preparatlarının antibiyotik direnci, yara iyileşme sürecine etkisi, ve alternatif ajanlarla karşılaştırmalı etkinliği gibi konular güncel tartışmaların odağında yer almıştır. Klinik veriler, özellikle geniş yüzeyli yanıklarda bu ilacın sistemik absorpsiyon yoluyla hematolojik yan etkiler yapabileceğini göstermektedir. Bu nedenle yeni kuşak nano-gümüş içeren topikal ajanlar, medikal bal, hidrokolloid pansumanlar ve biyoaktif matriksler üzerine araştırmalar artmıştır.

Ancak Flammazine’in keşfi, klinik etkililiği ve farmasötik mühendislik başarısı, modern yara bakımında “antiseptik düşüncenin” mihenk taşlarından biri olarak kabul edilmeye devam etmektedir.

İleri Okuma
  1. Domagk, G. (1935). Ein Beitrag zur Chemotherapie der bakteriellen Infektionen. Deutsche Medizinische Wochenschrift, 61, 250–253.
  2. Moyer, C. A., Brentano, L., Gravens, D. L., Margraf, H. W., & Monafo, W. W. (1965). Treatment of large human burns with 0.5% silver nitrate solution. Archives of Surgery, 90(6), 812–867.
  3. Fox, C. L. Jr. (1968). Silver sulfadiazine: a new topical therapy for Pseudomonas in burns. Archives of Surgery, 96(2), 184–188.
  4. Poon, V. K., & Burd, A. (2004). In vitro cytotoxicity of silver: implication for clinical wound care. Burns, 30(2), 140–147.
  5. Storm-Versloot, M. N., Vos, C. G., Ubbink, D. T., & Vermeulen, H. (2010). Topical silver for preventing wound infection. Cochrane Database of Systematic Reviews, (3), CD006478.