Tanım ve Genel Bilgi
- Ligamentum teres uteri (uterusun yuvarlak bağı), rahimi (uterusu) destekleyen ve parametrinin bir parçası olan bir bağ dokusudur.
- Adı “yuvarlak bağ” anlamına gelir ve “ligamentum teres” olarak da bilinir.
Anatomik Yapı ve Seyri
- Ligamentum teres uteri, uterusun ön-üst (antero-superior) kısmındaki uterin korpusun köşelerinden başlar.
- Her iki tarafta, fallop tüplerinin hemen önünde yer alır.
- Ligamentum teres uteri, pelvik kavitenin ön duvarına doğru yükselir ve pelvik peritonu deler.
- Buradan dışa (lateral) ve öne (anterior) yönlenir.
- İnguinal kanala girerek, bu kanaldan geçer ve büyük labiuma (labium majus pudendi) ulaşır.
- Kadınlarda, inguinal kanalın içinden geçen başlıca yapıdır.
Histolojik ve Fonksiyonel Özellikler
- Bağ dokusundan ve düz kas liflerinden oluşur.
- Fonksiyonel olarak uterusun anteversiyonunu ve antefleksiyonunu (öne eğik pozisyonunu) destekler.
- Gebelikte ve uterusa yönelik basınç artışlarında ligamentum teres uteri gerilebilir.
Klinik Önemi
- İnguinal herni ve nadiren round ligament kistleri ile ilişkili olabilir.
- Pelvik cerrahilerde ve laparoskopik prosedürlerde anatomik konumu bilinmelidir.
- Hamilelikte ağrıya yol açabilen “round ligament pain” (yuvarlak bağ ağrısı) sendromu görülebilir.
Parametrium ile İlişkisi
- Parametriumun bir parçası olan ligamentum teres uteri, uterusu yan duvarlara bağlayan diğer yapılarla (örn. ligamentum latum uteri) birlikte çalışır.
- Pelvik organların stabilitesinde önemli bir rol oynar.
Ek Notlar
- Erkeklerde ligamentum teres uterinin karşılığı olan yapı “gubernaculum testis”tir.
- Embriyolojik olarak, gubernaculumdan gelişir.
Keşif
Antik Dönem ve İlk Tanımlamalar
- Ligamentum teres uteri, insan anatomisine dair ilk detaylı tanımlamalar antik dönemlere kadar uzanır.
- Hipokrat (MÖ 460–370) ve Galen (MS 129–216), kadın üreme organlarının genel anatomik yapısını incelemiş, ancak ligamentum teres uteri’yi bugünkü anlamda ayrıntılı olarak tanımlamamıştır.
Rönesans Dönemi: Anatominin Altın Çağı
- Rönesans döneminde anatominin sistematik olarak incelenmesiyle birlikte, uterusa ait ligamentler daha ayrıntılı şekilde tanımlanmıştır.
- Andreas Vesalius (1514–1564), “De humani corporis fabrica” adlı eserinde uterusun destekleyici yapılarından bahsetmiş, ancak ligamentum teres uteri’yi spesifik olarak ayırmamıştır.
17.-18. Yüzyıl: Modern Anatomik Tanımlamalar
- 17. ve 18. yüzyıllarda kadın üreme anatomisi daha ayrıntılı ve sistematik olarak incelenmiştir.
- Hollandalı anatomist Reinier de Graaf (1641–1673), kadın genital sisteminin fonksiyonel anatomisini derinlemesine incelemiş ve uterin ligamentlere işaret etmiştir.
- 18. yüzyılın sonlarında, özellikle Fransız anatomi okullarının etkisiyle ligamentum teres uteri anatomik olarak daha net şekilde tanımlanmıştır.
19. Yüzyıl: Terminolojinin Standartlaşması
- 19. yüzyılda, insan anatomisinin uluslararası terminolojisi oluşmaya başlamış, ligamentum teres uteri’nin yapısı, seyri ve fonksiyonu klasik anatomi kitaplarında net şekilde yer almıştır.
- Henry Gray’in “Anatomy: Descriptive and Surgical” (ilk baskısı 1858) eserinde ligamentum teres uteri ayrıntılı olarak tanımlanmış ve günümüze kadar klasik anatomi kaynaklarında referans haline gelmiştir.
20. ve 21. Yüzyıl: Klinik Önemin Vurgulanması
- Modern anatomi atlaslarında ve klinik jinekoloji literatüründe ligamentum teres uteri, hem yapısal hem de fonksiyonel özellikleriyle detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Gelişen cerrahi teknikler ve görüntüleme yöntemleriyle, ligamentum teres uteri’nin anatomik ve klinik önemi günümüzde de vurgulanmaktadır.
İleri Okuma
- Vesalius, A. (1543). De humani corporis fabrica libri septem. Basel: Johannes Oporinus.
- de Graaf, R. (1672). De Mulierum Organis Generationi Inservientibus. Leiden: Pieter Leffen.
- Gray, H. (1858). Anatomy: Descriptive and Surgical. London: John W. Parker and Son, pp. 1237-1238.
- Gray, H. (1918). Anatomy of the Human Body. Philadelphia: Lea & Febiger.
- Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (40th ed.). Churchill Livingstone, pp. 1347-1348.
- Netter, F. H. (2014). Atlas of Human Anatomy (6th ed.). Saunders Elsevier, pp. 376-377.
- Moore, K. L., Dalley, A. F., & Agur, A. M. R. (2017). Clinically Oriented Anatomy (8th ed.). Wolters Kluwer, pp. 397-399.
- Standring, S. (2020). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (42nd ed.). Elsevier, pp. 1382-1383.
