Musculus bipennatus

tarafından | Eki 4, 2022 | Anatomi

Musculus – Latince kökenli bir terim olup “kas” anlamına gelir. Anatomi terminolojisinde iskelet kaslarının adlandırılmasında kullanılır.

Latince: penna – “tüy”

Anatomi terimi olarak bipennat kas, kas liflerinin merkezi bir tendona iki karşılıklı yönden yaprak ya da tüy biçiminde yerleştiği özel bir kas mimarisi tipini ifade eder. “Bipennat” terimi, Latince penna (tüy, kanat) kelimesinden türemiştir ve kas liflerinin tüy benzeri düzenlenişini betimler. Bu tür kas yapılarında lifler, tendon eksenine dik veya açılı olarak yerleşerek hem yapısal dayanıklılığı hem de kasılma gücünü artırır.

Bu mimari organizasyon, kasın oluşturabileceği kuvvetin artırılmasına katkı sağlar; çünkü liflerin açılı yerleşimi sayesinde birim hacimde daha fazla kas lifi bulunabilir. Ancak bu durum, kasılma uzunluğunu sınırlayabilir. Pinnasyon açısı ve liflerin dizilimi, bu tür kasların fonksiyonel kapasitesini belirleyen önemli morfolojik parametrelerdendir (bkz. Pinnasyon).

Örnek Bipennat Kaslar:

  • Musculus rectus femoris – Uyluğun ön yüzünde yer alan ve hem kalça hem de diz eklemine etki eden iki eklemli bir kastır. Quadriceps femoris grubunun bir parçasıdır.
  • Musculus flexor hallucis longus – Baldırın arka bölgesinde yer alır; büyük ayak parmağın fleksiyonundan ve ayağın plantar fleksiyonundan sorumludur.

Keşif

1. Antik Dönem (M.Ö. 5. yy – M.S. 2. yy)

  • Hipokrat (M.Ö. 5. yy) ve özellikle Galen (M.S. 2. yy), insan kas sistemini tanımlamaya çalışmışlardır, ancak bu dönemde kasların mikroskobik yapısı veya mimarisi detaylı olarak bilinmiyordu.
  • Kaslar genel hatlarıyla tanımlanmış; ancak lif yönelimi, pinnasyon yapısı ya da tendon bağlantıları henüz mikroskop öncesi çağda gözlemlenemediğinden sistematik olarak sınıflandırılamamıştır.

2. Rönesans Anatomisi (15.–17. yy)

  • Andreas Vesalius’un 1543’te yayımladığı De humani corporis fabrica adlı eseri, iskelet kaslarının ayrıntılı görsel temsilleriyle modern anatominin temelini atmıştır.
  • Bu dönemde, kasların şekil, lif yönü ve fonksiyonlarına göre sınıflandırılmasına yönelik ilk somut adımlar atılmıştır.
  • Ancak “pennat”, “bipennat” veya “multipennat” terimleri henüz açıkça kullanılmamaktadır.

3. Modern Mikroskopik Dönem (17.–19. yy)

  • 17. yüzyıl sonlarında mikroskobun keşfi ve gelişmesiyle birlikte kas liflerinin iç düzeni gözlemlenmeye başlanmıştır.
  • 19. yüzyılda, özellikle Gustav Fritsch, Carl Ludwig ve Wilhelm His gibi fizyologlar kas fizyolojisini araştırırken kas mimarisi kavramları gelişmiştir.
  • Bu dönemde, pinnasyon açısı, kas lif uzunluğu, kas-tendon bağlantıları gibi morfolojik parametrelerin ölçümü fizyoloji literatüründe yer bulmaya başlamıştır.

4. Terminolojik Netlik (20. yy)

  • 20. yüzyıl başlarından itibaren, “pennate”, “unipennate”, “bipennate”, “multipennate” gibi terimler sistematik kas sınıflandırmalarında standart hâle gelmiştir.
  • Özellikle Frederic Wood Jones, John Napier gibi anatomistlerin çalışmalarıyla bu sınıflandırmalar sabitlenmiştir.
İleri Okuma
  1. Vesalius, A. (1543). De humani corporis fabrica libri septem. Basel: Oporinus.
  2. Ludwig, C. (1847). Beiträge zur Kenntnis der Bewegungsvorgänge in den Muskeln. Leipzig.
  3. Jones, F. W. (1946). Structure and Function as Seen in the Foot. London: Baillière, Tindall and Cox.
  4. Lieber, R. L., & Fridén, J. (2000). Functional and clinical significance of skeletal muscle architecture. Muscle & Nerve, 23(11), 1647–1666.