Kokular, koku alma sistemi ile etkileşime girerek beyinde koku alma hissini tetikleyen doğal veya sentetik olarak üretilen maddelerdir.
Tipik örnekler, taze ve kurutulmuş bitki parçalarından elde edilen uçucu yağların bileşenleridir. Birçok koku sentetik olarak üretilmektedir.
Uçucudurlar ve genellikle düşük moleküler kütleye sahiptirler.
Günümüzde kokular çok sayıda üründe, örneğin ilaçlarda, vücut bakım ürünlerinde, temizlik maddelerinde ve kozmetiklerde bulunmaktadır.
Sağlık açısından bakıldığında, istenmeyen etkilere ve özellikle alerjik reaksiyonlara neden olabileceğinden, bunlardan mümkün olduğunca kaçınılması tavsiye edilir.

Ürünler

Kokular birçok üründe, örneğin parfümlerde, oda kokularında, ilaçlarda, gıda maddelerinde, tıbbi ürünlerde, vücut bakım ürünlerinde, deterjanlarda, temizlik ürünlerinde ve kozmetiklerde bulunmaktadır.

Tanım ve özellikler

Kokular, koku algısına neden olan doğal veya sentetik olarak üretilen maddelerdir. Bu, burundaki koku alma sistemiyle etkileşime girdikleri ve ilgili uyaranları beyne ilettikleri anlamına gelir. Tüm duyusal algılarda olduğu gibi, bu da öznel bir duyumdur ve sinir sisteminin aktif bir yapısıdır. Dolayısıyla bir koku yalnızca yaşayan varlık için vardır, evrensel değildir.

İyi bilinen kokular, taze veya kurutulmuş tıbbi ilaçlardan buhar damıtma yoluyla elde edilen uçucu yağlardır. Buna nane yağından elde edilen mentol veya okaliptüs yağından elde edilen sineol gibi bileşenler de dahildir. Kokular özüt olarak da üretilebilir.

Bir maddenin kokuyu tetikleyebilmesi için uçucu olması ve yeterli konsantrasyonda hava ile birlikte burundaki reseptörlere ulaşması gerekir. Bu nedenle, kokular genellikle 300 g/mol’den daha az derin moleküler kütleye sahip küçük moleküllerdir. Maddelerin ısıtılması konsantrasyonu ve dolayısıyla kokunun yoğunluğunu da artırır.

Yapısal olarak genellikle esterler, izoprenoidler, aldehitler, alkoller, ketonlar, aromatikler, tiyoller ve aminlerdir. Aminler ve tiyoller genellikle bozunma ürünleri olarak olumsuz algılanır.

Bitkisel tıbbi ilaçlara ek olarak, koku olarak kullanılan hayvansal ürünler de vardır, örneğin misk geyiğinin bir bezinden elde edilen misk veya kunduzdan elde edilen kastoreum (castoreum).

Uygulama alanları

Kokular ürünlere hoş bir koku verir. İstenmeyen kokuları maskelemek için de kullanılırlar. Aromaterapide kokular hastalıkları tedavi etmek için kullanılır.

Kokular ayrıca satışları teşvik etmek ve pazarlama için de kullanılır. Örneğin, ekmek süpermarkette taze pişirilir ve fırına benzer bir koku ortaya çıkar.

İstenmeyen etkiler

Olası yan etkiler şunlardır:

Alerjik reaksiyonlar: Koku alerjisine neden olduğu bilinen çok sayıda koku vardır.
Cilt reaksiyonları, döküntüler
Hoşgörüsüzlük, isteksizlik
Solunum yollarında tahriş
Zehirlenme, örneğin kazara yutulması veya aşırı dozda alınması durumunda.
Sağlık açısından bakıldığında, özellikle alerji potansiyeli nedeniyle kokulardan mümkün olduğunca kaçınılması tavsiye edilir.

Tarih

Kokular ilk olarak eski uygarlıklarda ve Mısır, Mezopotamya ve Yunanistan gibi gelişmiş uygarlıklarda ortaya çıkmıştır. Çiçekler, tütsü reçineleri, güzel kokulu merhemler ve aromatik yağlar tanrılara adak olarak sunulur ve ölüleri meshetmek için kullanılırdı.