Metroraji

tarafından | Ara 4, 2022 | Jinekoloji

Düzenli adet dönemleri arasında anormal kanama ile karakterize edilen Metroraji yaygın bir jinekolojik sorundur, ancak özellikle ergenler arasında yaygınlığına ilişkin önemli veriler bulunmamaktadır. Bu tür kanamalara hamilelik, belirli doğum kontrol yöntemlerinin (Depo-Provera ve rahim içi araçlar (RİA) gibi) kullanımı ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) dahil olmak üzere çeşitli faktörler neden olabilir.

Menoraji ve Metroraji Arasındaki Fark

  • Menoraji** ağır veya uzun süreli adet kanaması anlamına gelir. Bu durum, düzenli adetlerde veya yedi günden uzun süren adetlerde aşırı kan kaybını içerir. Menorajisi olan kadınlar, günlük aktivitelerini engelleyebilecek ve anemiye yol açabilecek önemli miktarda kan kaybı yaşayabilir.
  • Metroraji** ise düzensiz aralıklarla, özellikle beklenen dönemler arasında kanamayı içerir. Kanama hafif veya ağır olabilir, ancak düzenli adet döngüsünün dışında meydana gelmesiyle menorajiden ayrılır.
  • Menore**, doğal nedenlerden (hamilelik gibi) veya adet fonksiyonunu baskılayan tıbbi durumlardan dolayı *adet dönemlerinin yokluğunu* ifade eder.

Metroraji Belirtileri

Metroraji semptomları yoğunluğa göre değişebilir ancak yaygın olarak şunları içerir:

  1. Sık sık hijyenik koruma değiştirme ihtiyacı: Ardışık birkaç saat boyunca her saat bir veya daha fazla hijyenik ped veya tamponun ıslatılması.
  2. Çifte koruma kullanımı: Kanamayı kontrol etmek için birden fazla adet koruması (örn. hem ped hem de tampon) kullanma ihtiyacı.
  3. Gece kanaması: Yoğun akıntı nedeniyle gece boyunca ped veya tampon değiştirmek için uyanma ihtiyacı.
  4. Uzun süreli kanama: Bir haftadan uzun süren adet benzeri kanama.
  5. Büyük kan pıhtıları: Çeyrekten daha büyük kan pıhtıları geçirmek.

Metroraji Nedenleri

Metrorajinin nedenleri çeşitlidir ve hormonal, yapısal veya altta yatan tıbbi durumlarla ilgili olabilir. Yaygın nedenler şunları içerir:

  1. Hormonal Dengesizlik: Adet döngüsünü düzenleyen östrojen ve progesteron dengesindeki bozulmalar anormal kanamaya yol açabilir.
  2. Gebelikle ilgili durumlar: Düşük veya dış gebelik, dönemler arasında kanamaya neden olabilir.
  3. Kontraseptif kullanımı: Hormonal kontraseptiflerin, özellikle Depo-Provera ve rahim içi araçların (RİA) yan etki olarak düzensiz kanamaya neden olduğu bilinmektedir.
  4. Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar (CYBE): Klamidya veya gonore gibi enfeksiyonlar iltihaplanmaya ve düzensiz kanamaya yol açabilir.
  5. Fibroidler veya Polipler: Rahim veya rahim ağzındaki kanserli olmayan büyümeler dönemler arasında kanamaya neden olabilir.
  6. Endometriozis: Rahim zarına benzer dokunun rahim dışında büyüdüğü bu durum anormal kanamalara yol açabilir.
  7. Rahim Ağzı veya Rahim Kanseri: Nadir görülmekle birlikte, metroraji malignitenin erken bir belirtisi olabilir.

Metroraji için Tedavi Seçenekleri

Metroraji tedavisi altta yatan nedene, kanamanın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumu ile üreme hedeflerine bağlıdır. Seçenekler şunları içerir:

Nonsteroidal Anti-İnflamatuar İlaçlar (NSAİİ’ler):

    • Tibuprofen (Advil, Motrin)** veya naproksen sodyum (Aleve) gibi ilaçlar adet kanamasını azaltmaya ve ilişkili ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. NSAİİ’ler, vücutta rahim kasılmalarına ve ağır kanamaya katkıda bulunan kimyasallar olan prostaglandinlerin üretimini azaltarak çalışır.

    Traneksamik Asit:

      • Bu ilaç, kanın pıhtılaşmasını teşvik ederek ağır kanamayı azaltmaya yardımcı olur. Traneksamik asit tipik olarak adet döneminde aşırı kanamayı azaltmak için alınır.

      Oral Kontraseptifler:

        • Doğum kontrol hapları genellikle adet döngülerini düzenlemek ve anormal kanamayı azaltmak için reçete edilir. Oral kontraseptifler hormon seviyelerini dengelemeye yardımcı olarak düzensiz kanama ve menoraji olasılığını azaltabilir.

        Oral Progesteron:

          • Progesteron tedavisi**, özellikle hormonal dengesizliği olan kadınlarda adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olmak için kullanılabilir. Kişinin ihtiyaçlarına bağlı olarak haplar, enjeksiyonlar veya implantlar yoluyla da uygulanabilir.

          Hormonal Rahim İçi Araç (RİA):

            • Liletta** veya Mirena gibi hormonal RİA’lar az miktarda progesteron salgılar, bu da rahim zarını inceltir ve adet kanamasını azaltır. Bu seçenek özellikle uzun süreli kontrasepsiyona ihtiyaç duyan kadınlar için etkilidir.

            Endometrial Ablasyon:

              • Tıbbi tedavilere yanıt vermeyen ve gelecekteki gebelikleri planlamayan kadınlar için, endometriyal ablasyon – rahim zarını çıkaran bir prosedür – anormal kanamayı azaltmak veya durdurmak için bir seçenek olabilir.

              Ameliyat:

                • Daha ciddi vakalarda ameliyat gerekli olabilir. Bu, uterus fibroidlerinin veya poliplerinin histeroskopi yoluyla çıkarılmasını veya nadir durumlarda, son çare olarak kabul edilen histerektomi (uterusun çıkarılması) tedavisini içerir.

                Ek Tanı ve Yönetim Hususları

                Doktorlar metrorajinin nedenini belirlemek için genellikle kapsamlı bir muayene yapar ve çeşitli teşhis testleri uygular. Bunlar şunları içerebilir:

                • Rahim ve yumurtalıkları anormallikler açısından incelemek için Pelvik ultrason.
                • Kanserli veya kanser öncesi durumları ekarte etmek için Endometrial biyopsi.
                • Hormonal dengesizlikleri veya pıhtılaşma bozuklukları gibi altta yatan diğer durumları kontrol etmek için kan testleri**.
                Keşif

                Metroraji** veya adet dönemleri arasındaki anormal kanamaların tedavisi ve anlaşılması, birkaç önemli dönüm noktasıyla yıllar içinde önemli ölçüde gelişmiştir. Her ilerleme, daha iyi tanı yöntemlerine ve tedavilere katkıda bulunarak bu durumdan etkilenen kadınların yaşam kalitesini artırmıştır.

                19. yüzyılda**, doktorlar metroraji ve menoraji gibi farklı anormal uterin kanama türlerini tanımaya başladılar, ancak anlayış hala ilkeldi. O dönemde birçok kadın için bu sorunlar ya görmezden geliniyor ya da belirsiz “kadın sorunları” olarak nitelendiriliyordu. Jinekoloji alanındaki tartışmalı ama öncü çalışmalarıyla tanınan J. Marion Sims gibi doktorlar bu durumların doğasını araştırmaya başladı. Yöntemleri eleştirilse de, çabaları anormal adet kanamalarının tanımlanması ve kategorize edilmesi için zemin hazırladı ve gelecekteki gelişmeler için zemin hazırladı.

                  1960’lar ve 1970’ler**, adet bozukluklarının yönetiminde devrim yaratan **hormonal tedavilerin, özellikle de oral kontraseptif hapların kullanılmaya başlanmasını beraberinde getirdi. Başlangıçta doğum kontrolü için tasarlanmış olan hapın adet döngülerini düzenlediği ve anormal kanamaları azalttığı görülmüştür. Uzun süredir düzensiz kanamalardan muzdarip olan kadınlar nihayet döngülerini stabilize edebilecek tıbbi bir seçeneğe sahip oldular. Bu, semptom yönetiminden hormonal düzenlemeye geçerek metrorajinin tedavi edilme biçiminde büyük bir değişime işaret etti.

                  1990’larda**, *Mirena* gibi levonorgestrel salgılayan rahim içi araçların (LNG-IUD) geliştirilmesi, metrorajiyi yönetmek için yenilikçi bir çözüm sağladı. Bu hormonal RİA sadece bir doğum kontrol yöntemi olarak değil, aynı zamanda rahim zarını incelterek anormal kanamayı azaltmaya da yardımcı oluyordu. Birçok kadın için günlük ilaç kullanımına gerek kalmadan uzun vadeli bir çözüm sunarak yaşam kalitelerini önemli ölçüde artırdı.

                  2011 yılında FIGO (Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu) PALM-COEIN sınıflandırma sisteminin kullanıma girmesiyle anormal uterin kanama tanısı standart hale geldi. Bu sistem anormal kanama nedenlerini yapısal (örn. polipler, fibroidler) ve yapısal olmayan (örn. hormonal dengesizlikler, koagülopatiler) olarak kategorize etmiştir. Metrorajisi olan kadınlar için bu, teşhis ve tedavi için daha net bir yol anlamına geliyordu, çünkü doktorlar artık kanamalarının temel nedenlerini sistematik olarak belirleyebiliyor ve uygun müdahaleleri önerebiliyordu.

                  2010’lu yıllar endometriyal ablasyon gibi minimal invaziv cerrahi seçeneklerin yükselişine tanık oldu. Anormal kanamayı durdurmak veya azaltmak için rahim zarını tahrip eden bu prosedür, hormonal tedavilere yanıt vermeyen kadınlar için değerli bir seçenek haline geldi. Ameliyatın genellikle histerektomi anlamına geldiği önceki zamanların aksine, kadınlar artık büyük bir ameliyata gerek kalmadan şiddetli metrorajiden kurtulmayı sağlayan daha az invaziv prosedürlere erişebiliyordu.

                  2020’lerde**, *yapay zeka (AI)* ve kişiselleştirilmiş tıp, metrorajinin teşhis ve tedavi şeklini dönüştürmeye başladı. Yapay zeka destekli araçlar artık doktorların hastaların adet geçmişlerindeki ve hormonal verilerindeki kalıpları analiz etmelerine yardımcı olarak daha kişiselleştirilmiş tedavi planlarına olanak sağlıyor. Bu hassasiyet seviyesi, kadınların ister hormonal tedaviler, ister cerrahi veya her ikisinin bir kombinasyonunu içersin, bireysel ihtiyaçlarına göre özel olarak uyarlanmış bakım alabilecekleri anlamına geliyor. Yapay zekanın teşhis alanındaki rolü, metroraji yönetiminde yeni bir verimlilik ve doğruluk çağı getirerek daha önceki tedavilerin deneme-yanılma yaklaşımını daha da azaltmıştır.

                  İleri Okuma
                  1. Day, B., & Dunson, D. B. (2005). The timing and frequency of intramenstrual bleeding. American Journal of Epidemiology, 162(1), 115-121.
                  2. Kaunitz, A. M., & Dunton, C. J. (2007). Management of abnormal uterine bleeding in women receiving hormone replacement therapy. Obstetrics and Gynecology, 109(3), 537-548.
                  3. Fraser, I. S., Critchley, H. O., Munro, M. G., & Broder, M. (2007). Can we achieve international agreement on terminologies and definitions used to describe abnormalities of menstrual bleeding? Human Reproduction, 22(3), 635-643.
                  4. Munro, M. G., Critchley, H. O., Broder, M. S., & Fraser, I. S. (2011). FIGO classification system (PALM-COEIN) for causes of abnormal uterine bleeding in non-gravid women of reproductive age. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 113(1), 3-13.
                  5. ACOG Committee on Practice Bulletins—Gynecology. (2012). Management of abnormal uterine bleeding associated with ovulatory dysfunction. Obstetrics and Gynecology, 120(1), 197-206.
                  6. Farquhar, C., & Brown, J. (2013). Oral contraceptive pill for heavy menstrual bleeding. Cochrane Database of Systematic Reviews, (11).
                  7. Woo, I., & Baker, J. (2015). Menorrhagia and metrorrhagia: Diagnostic approaches and therapeutic options. American Family Physician, 92(4), 285-292.
                  8. Lethaby, A., Hussain, M., Rishworth, J. R., & Rees, M. C. (2019). Progesterone or progestogen-releasing intrauterine systems for heavy menstrual bleeding. Cochrane Database of Systematic Reviews, (1).