I. Genel Tanım ve Klinik Kullanım Amacı
BENGAY® Ultra Strength, Johnson & Johnson tarafından üretilen ve ABD’de reçetesiz (OTC – Over-The-Counter) satılan topikal (cilt üzerinden uygulanan) bir analjezik kremdir. Kas-iskelet sistemi kaynaklı yüzeysel ağrıların geçici semptomatik tedavisinde kullanılır. Özellikle lumbago, kas zorlanmaları, burkulmalar, artrit ağrısı ve post-travmatik ağrılar gibi durumlarda tercih edilmektedir. Ürün, analjezik etkisini farmakolojik olarak aktif üç ana madde üzerinden gösterir.
II. Etken Maddeler ve Farmakolojik Özellikleri
1. Metil Salisilat %30
- Sınıf: Nonsteroid antiinflamatuvar türev (NSAİ) – Salisilat türevi.
- Etkisi: Anti-enflamatuvar, analjezik, rubefacient (ciltte kızarma ve lokal hiperemiye neden olan).
- Etki Mekanizması: Prostaglandin sentezini inhibe ederek periferal ağrı sinyallerini baskılar. Deri altı dokularda vazodilatasyon yoluyla kan akışını artırır.
- Riskler: Aşırı kullanımda sistemik toksisite (özellikle çocuklarda), salisilat zehirlenmesi (salisilizm), deride irritasyon riski.
2. Mentol %10
- Sınıf: Topikal analjezik; monoterpen alkoller grubundan doğal bileşen.
- Etkisi: Serinletici, lokal analjezik, antipruritik.
- Etki Mekanizması: TRPM8 reseptörlerini aktive ederek soğuk hissi yaratır; aynı zamanda C-lifleri üzerinden nosiseptif iletimi inhibe eder.
- Avantajları: Hızlı etki başlangıcı, subjektif ağrı algısında belirgin azalma.
3. Kafur %4
- Sınıf: Monoterpenik keton; topikal analjezik ve rubefacient.
- Etkisi: Lokal iritan, antimikrobiyal, dekongestif, analjezik.
- Etki Mekanizması: Duyusal sinir uçlarında uyarıcı etki yaparak rubor ve sıcaklık hissi oluşturur. Lokal kan dolaşımını artırarak ağrı eşiğini yükseltir.
- Toksisite riski: Sistemik absorpsiyon durumunda konvülsiyon ve merkezi sinir sistemi toksisitesi.
III. Yardımcı Maddeler (İnaktif Bileşenler)
| Bileşen | Fonksiyonu |
|---|---|
| Karbomer | Jel kıvamını sağlar, emülsiyon stabilizatörüdür. |
| Disodyum EDTA | Şelatör; ürün stabilitesini artırır. |
| Gliseril Stearat | Emülgatör, krem dokusunu pürüzsüzleştirir. |
| Lanolin | Nemlendirici ve deri yumuşatıcı. |
| Polisorbat 80 | Emülgatör, yüzey gerilimini düşürür. |
| Potasyum Hidroksit / Trolamin | pH düzenleyiciler. |
| Stearik Asit | Emülgatör, viskozite düzenleyici. |
| Arıtılmış Su | Çözücü ve taşıyıcı ortam. |
IV. Endikasyonlar
BENGAY Ultra Strength, aşağıdaki durumlarda semptomatik ve geçici rahatlama sağlamak amacıyla kullanılabilir:
- Kas Zorlanmaları (Strain)
- Burkulmalar (Sprain)
- Basit Sırt Ağrısı ve Lumbago
- Osteoartrit kaynaklı yüzeyel ağrılar
- Yumuşak doku kontüzyonları (çürükler)
- Tendonit ve benzeri yüzeyel inflamasyonlar
V. Kullanım Talimatı
- Uygulama Yaşı: 12 yaş üzeri bireyler için uygundur.
- Kullanım Sıklığı: Günde 3-4 kez, ağrılı bölgeye hafifçe masaj yapılarak uygulanır.
- Kısıtlama: Yedi günden uzun süreli kullanımlarda hekime danışılmalıdır.
VI. Kontrendikasyonlar ve Uyarılar
A. Kontrendikasyonlar
- Etken maddelere karşı hipersensitivite
- Açık yara, deride çatlak veya enfekte bölge
- Çocuklar (<12 yaş) için doktor önerisi olmaksızın kullanım uygun değildir.
B. Uyarılar
- Yutulmaz – oral toksisite riski (özellikle metil salisilat açısından).
- Isıtıcı yastık ile eş zamanlı kullanım yasaktır (termal hasar riski).
- Hassas bölgelere, özellikle mukoza zarlarına (göz, burun, ağız çevresi) temas ettirilmemelidir.
- Sıkı sargılarla birlikte kullanımı önerilmez (permeabiliteyi artırarak toksisiteyi artırabilir).
VII. Avrupa’da (Özellikle Avusturya’da) Algı ve Kısıtlamalar
Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygın biçimde kullanılan BENGAY, Avrupa Birliği’nde aynı formülasyonla ilaç onayı almamıştır. Bunun nedenleri şunlar olabilir:
- Avrupa Birliği’nin topikal salisilat preparatlarına karşı farmakovijilans açısından daha sıkı düzenlemeleri.
- Kombinasyon preparatları (birden fazla aktif madde içeren topikal ürünler) için Avrupa’da farmasötik veri gerekliliklerinin daha katı olması.
- Metil salisilat içeriği (%30) Avrupa’da bazı ülkelerde yüksek konsantrasyon olarak değerlendirilmektedir.
- “Mucizevi etki” söylemleri, Avrupa farmasötik etiketi açısından yanıltıcı pazarlama olarak görülebilir.
VIII. Farmakodinamik Sinergi
Ürünün etkisi, bireysel etken maddelerin komplemanter ve sinerjik etkileşiminden kaynaklanmaktadır:
- Mentol ve kafur, TRP kanalları üzerinden sinir ucu duyarlılığını azaltır.
- Metil salisilat, inflamatuvar prostaglandinlerin sentezini engelleyerek analjezik etkiyi pekiştirir.
- Bu üçlü kombinasyon, hem soğutucu (mentol) hem de ısıtıcı (kafur, salisilat) algıyı aynı anda uyararak “konküran duyusal modülasyon” sağlar. Bu da, beynin ağrı algısını baskılamasına katkı sunar.
IX. Farmakovijilans ve Toksikolojik Dikkatler
- Salisilat zehirlenmesi riski özellikle pediatrik popülasyonda önemlidir.
- Kafur ve mentol, yüksek miktarlarda santral sinir sistemi depresyonu veya stimülasyonu yapabilir.
- Topikal kullanımda bile, geniş yüzeye uygulanması durumunda sistemik emilim mümkündür.
- McFadden, M., et al. (2002). Topical salicylate toxicity from over-the-counter liniments. Annals of Pharmacotherapy, 36(5), 738–742.
- Eccles, R. (2003). Menthol: effects on nasal sensation of airflow and the drive to breathe. Current Allergy and Asthma Reports, 3(3), 210–214.
- Patel, R. M., & Schwartz, R. A. (2009). Camphor toxicity. International Journal of Dermatology, 48(7), 755–757.
- McLure, H. A., & Gordon, N. C. (2010). Topical analgesia: mechanisms and clinical uses. British Journal of Anaesthesia, 105(2), 162–168.
- Goh, C. L. (2013). Topical NSAIDs: Pharmacology and clinical efficacy. Drugs & Aging, 30(9), 671–684.
- Surjushe, A., Vasani, R., & Saple, D. G. (2008). Topical corticosteroids and topical salicylates in dermatology. Indian Journal of Dermatology, 53(1), 5–10.
