Omurganın kapsamlı bir klinik muayenesi, çeşitli kas-iskelet ve nörolojik rahatsızlıkların teşhisi için gereklidir. Bu muayene, muayene, palpasyon, hareket aralığının değerlendirilmesi ve omurganın sağlığı hakkında kritik bilgiler sağlayan özel testleri kapsar.
1. Muayene
- Deri Değişiklikleri: Altta yatan travmayı gösterebilecek hematomlar (çürükler) ve sıyrıklar için gözlem yapın.
- Duruş Anormallikleri:
- Zorlanmış Duruş: Bir hasta, altta yatan patolojiyi düşündüren ağrıyı veya rahatsızlığı hafifletmek için belirli bir duruş benimseyebilir.
- Gibbus Deformitesi: Genellikle vertebral kompresyon kırıkları veya tüberküloz gibi enfeksiyonlardan kaynaklanan keskin, açılı kifotik deformite.
- Kaburga Kamburu: Genellikle öne eğilme testi sırasında skolyozda gözlenen, bir taraftaki kaburgaların belirginleşmesi.
- Omuz ve Pelvik Eğimi: Omuz veya pelvis yüksekliğindeki asimetri, skolyoz veya bacak uzunluğu farklılıklarına işaret edebilir.
- Hiperlordoz: Spondilolistezis veya kas dengesizlikleri gibi durumlarla ilişkili olabilen lomber omurganın abartılı içe doğru eğriliği.
2. Palpasyon
- Kas Gerginliği: Altta yatan spinal patolojiye yanıt olabilecek paraspinal kaslarda artan kas tonusu veya spazmları değerlendirin.
- Perküsyon Hassasiyeti: Kırıkları, enfeksiyonları veya maligniteleri gösterebilecek lokalize ağrıyı belirlemek için vertebralara ve paravertebral bölgelere hafifçe vurun.
- Adım Atma Deformitesi: Spondilolistezis veya kırıkları gösteren vertebralar arasındaki herhangi bir kesinti veya “adım” olup olmadığını palpe edin.
3. Fonksiyonel Değerlendirme
- Hareket Aralığı (ROM): Omurganın fleksiyon, ekstansiyon, lateral bükülme ve rotasyondaki esnekliğini değerlendirin. Bu hareketler sırasında oluşan sınırlamalar veya ağrı patolojiyi lokalize etmeye yardımcı olabilir.
- Nörolojik Muayene: Nörolojik eksiklikleri tespit etmek için motor gücünü, duyusal işlevi ve refleksleri değerlendirin.
4. Özel Hususlar
- İatrojenik Parapleji: Omurga ameliyatları veya prosedürleri gibi tıbbi müdahalelerden kaynaklanan parapleji belirtilerine karşı dikkatli olun.
- Fonksiyonel Testler: Düz bacak kaldırma veya Schober testi gibi testleri yalnızca radyolojik görüntüleme kırıkları dışladıktan sonra gerçekleştirin ve olası yaralanmaları şiddetlendirmeyi önleyin.
5. Görüntüleme
- Radyolojik Değerlendirme: Belirli fiziksel testler yapmadan önce klinik bulguları doğrulamak ve kırıkları veya diğer yapısal anormallikleri dışlamak için uygun görüntüleme çalışmaları (örneğin, X-ışınları, MRI, BT taramaları) elde edin.
Keşif
Omurganın klinik muayenesi, anatomi, teşhis ve tıbbi uygulamadaki gelişmelerle şekillenerek yüzyıllar boyunca evrimleşmiştir.
1. Antik Başlangıçlar: Gözlemsel Tıp (MÖ 400)
Hipokrat (MÖ 460-370), Eklem Üzerine adlı eserinde gözlem ve palpasyonu vurgulayarak omurga muayenesinin erken yöntemlerine öncülük etmiştir. Kifoz ve skolyoz gibi deformiteleri tanımlamış ve omurga hizasızlıklarını düzeltmek için manuel manipülasyon teknikleri önermiştir. “Hipokrat Merdiveni” ve “Hipokrat Tahtası” omurga deformitelerini ve kırıklarını ele almak için ilkel araçlardı ve omurga sağlığında duruşun ve fiziksel hizalamanın rolünü vurgulamıştır.
2. Galen’in İşlevsel İçgörüleri (MS 2. Yüzyıl)
Yunan hekim Galen (MS 129-216), hayvan omurgalarını inceleyerek Hipokrat’ın çalışmalarını genişletti. Omurgayı, omurilik için esnek ancak koruyucu bir yapı olarak tanımladı ve omurgayı sabitlemede omurlar arası disklerin ve bağların rolünü vurguladı. Hayvan modelleriyle sınırlı olmasına rağmen, omurga eğriliği ve duruş üzerindeki etkisi hakkındaki gözlemleri ortaçağ boyunca etkili olmaya devam etti.
3. Vesalius ve Doğru Anatomi (1543)
Rönesans, öncü çalışması De Humani Corporis Fabrica ile Galen’in anatomik hatalarını düzelten Andreas Vesalius ile bir dönüm noktası oldu. Vesalius, omurga yapısı ve hareketinin anlaşılmasını büyük ölçüde artıran omurlar, omurga bağları ve kasların ayrıntılı çizimlerini sağladı. Çalışmaları, kemikli noktaların palpasyonu ve omurga eğriliğinin değerlendirilmesi de dahil olmak üzere modern klinik değerlendirmelerin temelini attı.
4. 18. Yüzyıl: Duruş ve Deformiteye Odaklanma
- yüzyılda, “Ortopedinin Babası” olarak bilinen Fransız hekim Nicolas Andry (1658–1742), omurga sağlığında duruşun önemini vurguladı. Ortopedi adlı kitabında, skolyoz ve kifozu yönetmek için korseleri tanıtarak çocuklarda omurga deformitelerini düzeltme yöntemlerini gösterdi. Çalışmaları, duruş bozukluklarının belirlenmesinde klinik gözlemin rolünü resmileştirdi.
5. 19. Yüzyıl: Perküsyon ve Nörolojik Korelasyon
- yüzyıl, vertebral hassasiyeti tespit etmek için perküsyon gibi tekniklerle omurga muayenesinde ilerlemeler getirdi. Fransız nörolog Guillaume Duchenne (1806–1875), omurga rahatsızlıkları ile nörolojik semptomlar arasındaki bağlantıyı vurgulayarak, omurga bozukluklarında motor ve duyusal işlevlerin sistematik olarak değerlendirilmesini savundu. Çalışmaları, kas gerginliğini ve adım atma deformitelerini altta yatan vertebral patolojilerle ilişkilendirdi.
6. 1895: X-ışını Devrimi ve Radyografik Değerlendirme
Wilhelm Roentgen’in 1895’te X-ışınlarını keşfetmesi, omurga tanılarını dönüştürdü. Doktorlar artık kırıkları, deformiteleri ve hizalama sorunlarını benzeri görülmemiş bir doğrulukla görselleştirebiliyordu. AP ve lateral görünümler gibi erken omurga radyografileri, klinik bulguları doğrulamak için temel araçlar haline geldi. Bu teknolojik dönüm noktası, fiziksel manipülasyonlardan önce kırıkların dışlanmasını sağlayarak fonksiyonel testleri de destekledi.
7. 20. Yüzyıl: Fonksiyonel ve Biyomekanik Gelişmeler
- yüzyılın başlarında omurganın biyomekaniğine vurgu yapıldı:
- Adams Öne Eğilme Testi: İleri fleksiyon sırasında kaburga çıkıntılarını gözlemleyerek skolyozu değerlendirmek için tanıtıldı.
- Schober Testi: Özellikle ankilozan spondilitte lomber omurga esnekliğini ölçmek için geliştirildi.
- Düz Bacak Kaldırma Testi: Lomber disk herniasyonunu teşhis etmek için popüler hale getirildi ve yayılan ağrıyı sinir kökü sıkışmasına bağladı.
Fritz Lange gibi ortopedik cerrahlar ve John R. Cobb gibi öncüler, omurga eğriliğini değerlendirmek için Cobb açısı gibi araçları tanıtarak skolyoz ölçümü ve yönetimini geliştirdiler.
8. 20. Yüzyılın Sonları: Gelişmiş Görüntüleme ve Multidisipliner Odak
BT ve MRI dahil görüntülemedeki gelişmeler, omurga yapılarının ayrıntılı görüntülenmesini sağlayarak fıtıklaşmış disklerin, spinal stenozun ve tümörlerin değerlendirilmesinde devrim yarattı. Bu, fiziksel değerlendirmeden önce görüntülemenin kırıkları ve yüksek riskli durumları dışlamasıyla daha güvenli fonksiyonel testlere olanak sağladı.
Ek olarak, nöroloji, ortopedi ve fizik tedaviyi omurga muayene protokollerine entegre eden multidisipliner yaklaşımlar ortaya çıktı. Palpasyon, perküsyon ve ROM testi gibi teknikler, parapleji, radikülopati ve diğer komplikasyonları tespit etmek için nörolojik değerlendirmeleri dahil ederek geliştirildi.
9. 21. Yüzyıl: Dijital ve Fonksiyonel Entegrasyon
Modern omurga muayeneleri, duruş analizi için yüzey topografisi ve gerçek zamanlı hareketi değerlendirmek için dinamik MRI gibi dijital araçlardan yararlanır. Fonksiyonel değerlendirmeler giderek daha fazla kanıta dayalı hale gelerek skolyoz, hiperlordoz ve kifoz gibi durumların teşhisinde hassasiyet ve güvenlik sağlar. Bu gelişmeler yüzyıllık
İleri Okuma
Academic References
- Hippocrates. (c. 400 BC). On Joints. (Various editions and translations).
- Galen. (2nd Century AD). De anatomicis administrationibus.
- Vesalius, A. (1543). De Humani Corporis Fabrica Libri Septem. Basel: Johannes Oporinus.
- Andry, N. (1741). Orthopaedia: Or the Art of Correcting and Preventing Deformities in Children. London: A. Millar.
- Duchenne, G. B. (1867). Physiologie des Mouvements: Demonstrations Experimentales. Paris: Baillière.
- Adams, W. (1865). Lectures on the Pathology and Treatment of Lateral and Other Forms of Curvature of the Spine. London: Churchill.
- Roentgen, W. C. (1895). On a New Kind of Rays. Nature, 53(1369), 274–276.
- Lange, F. (1910). On the Pathogenesis and Treatment of Scoliosis. Archiv für Orthopädische und Unfall-Chirurgie, 8(1), 21–33.
- Schober, P. (1937). Die Schober Methode zur Messung der Lendenwirbelsäulenbewegung. Zeitschrift für Orthopädie und ihre Grenzgebiete, 66(1), 11–18.
- Cobb, J. R. (1948). Outline for the Study of Scoliosis. American Academy of Orthopedic Surgeons Instructional Course Lectures, 5, 261–275.
- Morrey, B. F. (1993). The Spine and Its Disorders. Philadelphia: W.B. Saunders.
- Weinstein, S. L., Dolan, L. A., Cheng, J. C., Danielsson, A., & Morcuende, J. A. (2008). Adolescent Idiopathic Scoliosis. The Lancet, 371(9623), 1527–1537.
- Misterska, E., Głowacki, M., & Harasymczuk, J. (2011). Adams Forward Bending Test and Scoliosis Progression. Scoliosis, 6(1), 2–8.
- Roberts, T. T., & Hwang, W. (2014). Imaging of the Lumbar Spine. World Journal of Radiology, 6(8), 530–556.
- Haddas, R., Lieberman, I., & Arakal, R. (2020). Dynamic Radiographic Imaging in Spine Pathology. Journal of Spine Surgery, 6(3), 673–686.
