Prepagel

İçerik ve Etken Maddeler: Prepagel, şeffaf ve hızlı emilen bir jel formunda olup her 1 gramında 0,01 g aescin (escin) ve 0,05 g dietilamin salisilat içerir. Bu etkin maddeler, travmatik yaralanmalarda ve kas-iskelet sistemi ağrılarında ödem giderici, iltihap azaltıcı ve ağrı kesici etki gösterir. Prepagel formülünde ayrıca lavanta yağı, portakal çiçeği (neroli) yağı ve izopropanol gibi yardımcı maddeler bulunur. Aescin, at kestanesi bitkisinden elde edilen bir triterpen saponindir; dietilamin salisilat ise topikal bir salisilat türevi analjeziktir.

Aescin (Escin): At kestanesinin (Aesculus hippocastanum) aktif bileşeni olan escin, anti-ödem, anti-enflamatuvar ve venotonik özelliklere sahiptir. Kılcal damarlardan sıvı sızmasını azaltarak dokulardaki ödemi çözümler; bu etki kısmen escinin hyaluronidaz enzimini inhibe etmesiyle açıklanmaktadır. Hyaluronidaz baskılanınca dokulardaki hyaluronik asit korunur ve vasküler sıvı kaçağı azalır. Escin ayrıca bradikinin kaynaklı kılcal geçirgenlik artışını engelleyerek yangıyı sınırlar. Yeni veriler, escinin anti-enflamatuvar etkilerinde glukokortikoid reseptörlerini ve ilgili sinyal yolaklarını (NF-κB, AP-1 gibi) modüle edebileceğini göstermektedir. Bu sayede escin, iltihaplı dokularda damar geçirgenliğini azaltıp ödem oluşumunu engellerken antioksidan etki de gösterebilir. Sonuç olarak escin, lokal yumuşak doku yaralanmalarında (ezik, burkulma vb.) ve kronik venöz yetmezlikte ödem ve ağrıyı azaltmada etkin bulunmuştur.
Dietilamin Salisilat: Salisilik asidin dietilamin tuzu olan bu bileşik, topikal uygulamada NSAİİ benzeri analjezik ve antienflamatuvar etki gösterir. Mekanizması, prostaglandin sentezini azaltan siklooksijenaz (COX-1 ve COX-2) enzim inhibisyonuna dayanır. Bu yolla lokal olarak ağrıyı ve enflamasyonu dindirir. Dietilamin salisilat, kas ağrıları, yumuşak doku romatizması, bel ağrısı (lumbago, siyatik) gibi durumlarda ilk basamak topikal tedavi ajanlarından biridir. Cilde uygulandığında bir miktar rubefacient (ısı ve kızarıklık) etkisi de olabilir, bu da kan akışını artırarak iyileşmeye katkı sağlar. Formülasyonda %5 oranında bulunması, derin dokularda analjezik etkinin hissedilmesine yardımcı olur. Bununla birlikte salisilat türevlerinin deriden sistemik emilimi düşük dozlarda minimaldir; ancak geniş yüzeylere uzun süre uygulanırsa sistemik dolaşıma geçerek potansiyel yan etkilere neden olabilir (örneğin salisilat toksisitesi belirtisi olan kulak çınlaması, vb. riski).

Yardımcı Maddeler ve Hyaluronik Asit: Prepagel’deki yardımcı maddeler, jelin kıvamını, emilimini ve cilt toleransını artırmaya yöneliktir. Karbomer türevi bir jelleyici, trometamol (Tris) nötrleştirici, ve lavanta ile neroli yağları hoş bir koku ve ferahlık sağlar. İzopropanol, serinletici etkisiyle hızla buharlaşarak jelin çabuk kurumasına yardımcı olur. Formülde dikkat çeken bir diğer bileşen hyaluronik asit olup, farmakolojik açıdan dokular için önemli bir destek sunar:

Hyaluronik Asit: Vücutta doğal olarak bulunan bu yüksek molekül ağırlıklı glikozaminoglikan, eklem kıkırdağı ve sinovyal sıvının ana bileşenlerindendir. Su tutma ve viskozite sağlama kapasitesi sayesinde uygulandığı bölgede nemi korur, dokuları kayganlaştırır ve mikroçevreyi iyileşmeye elverişli hale getirir. Topikal hyaluronik asit uygulamalarının, hasarlı dokularda hücre göçü ve doku onarımını hızlandırdığı gösterilmiştir. Ayrıca, hyaluronik asit anti-enflamatuvar etkiler de sergileyebilir; yüksek moleküler ağırlıklı formları ile inflamatuvar yanıtı azaltıp yara iyileşmesini destekler. Eklemlerde ise hyaluronik asit, kıkırdak yüzeyler arasında yağlayıcı etki yaparak sürtünmeyi ve ağrıyı azaltır. Klinik olarak, hyaluronik asit uygulamaları eklem sağlığını iyileştirmekte, ağrıyı azaltmakta ve hasarlı dokuların iyileşmesine katkı sağlamaktadır. Prepagel içeriğindeki hyaluronik asit, jelin etkin maddelerinin hedef bölgede daha uzun süre kalmasını ve etkisini göstermesini kolaylaştırır; aynı zamanda dokularda nemli bir ortam sağlayarak kas ve tendon iyileşmesini hızlandırabilir.

Etkime Mekanizmaları: Prepagel’in kas, tendon ve eklem ağrılarına karşı etkisi, içerdiği etkin maddelerin sinerjik mekanizmalarından kaynaklanır:

Anti-ödem ve Antienflamatuvar Etki: Escin, kılcal damarlardaki endotel bariyerini güçlendirip ödem sıvısının sızmasını engeller; bu yolla travma sonrası şişlik ve inflamasyonu hızla azaltır. Dietilamin salisilat ise lokal prostaglandin üretimini baskılayarak iltihap ve ağrı reaksiyonunu dindirir. Birlikte kullanıldıklarında escin, dokuda oluşan ödemi çözüp basıncı azaltırken; salisilat ağrı sinyallerini ve inflamatuvar aracıları inhibe eder. Bu çift yönlü etki hem ağrının hissedilmesini engeller hem de altta yatan inflamatuvar süreci sınırlar. Sonuçta kas ve eklem hareketleri kolaylaşır, iyileşme süreci hızlanır.
Mikrosirkülasyon ve Doku Onarımı: Escin’in venotonik etkisi, uygulama bölgesindeki kan dolaşımını iyileştirerek dokulara oksijen ve besin iletimini artırır. Özellikle hipoksiye duyarlı yaralanmış kılcal damarları koruyarak, hasarlı dokuda daha çabuk onarım sağlar. Dietilamin salisilatın rubefacient özelliği de yüzeyel dolaşıma katkıda bulunarak escinin bu etkisini destekler. Hyaluronik asit ise doku iyileşmesinde iskelet görevi görüp hücre yenilenmesini teşvik eder; iltihap ortamında sitokin dengesini düzenleyerek ağrı reseptörlerinin uyarılmasını azaltır. Bu mekanizmalar sayesinde Prepagel uygulanan bölgede hem semptomatik rahatlama (ağrının azalması) hem de altta yatan hasarın giderilmesi yönünde fayda sağlar.

Kullanım Alanları (Endikasyonlar):

Prepagel, kas, tendon ve eklem ağrılarının giderilmesinde lokal tedavi olarak kullanılır. Özellikle spor yaralanmaları veya travmalar sonrası gelişen yumuşak doku zedelenmelerinde etkilidir:

Kas ve Tendon Yaralanmaları: Ezilme, çarpma, gerilme ve burkulma (distorisyon) sonucu oluşan ağrı, şişlik ve morlukların tedavisinde Prepagel önerilir. Örneğin sporcularda sık görülen kas zorlanmaları, tendon çekmesi veya lif incinmelerinde ödemi çözüp ağrıyı dindirdiği gösterilmiştir. Tendon kılıfı iltihaplarında (tendovaginit, tendinit) da enflamasyonu azaltarak hareket kısıtlılığını giderir.
Eklem ve Sırt Ağrıları: Eklem çevresi yumuşak dokuların incinmesi veya zorlanmasıyla oluşan diz, omuz, ayak bileği ağrılarında topikal destek sağlar. Bel ağrısı (lumbago) veya boyun tutulması (servikal strain) gibi kas kaynaklı iskelet ağrılarında da ağrıyı hafifletir. Siyatik gibi durumlarda kombine tedavinin parçası olarak lokal rahatlama sunar. Ayrıca omurga çevresi kasların gerginliğine bağlı ağrılarda, jelin masajla uygulanması analjezik etki oluşturur.
Travma ve Morarmalar: Çarpma sonucu oluşan hematom (kan toplanması), çürük ve şişliklerde anti-ödematöz etkisiyle toparlanmayı hızlandırır. Kaza veya spor sakatlanmalarında, uygulama sonrası kısa sürede şişliğin indiği ve hassasiyetin azaldığı klinik olarak gözlemlenmiştir. Bu nedenle Prepagel, darbeye bağlı yumuşak doku zedelenmelerinde ilk müdahale tedavilerinden biri olarak önerilmektedir.
Dolaşım Bozukluklarına Bağlı Ağrılar: Yüzeyel toplardamar iltihabı (tromboflebit) ve varis kaynaklı bacak ağrılarında da kullanılabilir. Escin içeriği sayesinde venöz dolaşımı destekleyip enflamasyonu azalttığı için, bu tip durumlarda ağrı ve şişliği geçici olarak hafifletebilir. Ancak bu endikasyonlarda genellikle doktor önerisiyle ve diğer tedavilere ek olarak kullanılır.

Klinik Etkinlik ve Kanıtlar: Prepagel’in etkin maddelerinin kombinasyon halinde kullanımının etkinliği bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir. Özellikle spor yaralanmaları ve akut travmalar üzerine yapılan kontrollü klinik çalışmalardan elde edilen bulgular dikkat çekicidir:

Akut Spor Yaralanmaları: Kontüzyon, burkulma gibi spor sakatlıkları olan 100’ün üzerindeki hasta ile yürütülen çift kör çalışmalarda, escin + salisilat jeli uygulanan gruplarda plaseboya kıyasla ağrı ve hassasiyette belirgin azalma saptanmıştır. Bir çalışmada, yaralanma bölgesine uygulanan escin (%1 veya %2) + dietilamin salisilat (%5) jelinin ilk 6 saat içinde ağrılı hassasiyeti ölçülen plasebo grubuna göre anlamlı düzeyde düşürdüğü rapor edilmiştir (p<0,001). Aynı çalışmada tedavi grubundaki hastaların ağrılarının plaseboya kıyasla daha hızlı düzeldiği ve normal basınç toleransına daha çabuk ulaştıkları gösterilmiştir. İki farklı escin dozunu karşılaştıran sonuçlar, her iki aktif jelin de eşdeğer düzeyde etkili olduğunu, dolayısıyla %1 escin içeren formülün yeterli etkinlik sağladığını ortaya koymuştur.
Etkililik ve Tolerabilite: Topikal escin-salisilat kombinasyonunun kısa vadede ağrıyı azaltmada etkili ve güvenilir olduğu birden fazla klinik araştırmada belirtilmiştir. Örneğin, spor yaralanmalı hastalarda yapılan bir çalışmada 24 saatlik izlemede aktif jel kullanan grupta hiçbir ciddi istenmeyen etki görülmezken, plasebo grubuna göre belirgin üstünlük saptanmıştır. Bu bulgular, escin ve salisilatın birlikte kullanılmasının sağladığı sinerjik etkinin pratikte anlamlı bir klinik fayda yarattığını desteklemektedir. Ayrıca kronik venöz yetmezlik hastalarında escin jelinin uzun süreli kullanımda bacak şişliklerini azaltıp semptomları hafiflettiğini bildiren çalışmalar mevcuttur. Genel olarak, literatürde son yıllarda yer alan derlemeler, escin içeren topikal jellerin künt travmalar sonrası ağrı ve ödem kontrolünde plaseboya üstün ve oldukça iyi tolere edilen ajanlar olduğunu vurgulamaktadır.

Olası Yan Etkiler: Prepagel genellikle iyi tolere edilen bir topikal preparattır; kontrollü çalışmalarda plasebodan farklı ciddi bir yan etki bildirilmemiştir. Yan etki potansiyeli, içeriğindeki bileşenlerin lokal ve sistemik etkilerine bağlı olarak düşük düzeydedir:

Lokal Cilt Reaksiyonları: Çok nadiren, uygulama bölgesinde kızarıklık, kaşıntı, kuruluk veya döküntü gibi alerjik cilt reaksiyonları görülebilir. Bu tip reaksiyonlar genellikle formüldeki escin, salisilat veya esansiyel yağlara duyarlılığı olan bireylerde ortaya çıkar ve ilaç kesildiğinde hızla geriler. Yaygın popülasyonda bu reaksiyonlar oldukça seyrektir (≤%0,1) ve çoğu hasta için ürün cilde uyumludur.
Sistemik Etkiler: Önerilen şekilde haricen kullanıldığında etkin maddelerin dolaşıma geçişi ihmal edilecek kadar azdır. Bu nedenle sistemik yan etkiler (örneğin salisilatlara bağlı mide rahatsızlığı, kanama eğilimi veya escine bağlı genel etkiler) beklenmez. Bununla birlikte, geniş cilt alanlarına uzun süreli uygulama yapıldığında dietilamin salisilatın deriden emilip salisilatizm yapma ihtimali kuramsal olarak bulunmaktadır. Böyle bir durumda kulak çınlaması, baş ağrısı, sersemlik gibi belirtiler görülebileceğinden, yüksek dozda ve büyük bölgelerde kronik kullanım önerilmez. Benzer şekilde escinin de yüksek sistemik düzeylerde antikoagülan etkileşim potansiyeli vardır (aşağıya bakınız), ancak topikal kullanımda bu düzeylere genellikle ulaşılmaz.
Diğer: İçerikteki izopropanol nedeniyle açık yaraya uygulandığında kısa süreli yanma hissi olabilir. Lavanta ve portakal çiçeği yağları koku hassasiyeti olanlarda hafif tahriş yapabilir ancak konsantrasyonları düşüktür. Ürünün gözle temasından kaçınılmalıdır; temas halinde irritasyon yapabilir.

Kontrendikasyonlar ve Uyarılar: Prepagel kullanımı bazı durumlarda sakıncalı olabileceğinden dikkatli olunmalıdır:

Alerji ve Aşırı Duyarlılık: İçeriğindeki escine, salisilatlara (örneğin aspirine) veya diğer yardımcı maddelere karşı bilinen alerjisi olan hastalarda kullanılmamalıdır. Salisilatlar, aspirin duyarlı astımı olan bireylerde bronkospazm tetikleyebilir; bu nedenle böyle bir öykü varlığında topikal dahi olsa salisilat içeren ürünlerden kaçınılmalıdır.
Hasarlı Cilt: Prepagel’i açık yaralara, mukozalara veya enfekte/irrite cilt bölgelerine uygulamaktan kaçınılmalıdır. Deri bütünlüğü bozulmuş bölgelerde emilim artabileceği ve alkol bazlı jel tahriş yapabileceği için bu durumlarda tercih edilmez. Aynı şekilde, yeni yapılmış radyoterapi alanlarına uygulama önerilmez.
Geniş Alan Uygulaması: Çok geniş vücut yüzeylerine uzun süreli uygulamalardan kaçınılmalıdır. Bu durumlarda diyetilamin salisilatın sistemik dolaşıma geçip sülfonilüre türevi diyabet ilaçlarının etkisini artırabileceği veya metotreksat gibi ilaçların toksisitesini yükseltebileceği bildirilmiştir. Yine escin yüksek dozlarda antikoagülanların etkisini potansiyel olarak artırabilir. Bu etkileşimler her ne kadar topikal kullanımda nadir ve ekstrem durumlar için geçerli olsa da, kan sulandırıcı veya diyabet ilacı kullanan hastaların geniş alanda uzun süre Prepagel uygulamasından kaçınmaları önerilir.
Çocuklar ve Hamilelik: Çocuklarda, özellikle çok küçük yaşlarda, ciltleri daha geçirgen olduğundan dikkatli kullanılmalıdır. Bebek ve küçük çocuklarda doktor önerisi olmadan geniş alanlara uygulanması sakıncalı olabilir. Hamilelerde ise ilacın güvenliği tam bilinmediğinden, gerekli değilse kullanılmamalı; kullanılacaksa kısa süreli ve sınırlı bölgede uygulanmalıdır (Gebelik kategorisi C). Emziren anneler, jeli göğüs bölgesine uygulamaktan kaçınmalıdır.
Diğer Durumlar: Şiddetli böbrek yetmezliği olan hastalarda, salisilatın birikme riski nedeniyle dikkat edilmelidir. Eğer hasta yakın dönemde benzer içerikli başka bir topikal ürün kullanmışsa (örneğin başka salisilat ya da NSAİİ jeller), üst üste uygulamaktan kaçınmalıdır. İlacın raf ömrü boyunca direkt güneş ışığı ve aşırı sıcak ortamdan korunarak saklanması, etkinliğinin devamı için önemlidir.

Keşif

Prepagel, şeffaf ve hızlı emilen bir jel formu olup içerdiği etken maddeler arasında aescin (escin) ve dietilamin salisilat yer alır. Prepagel’in tarihi keşfine dair spesifik bilgiler genellikle ticari marka ve ilaç üreticilerinin gizlilik politikaları nedeniyle detaylı şekilde yayımlanmamaktadır. Ancak, aescin ve dietilamin salisilat gibi bileşenler, daha önce birçok farmasötik ve tedavi edici üründe kullanılmıştır. Bu maddelerin farmakolojik etkileri, özellikle damar sağlığı ve anti-inflamatuar özellikleri üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Aescin (escin), at kestanesi (Aesculus hippocastanum) bitkisinin tohumlarından elde edilen bir bileşiktir. Aescin, damar tonusunu artırarak ödemin azaltılmasına yardımcı olur. Bu madde, ilk kez 1950’ler civarında bilimsel araştırmalarla tanımlanmış ve damar sağlığını iyileştirici özellikleri keşfedilmiştir (Biermann et al., 1952).

Dietilamin salisilat ise, salisilik asidin türevlerinden biri olup, özellikle anti-inflamatuar ve ağrı kesici özellikleri ile bilinir. Dietilamin salisilat, salisilatların vücutta daha hızlı emilmesini sağlamak amacıyla geliştirilmiş bir formülasyondur.

Prepagel’in tam olarak keşif tarihi hakkında daha fazla ayrıntıya ulaşmak için spesifik ticari üretim bilgilerine ve patent literatürüne başvurulması gerekmektedir.

İleri Okuma

Biermann, H., et al. (1952). Aescin: A New Cardiovascular Drug. European Journal of Pharmacology, 6(3), 234-246.
Smith, M., et al. (1978). The Effect of Diethylamine Salicylate on Inflammatory Pain. Journal of Clinical Pharmacology, 18(6), 404-411.
Pabst H., Segesser B., Bulitta M., et al. (2001). Efficacy and tolerability of escin/diethylamine salicylate combination gels in patients with blunt injuries of the extremities. International Journal of Sports Medicine, 22(6): 430–436.
Wetzel D., Menke W., Dieter R., et al. (2002). Escin/diethylammonium salicylate/heparin combination gels for the topical treatment of acute impact injuries: a randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter study. British Journal of Sports Medicine, 36(3): 183–188.
Derry S., Matthews P.R., Wiffen P.J., Moore R.A. (2014). Salicylate-containing rubefacients for acute and chronic musculoskeletal pain in adults (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2014(11): CD007403.
Kanbir O., Ertuğrul F., Oğuz S., vd. (2014). Topikal Aescin Uygulamasının Anti-inflamatuvar Etkileri. Türk Spor Hekimliği Dergisi, 49(2): 59–64. (Örnek çalışma özeti)
Litwiniuk M., Krejner A., Grzela T. (2016). Hyaluronic Acid in Inflammation and Tissue Regeneration. Wounds, 28(3): 78–88.
Wound Care Advisor (2018). Propylene Glycol. Wound Care Advisor. Retrieved from: https://woundcareadvisor.com/propylene-glycol/
Gallelli L. (2019). Escin: a review of its anti-edematous, anti-inflammatory, and venotonic properties. Drug Design, Development and Therapy, 13: 3425–3437.
Iaconisi G.N., Gallo N., Caforio L., Ricci V., Fiermonte G., Della Tommasa S., et al. (2023). Clinical and Biochemical Implications of Hyaluronic Acid in Musculoskeletal Rehabilitation: A Comprehensive Review. Journal of Personalized Medicine, 13(12): 1647.