ICD-10 kodu;
| R00.0 | Taşikardi, tanımlanmamış |
| I47.0 | Re-entry ventriküler aritmi |
| I47.1 | Supraventriküler taşikardi |
| I47.2 | Ventriküler taşikardi |
| I47.9 | Paroksismal taşikardi, tanımlanmamış |
Yunancada kalbin hızlı ritmi manasına gelir. (Bkz; Taşi–kardi)
- Taşikardi yaşa özgü fizyolojik kalp atım hızının (KH) normalden hızlı olmasıdır. Halk arasında kalp çarpıntısı da denir. Örn. Bir yetişkinde dakikada 100’den fazla vuruş.
- 100 / dak limit değeri esnek bir şekilde değerlendirilmelidir, örn. bebekler veya çocuklar için maksimum değerler farklıdır.
Patofizyoloji
- Taşikardinin nedenleri farklı olabilir, farklı formların kesin kökeni hala tam olarak anlaşılmamıştır. Mevcut literatür taşikardi için çeşitli mekanizmalar sunmaktadır:
- Otomatizmde patolojik artış: Fizyolojik koşullar altında dakikada yaklaşık yetmiş kez depolarize olan sinüs düğümünün ritim hücreleri henüz netlik kazanmamış nedenlerle hızlı bir ritim belirler.
- Elektriksel uyaran üretiminin kararsızlığı: Koordineli depolarizasyonlar yerine, tek tek veya daha büyük miktarlarda kalp kası hücreleri, isteğe bağlı olarak elektriksel olarak boşalabilir ve geçici olarak bağlanmayabilir ve böylece açıkça çok hızlı olan patolojik bir kalp ritmi oluşturur.
- Yeniden giriş uyarıları (İng; Reentry): Patolojik lif bağlantıları veya elektrik uyarı devreleri nedeniyle, fizyolojik dinlenme fazı sırasında yeni bir depolarizasyon meydana gelir, böylece kalp çok sık uyarılır ve böylece kasılır.
- Reaktif taşikardiler: Sinüs düğümünde üretilen kalp hızı, hormonal uyarım (örneğin hipertiroidizm bağlamında) veya sinir uyarımı tarafından yönlendirilir.
- Taşikardi için bu endojen mekanizmalara ek olarak, çok sayıda ekzojen neden vardır. Bunlara uyarıcılar (kafein) ve bağımlılık yapan maddeler (nikotin, amfetaminler veya kokain gibi yasa dışı uyuşturucular), sıklığı artıran ilaçlar (örneğin sempatomimetikler, teofilin, nitratlar, kalsiyum antagonistleri) ve gıda bileşenleri dahildir. Örneğin hindistan cevizinin içerdiği miristisin ve elemisin uçucu yağları aşırı tüketim sonrası taşikardi ve tansiyon dalgalanmalarına yol açabilir.
Sınıflandırma
Oluşum yerine göre
Çok hızlı bir kalp ritminin gelişimine bağlı olarak çeşitli taşikardi türleri arasında bir ayrım yapılır:
- Supraventriküler taşikardi: Sinüs düğümleri, kardiyak atriyum, AV düğümleri veya His demetleri alanında kalp ritminin gelişimi
- Ventriküler taşikardi: Tawara uyluk bölgesinde, Purkinje liflerinde veya kalp ventriküllerinin miyokardında taşikardi gelişimi
- Uyaran oluşturma yerinin lokalizasyonu, ortotopik taşikardi (sinüs taşikardisi) ve heterotopik taşikardi arasında ayrım yapmaya yardımcı olur.
Ventriküler veya supraventriküler kökenli taşikardi atakları paroksismal taşikardi terimi altında özetlenir.
Teşhis
Elektrokardiyogram (EKG), taşikardinin değerlendirilmesinde temel bir tanı aracı olarak hizmet eder, altta yatan ritim hakkında kritik bilgiler sağlar ve ayırıcı tanıya rehberlik eder. Taşikardi, QRS kompleksinin genişliğine göre dar kompleksli taşikardi (NCT) ve geniş kompleks taşikardi (WCT) olarak sınıflandırılır; her kategori, farklı patofizyolojik mekanizmalara, klinik sonuçlara ve terapötik stratejilere sahip bir aritmi spektrumunu kapsar.
Dar Kompleks Taşikardi (QRS genişliği < 0,12 saniye)
120 milisaniyeden daha kısa bir QRS süresi ile karakterize edilen NCT, tipik olarak supraventriküler kökenlerden kaynaklanır. Ayırıcı tanı, sıklıkla P dalga özellikleri ve manevralara veya farmakolojik ajanlara verilen yanıtlarla ayırt edilebilen çeşitli supraventriküler taşikardi (SVT) formlarını içerir.
Atriyoventriküler Nodal Reentrant Taşikardi (AVNRT): Çoğunlukla karotis sinüs basıncını veya adenozin uygulamasını takiben belirgin hale gelebilen görünmez bir P dalgasıyla ortaya çıkar. P dalgası tipik olarak QRS kompleksinin içinde gizlenir veya hemen sonrasında meydana gelir; bu, reentrant devrenin AV düğümü içindeki veya yakınındaki konumunu yansıtır.
Atriyal Fibrilasyon: Düzensiz düzensiz ritim ve fark edilebilir P dalgalarının yokluğu ile karakterize edilir, bunun yerine fibrilasyon dalgaları gelir.
Atriyal Taşikardi ve Ektopik Atriyal Taşikardi: P dalga morfolojisi ve konumu ektopik odağın kökenine göre değişen, atriyal hızın sıklıkla 200 bpm’den az olmasıyla ayırt edilir. RP aralığının PR aralığından daha büyük olması atriyal taşikardiyi düşündürür.
Atriyoventriküler Reentrant Taşikardi (AVRT): Aksesuar bir yol içerir ve ortodromik yeniden girişi gösteren, PR aralığından daha kısa bir RP aralığı ile ortaya çıkabilir.
Geniş Kompleks Taşikardi (QRS genişliği ≥ 0,12 saniye)
120 milisaniye veya daha fazla QRS süresiyle tanımlanan WCT, ventriküler orijini veya anormal iletimli supraventriküler atımı düşündürür. Ayırt edici özellikler arasında füzyon atımları, AV ayrışmasının kanıtı (ventriküler taşikardiyi düşündürür) veya iletim anormalliği ile birlikte supraventriküler bir kökene işaret eden dal bloğu paterninin varlığı yer alır.
Ek Teşhis Prosedürleri
Elektrofizyolojik Çalışma (EPS): Kalbin elektriksel aktivitesini tam olarak haritalandırmak için intrakardiyak elektrotların yerleştirilmesini içeren invaziv test, aritmik odakların veya yolların kesin tanısını ve lokalizasyonunu sunar.
Farmakolojik Provokasyon Testleri: Kontrollü koşullar altında aritmileri ortaya çıkarmak veya tetiklemek için spesifik ajanlar kullanılır; Brugada sendromu (Ajmalin testi), adrenalin ile katekolaminerjik polimorfik ventriküler taşikardi (CPVT) gibi durumların tanısına yardımcı olur ve adenozin kullanılarak AVNRT’yi ayırt eder.
Bu teşhis yöntemleri, klinik tablonun ve EKG bulgularının kapsamlı bir değerlendirmesiyle birleştiğinde, taşikardiyi yönetmeye yönelik özel bir yaklaşımı kolaylaştırır ve etkili tedavi için doğru sınıflandırmanın önemini vurgular.
Sempatik sinir sistemi etkisi
Sempatik sinir sistemi aktivitesinin taşikardi bağlamında değerlendirilmesi, fizyolojik mekanizmalar ve klinik belirtiler arasındaki incelikli etkileşimi yakalamak için hem doğrudan hem de dolaylı metodolojilerden yararlanan çok yönlü bir yaklaşımı içerir. Sempatik sinir sistemi (SNS), kalp atış hızını, miyokardiyal kontraktiliteyi ve vasküler tonusu etkileyen aktivitesiyle kardiyovasküler dinamiklerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Anormal derecede yüksek kalp hızıyla karakterize edilen taşikardi, artan sempatik uyarı da dahil olmak üzere sayısız etiyolojiden kaynaklanabilir. Bu gibi durumlarda sempatik sinir aktivitesinin (SNA) değerlendirilmesi, altta yatan patofizyolojik mekanizmaların tanımlanması ve terapötik müdahalelerin yönlendirilmesi açısından çok önemlidir.
Mikronörografi
Mikronörografi, periferik sinirlerdeki postganglionik sempatik sinir aktivitesinin gerçek zamanlı ölçümünü sağlayan doğrudan ve invaziv bir tekniktir. Bu yöntem, sempatik sinir trafiğini temsil eden elektrik sinyallerini kaydetmek için bir sinire, genellikle de peroneal sinire bir mikro elektrotun yerleştirilmesini içerir.
Kalp Hızı Değişkenliği (HRV)
Kalp atış hızı değişkenliği (HRV), sempatik ve parasempatik aktivite arasındaki dengeyi yansıtan, otonom sinir sistemi fonksiyonunun dolaylı, invazif olmayan bir ölçümüdür. Ardışık kalp atışları arasındaki zaman aralıklarındaki değişiklikler, sempatik baskınlık veya vagal ton seviyesini anlamak için analiz edilir. Düşük HRV, sempatik aktivitenin arttığını veya parasempatik aktivitenin azaldığını gösterir.
Norepinefrin Yayılımı
Norepinefrin yayılma tekniği, kan dolaşımında norepinefrinin (NE) salınma ve temizlenme hızının ölçülmesini içerir ve sempatik sinir aktivitesi hakkında fikir verir. Bu yöntem, radyoaktif işaretli NE kullanarak bölgesel ve tüm vücut NE yayılımını ölçer ve özellikle sempatik sinirin kardiyovasküler durumlara katkısının değerlendirilmesinde faydalıdır.
Görüntüleme Teknikleri
Pozitron emisyon tomografisi (PET) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi gelişmiş görüntüleme teknikleri, SNS aktivitesini görselleştirmek ve ölçmek için kullanılabilir. Bu yöntemler, sempatik sinir sisteminin bölgesel dağılımı ve fonksiyonu hakkında değerli bilgiler sağlayarak kalp ve damar sempatik innervasyonunu değerlendirebilir.
Farmakolojik Araştırmalar
Sempatik sinir sisteminin reaktivitesini ve bütünlüğünü değerlendirmek için sempatik aktiviteyi uyaran veya bloke eden ajanların uygulanmasını içeren farmakolojik zorlama testleri de kullanılabilir. Kalp atış hızı, kan basıncı ve kalp debisindeki değişikliklerle ölçülen bu ajanlara verilen yanıt, sempatik sinir sistemi fonksiyonuna dair dolaylı kanıt sağlar.
Tedavi
- Genel önlemler (oksijen uygulaması, i.v. erişim, 12 derivasyonlu EKG, elektrolit bozukluğu durumunda uygun düzeltme, vb.)
- Hemodinamik instabilite için akut tedavi: kardiyoversiyon veya defibrilasyon
- Hemodinamik olarak stabil taşikardi ile (şekle bağlı olarak) örneğin;
- Düzenli dar QRS kompleksleri olan taşikardi için: primer vagus stimülasyonu (vagus stimülasyonu) ve muhtemelen (kalıcı ise) adenosin bolusu i. V. (Adenosin; WPW sendromu) EKG izleme altında, uzman tavsiyesine göre tedavi refrakter (muhtemelen atriyal taşikardi) beta reseptör bloker veya kalsiyum antagonisti durumunda
- Düzensiz, dar QRS kompleksleri olan taşikardide: negatif dromotropik maddeler (dihidropiridin olmayan tipte kalsiyum antagonisti veya beta reseptör bloker, kardiyak glikozit veya muhtemelen kalp yetmezliğinde amiodaron) ve muhtemelen (uzman tavsiyesine göre) kardiyoversiyon, antikoagülasyon, kateter ablasyon
- Düzenli geniş QRS komplekslerine sahip taşikardi: VT (veya supraventriküler veya ventriküler taşikardi ile kesin bir ilişkisi olmayan taşikardi) antiaritmik ilaçlar (amiodaron IV; ventriküler taşikardi, ventriküler fibrilasyon), güvenli supraventriküler taşikardi adenosin bolus i.v.
- Düzensiz, geniş QRS komplekslerine sahip taşikardi: çoğunlukla demet dal bloğu ile atriyal fibrilasyon; Güvenilir ayırıcı tanı için uzman tavsiyesi önerilir.
- Gerekirse ikincil korunma (farmakolojik, kateter ablasyonu, ICD).
İleri Okuma
- Wallin, B. G., & Sundlöf, G. (1979). Human peripheral nerve activity and its relation to other measures of sympathetic cardiovascular control. Journal of Physiology, 297, 621-632.
- Task Force of the European Society of Cardiology and the North American Society of Pacing and Electrophysiology. (1996). Heart rate variability: standards of measurement, physiological interpretation, and clinical use. Circulation, 93(5), 1043-1065.
- Esler, M., Jennings, G., Korner, P., Willett, I., Dudley, F., Hasking, G., Anderson, W., & Lambert, G. (1988). Assessment of human sympathetic nervous system activity from measurements of norepinephrine turnover. Hypertension, 11(1), 3-20.
- Flotats, A., Carrió, I. (2003). Non-invasive imaging of cardiac sympathetic innervation by positron emission tomography: Its role in the diagnosis and assessment of heart failure. European Journal of Nuclear Medicine and Molecular Imaging, 30(S1), S65-S74.
- Goldstein, D. S. (2010). Adrenaline and the Inner World: An Introduction to Scientific Integrative Medicine. Johns Hopkins University Press.
