İtalyancadaki mala aria (“kötü hava”)’den türeyen malarya dilimizde sıtma diye ifade edilir. Isı kelimesinden türeyen sıtmanın vücut sıcaklığının artması ile bağlantısı olduğu düşünülmektedir. Sivrisinekler tarafından taşınan Plazmodyum parazitinin memeli hayvanlara aktarması ile oluşan hastalıktır.

Türkiye Türkçesi isit– veya issit– “ısıtmak, ateşlemek” fiilinden +mA ekiyle —> isitme “humma, ateşli hastalık” sözcüğünden evrilmiştir.

This content is available to members only. Please login or register to view this area.

Sıtma nasıl bulaşır?

İnsanlar sıtmaya genellikle enfektif bir dişi Anofel sivrisineği tarafından ısırılarak yakalanır. Sıtmayı yalnızca Anofel sivrisinekleri bulaştırabilir ve bu sivrisineklerin daha önce enfekte olmuş bir kişiden aldıkları kanla enfekte olmuş olmaları gerekir.

Sıtma için 3 bulaşma şekli nedir?

Bulaşma Şekli: Sıtma, enfektif bir dişi Anopheles sivrisineğinin ısırmasıyla bulaşır. Enfekte kişilerden kan nakli ve kontamine iğne ve şırınga kullanımı diğer potansiyel bulaşma yollarıdır. Sıtmanın doğuştan bulaşması da söz konusu olabilir.

Sıtmaya ne sebep olur ve nasıl bulaşır?

Sıtma bir parazitin neden olduğu bir hastalıktır. Parazit, enfekte sivrisineklerin ısırması yoluyla insanlara bulaşır. Sıtmaya yakalanan kişiler genellikle yüksek ateş ve titreme ile kendilerini çok hasta hissederler. Hastalık ılıman iklimlerde nadir görülse de, sıtma tropikal ve subtropikal ülkelerde hala yaygındır.

Sivrisinek tarafından ısırılmadan sıtmaya yakalanabilir misiniz?

Neredeyse tüm sıtma vakaları enfektif bir sivrisinek tarafından ısırılmanın sonucudur. Her yıl az sayıda vakada sıtma, enfekte kan nakli yoluyla da bulaşır. Nadir durumlarda hamilelik veya doğum sırasında anneden fetüse geçebilir.

Sıtma nasıl bulaşır ve nasıl önlenir?

Sıtma, enfekte dişi Anofel sivrisineklerinin ısırması yoluyla insanlara bulaşan parazitlerin neden olduğu yaşamı tehdit eden bir hastalıktır. Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. 2020 yılında dünya genelinde tahmini 241 milyon sıtma vakası görülmüştür. Tahmini sıtma ölümlerinin sayısı 2020 yılında 627.000 olarak gerçekleşmiştir.

Belirtiler

  1. Baş ağrısı,
  2. Ateşlenme,
  3. Trombositopeni

İlk çinli Nobel ödülü sahibi olan Tu Youyou sıtmaya karşı bir tedavi geliştirdiği için ödülü kazanmıştır.1

Kaynakça:

  1. PNAS December 29, 2015 112 (52) 15773-15776; first published December 22, 2015 https://doi.org/10.1073/pnas.1520952112
https://www.youtube.com/watch?v=TkwaZO3fsoM