Preputium

1. Etimoloji

Latince köken:
Praepūtium kelimesi, prae- (“önce, ön”) öneki ile pūtos (“penis”) kelimesinden türemiştir.

Prae- → Proto-Indo-European (PIE) kökenli per- veya pre- (“ön, önde”)
Pūtos ise PIE kökü olan pew- veya peu- (“şişmek, kabarmak”) kökünden gelir. Bu kök, genellikle organların veya cisimlerin hacim kazanması, kabarması ile ilişkilidir.

Etimolojik yapı:

prae- (“ön”) + pūtos (penis) → praepūtium
Bu birleşik yapı, penis başının (glans penis) önünde bulunan ve onu örten deri yapısını tanımlar.

Aşağıda, “preputium” (Latince: praepūtium) terimine dair sistematik ve ayrıntılı bir inceleme sunulmuştur. Bu inceleme hem etimolojik hem de anatomo-fizyolojik yönleriyle ele alınmış, tıbbi ve kültürel tarih de göz önünde bulundurulmuştur.

Hal	Tekil	Çoğul
Nominatif	praepūtium	praepūtia
Genitif	praepūtiī praepūtī	praepūtiōrum
Datif	praepūtiō	praepūtiīs
Akusatif	praepūtium	praepūtia
Ablatif	praepūtiō	praepūtiīs
Vokatif	praepūtium	praepūtia

2. Anatomik Tanım

Preputium (Türkçede: sünnet derisi), penis başını çevreleyen ve genellikle onu örten esnek mukokutanöz (mukoza + deri) yapıdır. İki yüzeyden oluşur:

Dış yüzey: Deri ile kaplıdır.
İç yüzey: Mukozal bir epitelle örtülüdür.

2.1 Yapısı

Penis başının distal ucunu gevşek biçimde örter.
İç yüzeyde Langerhans hücreleri bulunur; bu hücreler immün savunmada görev alır.
Mukozal yüzeyde bol miktarda sensörik sinir ucu bulunur; bu da erotik duyarlılığı artırır.
Foreskin (preputium) genellikle glansla birlikte hareket eder ve ergenlikle birlikte tam retractil (geri çekilebilir) hale gelir.

2.2 Embriyolojik Gelişim

Fetal gelişimin 8. haftasından itibaren genital tüberkül üzerinden oluşur.
Glans penisle kaynaşmadan önce epidermal yapı olarak gelişir ve zamanla glans’tan ayrılır.

3. Fizyolojik İşlevler

Koruma: Glans penis’i dış ortamdan, sürtünmeden ve travmalardan korur.
Nem dengesi: İç yüzeyi nemli tutar; glans mukozası kurumasını engeller.
Cinsel duyarlılık: İç yüzeyindeki sinir uçları nedeniyle cinsel işlevlerde önemli rol oynar.
Lubrikasyon: Bazı mukozal bezler yoluyla kayganlaştırıcı salgı üretimine katkı sağlar.

4. Klinik ve Patolojik Durumlar

4.1 Fimozis

Preputium’un glans’tan geri çekilememesi durumudur.
Fizyolojik fimozis: Bebeklikte ve erken çocuklukta normaldir.
Patolojik fimozis: Erişkin dönemde inflamasyon veya skar nedeniyle olur.

4.2 Parafimozis

Geri çekilmiş preputium’un glans penis üzerinde sıkışıp geri gidememesi.
Acil durumdur; dolaşım bozulabilir.

4.3 Balanopostit

Glans penis (balanitis) ve preputium (postitis) birlikte enfekte olur.
Genellikle hijyen eksikliği, diyabet veya irritan maddelerle ilişkilidir.

5. Sünnet (Circumcisio)

Preputium’un cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Hem ritüel, hem kültürel, hem de medikal gerekçelerle uygulanır.

5.1 Tıbbi Gerekçeler

Sık tekrarlayan fimozis, parafimozis, balanopostit.
Bazı ülkelerde HIV veya HPV riskini azaltma amacıyla önerilir.

5.2 Tartışmalar

Cinsel işlev üzerine etkileri konusunda farklı görüşler vardır.
Bazı çalışmalar erotik duyarlılıkta azalma bildirmiştir, bazıları ise fark olmadığını belirtmiştir.

6. Evrimsel ve Antropolojik Yönler

İnsan dışındaki primatlarda da preputium benzeri yapı bulunur.
Evrimsel olarak glans penis’i koruma ve cinsel işlevlerin artırılması ile ilişkilendirilir.
Antropolojik olarak birçok toplumda erkekliğe geçiş ritüelleriyle özdeşleştirilmiştir.

7. Kadın Anatomisindeki Karşılığı

Preputium clitoridis (klitoris preputiumu):

Klitorisin glans kısmını örten mukokutanöz yapı.
Embriyolojik olarak erkek preputium ile homologdur.

Keşif

İleri Okuma

Gray, H. (1918). Anatomy of the Human Body. Philadelphia: Lea & Febiger.
Cold, C. J., & Taylor, J. R. (1999). The prepuce. British Journal of Urology International, 83(S1), 34–44.
Lakshmanan, P., & Al-Khusaiby, S. (2004). Foreskin and circumcision: A review. Journal of the Royal Society of Medicine, 97(5), 234–236.
Morris, B. J., & Krieger, J. N. (2013). Does male circumcision affect sexual function, sensitivity, or satisfaction? Sexual Medicine Reviews, 1(1), 49–60.
Yang, D. M., et al. (2019). Developmental anatomy of the prepuce and glans penis. Urology Journal, 16(3), 215–220.