Kimyasal ve Farmakolojik Özellikler
- Kimyasal Adı: 6-chloro-4-hydroxy-2-methyl-N-2-pyridyl-2H-thieno-[2,3-e]-1,2-thiazine-3-carboxamide-1,1-dioxide.
- Moleküler Formül: C13H10ClN3O4S2.
- Moleküler Ağırlık: 371,81 g/mol.
- İlaç Sınıfı: Oksikam sınıfından Nonsteroidal Antienflamatuvar İlaç (NSAİİ).
Etki Mekanizması
Lornoxicam şu şekilde çalışır:
Siklooksijenaz İnhibisyonu:
- COX-1 ve COX-2 enzimlerini bloke eder.
- Prostaglandin sentezini azaltarak enflamasyonu, ağrıyı ve ateşi hafifletir.
Çift COX İnhibisyonu:
- COX‘un her iki izoformu üzerinde etkili, seçici olmayan inhibisyon sergiler.
Farmakokinetik
Emilim:
- Yüksek biyoyararlanım ile hızla emilir (%90-100).
- Oral uygulamadan sonra 1-2 saat içinde pik plazma konsantrasyonuna ulaşılır.
Dağılım:
- 99% plazma proteinine bağlanır.
Metabolizma:
- Öncelikle karaciğerde CYP2C9 tarafından metabolize edilir.
- İnaktif hidroksillenmiş metabolitlere dönüşür.
Atılım:
- Renal (idrar) ve hepatik (safra/feçes) yollarla elimine edilir.
- Eliminasyon yarı ömrü: 3-4 saat.
İndikasyonlar
Akut ağrı yönetimi:
- Ameliyat sonrası ağrı.
- Kas-iskelet sistemi ağrıları.
Kronik enflamatuar durumlar:
- Osteoartrit.
- Romatoid artrit.
Dozaj ve Uygulama
Akut Ağrı:
- İki veya üç doza bölünmüş günde 8-16 mg.
Kronik Durumlar:
- Günlük 12 mg idame dozu, daha küçük dozlara bölünerek.
- Maksimum doz: 16 mg/gün.
Uygulama:
- Ağızdan, gastrointestinal yan etkileri azaltmak için tercihen yiyeceklerle birlikte alınır.
Yan Etkiler
Yaygın:
- Bulantı, kusma, hazımsızlık, ishal.
- Baş ağrısı ve baş dönmesi.
Şiddetli:
- Gastrointestinal ülserler, kanama.
- Hepatotoksisite, nefrotoksisite.
- NSAİİ’lere duyarlı kişilerde bronkospazm.
- Nadir deri reaksiyonları: Stevens-Johnson sendromu veya toksik epidermal nekroliz.
Kontrendikasyonlar
- Lornoksikam veya diğer NSAİİ’lere karşı aşırı duyarlılık.
- Peptik ülser hastalığı veya gastrointestinal kanama öyküsü.
- Şiddetli karaciğer veya böbrek yetmezliği.
- Koagülopati veya aktif kanama bozuklukları.
- Hamilelik (üçüncü trimester) ve emzirme.
İlaç Etkileşimleri
- Artan Kanama Riski:
- Antikoagülanlar (örn. varfarin) ile birlikte uygulama.
- Böbrek Yetmezliği:
- Diüretikler, ACE inhibitörleri veya siklosporin ile etkileşim.
- Metotreksat Toksisitesi:
- Metotreksatın etkilerini güçlendirebilir.
- Azalmış Etkililik:
- ACE inhibitörlerinin veya anjiyotensin reseptör blokerlerinin antihipertansif etkilerini azaltabilir.
Özel Önlemler
Gastrointestinal Güvenlik:
- GI kanama riski olan hastalarda proton pompa inhibitörleri ile birlikte kullanın.
Kardiyovasküler Riskler:
- Trombotik olay riskini artırabilir.
Böbrek ve Karaciğer İzlemi:
- Uzun süreli kullanımda periyodik değerlendirmeler gereklidir.
Yaşlı popülasyon:
- Advers etki riskinde artış, doz ayarlaması önerilir.
Klinik Çalışmalar
Ağrı Yönetiminde Etkililik:
- Plasebodan üstün olduğu ve ağrı kesici ve anti-enflamatuar etkilerde diklofenak ve ibuprofen gibi diğer NSAİİ’lerle karşılaştırılabilir olduğu kanıtlanmıştır.
Güvenlik Profili:
- Diğer seçici olmayan NSAİİ’lerle karşılaştırılabilir gastrointestinal risk, ancak COX-2 inhibitörleri değil.
Farmakodinamik Değişkenlik:
- Piroksikam gibi diğer oksikam türevlerine kıyasla daha hızlı etki başlangıcı.
Keşif
Keşif ve Geliştirme
1980^ler:
- Lornoksikam Nycomed (şimdi Takeda İlaç Şirketi’nin bir parçası) tarafından geliştirilmiştir.
- NSAİİ’lerin oksikam sınıfının bir parçası olarak, daha önceki oksikamlara (örn. piroksikam, tenoksikam) kıyasla güvenlik ve etkinlik profilini geliştirmeye odaklanarak tasarlanmıştır.
1990’ların başları:
- Klinik öncesi çalışmalar lornoksikamın ikili COX-1 ve COX-2 inhibitör özelliklerini göstermiştir.
- Farmakokinetik özellikleri (kısa yarılanma ömrü ve hızlı etki başlangıcı) onu meloksikam gibi diğer oksikamlardan ayırmıştır.
Düzenleyici Onaylar
1997:
- İlk olarak Xefo ticari adı altında çeşitli Avrupa ülkelerinde tıbbi kullanım için onaylandı.
- Osteoartrit ve romatoid artrit gibi durumlarda ağrı ve enflamasyon tedavisi için ilk onay.
2000s:
- Hem akut ağrı yönetimi hem de kronik enflamatuar hastalıklar için Asya ve Orta Doğu dahil olmak üzere dünya çapında genişletilmiş onaylar.
2002:
- Ameliyat sonrası ağrı yönetimi için onaylanmıştır ve akut ortamlardaki çok yönlülüğünü vurgular.
Bilimsel Gelişmeler
2000-2010:
- Klinik çalışmalar lornoksikamın özellikle diş ve ortopedi ameliyatlarından sonra olmak üzere ameliyat sonrası ağrı yönetimindeki etkinliğini doğrulamıştır.
- Karşılaştırmalı çalışmalar lornoksikamın piroksikamdan daha hızlı etki gösterdiğini ve ibuprofen ile karşılaştırılabilir bir gastrointestinal güvenlik profiline sahip olduğunu ortaya koymuştur.
2006:
- Acil veya cerrahi ortamlarda daha hızlı ağrı kesici için intramüsküler formülasyonların geliştirilmesi.
- Çalışmalar, oral ilaç alamayan hastalarda faydasını vurgulamıştır.
Diğer Yenilikler
2010s:
- Araştırmalar, lornoksikamın multimodal analjezide kullanımını, opioidle ilişkili yan etkileri azaltırken daha iyi ağrı yönetimi için opioidlerle birleştirilmesini araştırdı.
2015:
- Çalışmalar, kardiyovasküler koşullarda inflamasyonu azaltmadaki rolünü ve böbrek yetmezliği olan hastalarda güvenliğini incelemiştir.
Güncel Gelişmeler
2020‘ler:
- Lornoksikamın kansere bağlı ağrı ve enflamatuar bozukluklarda kullanımına yönelik ilginin devam etmesi.
- Kronik hastalıklarda bağlılığı ve terapötik sonuçları iyileştirmek için kontrollü salımlı formülasyonların geliştirilmesi.
- Lornoksikam, ağrı ve enflamasyon yönetimindeki etkinliği nedeniyle Avrupa, Asya ve Orta Doğu gibi bölgelerde temel bir NSAİİ olmaya devam etmiştir.
- Hızlı etki ve eski oksikamlara kıyasla nispeten daha düşük gastrointestinal riskler içeren dengeli profili, onu NSAİİ tedavisinde önemli bir ilerleme olarak işaret etmektedir.
İleri Okuma
- Balfour, J. A., Fitton, A., & Barradell, L. B. (1996). Lornoxicam: A review of its pharmacology and therapeutic potential in the management of pain and inflammatory conditions. Drugs, 51(4), 639-657.
- Seiler, K., Wagner, M., & Hauser, W. (2001). Lornoxicam: Clinical pharmacology and therapeutic use. Clinical Rheumatology, 20(Suppl 1), S9-S13.
- Scott, L. J., & Perry, C. M. (2000). Lornoxicam: A review of its use in the management of pain. Drugs & Aging, 16(3), 169-186.
- Ouellet, M., & Percival, M. D. (2001). Mechanism of selective inhibition of cyclooxygenase-2 by anti-inflammatory agents. Biochemical Pharmacology, 62(9), 1245-1256.