- Gıda alerjisi, duyarlı kişilerde yemek yedikten veya belirli gıdalarla temas ettikten sonra meydana gelen alerjik bir reaksiyondur.
- Örneğin ağız çevresinde kızarıklık, anjioödem, hazımsızlık, kaşıntı, kurdeşen, egzama, öksürük ve burun akıntısı ile kendini gösterir.
- Besin alerjisi nadiren yaşamı tehdit eder çünkü şişme nefes almayı engelleyebilir ve kan basıncında düşüşle anafilaksi meydana gelebilir.
- Tipik tetikleyiciler yumurta, süt, ağaç kuruyemişleri, yer fıstığı, meyveler, sebzeler ve kabuklu deniz ürünleridir.
- Gıda alerjisi çocuklarda sık görülür ve kalıtsaldır.
- Tetikleyicilerden etkilenenler kaçınmalıdır.
- İlaç tedavisi antihistaminikler, glukokortikoidler, mast hücre stabilizatörleri ve adrenalini içerir.
- Alerjene bağlı olarak duyarsızlaştırma mümkündür.
Belirtiler
Bir gıda alerjisinin belirtileri arasında ağız çevresinde kızarıklık, ağızda yaralar, şişlik (anjiyoödem), tüylü bir his ve ishal, kusma, reflü ve karın ağrısı gibi sindirim sorunları sayılabilir.
Sindirim sistemine ek olarak, diğer organlar da etkilenebilir:
- Burun akıntısı, burun tıkanıklığı
- kurdeşen, döküntü, egzama, kaşıntı
- Alerjik konjonktivit, yırtılma, şişme
- Öksürük, solunum bozuklukları, ses kısıklığı
- En şiddetli şekli, kan basıncında akut bir düşüşe yol açan ve ölümcül olabilen hayatı tehdit eden anafilaksidir.
Bozukluklar genellikle rahatsız edici yiyecekleri yedikten sonra nispeten hızlı bir şekilde ortaya çıkar. Alerjenlere dokunmak, enjekte etmek veya solumak da listelenen semptomlara yol açabilir.
Nedenler
Gıda alerjisinin nedeni, gıda bileşenlerine karşı alerjik bir reaksiyondur. Alerjenler genellikle proteinlerdir. İzler bile reaksiyona neden olabilir.
Bilinen bazı gıda alerjileri aşağıda listelenmiştir:
- yumurta alerjisi
- Yer fıstığı alerjisi
- balık alerjisi
- et alerjisi
- inek sütü alerjisi
- kivi alerjisi
- kabuklu alerjisi
- Fındık alerjisi, örneğin ağaç fıstığı alerjisi
- Oral alerji sendromu (çapraz reaksiyon polen – gıda, ikincil gıda alerjisi), örneğin meyveler, sebzeler
- kereviz alerjisi
- soya alerjisi
- buğday alerjisi
Gıda alerjileri, laktoz intoleransı, histamin intoleransı veya sebze intoleransı gibi gıda intoleransı ile karıştırılmamalıdır. Gıda intoleransı da tolere edilmese de, immünolojik bir reaksiyon değil, örneğin bir sindirim enziminin eksikliğidir.
Zehirlenmeler, bulaşıcı hastalıklar veya gıdaların farmakolojik etkileri de gıda alerjisi olarak sayılmaz.
Gıda alerjileri çocuklarda ve genetik yatkınlığı (atopi) olanlarda yaygındır. Büyüyebilirler (örneğin süt, yumurta), ancak bu tüm tetikleyiciler için geçerli değildir, örneğin sert kabuklu yemişler veya tohum.
Teşhis
Tanı, tıbbi tedavi sırasında hastanın öyküsüne, klinik semptomlara ve alerji testine (yama testi, kanda IgE antikorlarının tespiti) göre konur. Bir provokasyon testi ve eliminasyon diyeti de yapılabilir. Ancak hedeflenen provokasyon risklerle ilişkilidir. Bazı gıda alerjilerinin hayatı tehdit eden doğası nedeniyle doğru teşhis şarttır.
önleme
Önleme için tetikleyici gıdalardan kaçınılmalıdır (eliminasyon diyeti). Eksiklikleri önlemek için sağlıklı bir diyet yemek önemlidir. Bazı alerjenler pişirme veya fırınlama ile etkisiz hale getirilebilir.
İlaç tedavisi
Akut semptomlar, örneğin setirizin, feksofenadin veya bilastin gibi antihistaminikler gibi antialerjik ilaçlarla tedavi edilebilir.
Kromolin asidi veya ketotifen gibi mast hücre stabilizatörleri önleme için onaylanmıştır, gıda alerjilerinde kromolin asit bölümüne bakınız. Histamin gibi aracıların duyarlılaşmış mast hücrelerinden salınmasını önlerler.
Şiddetli bir reaksiyon bekleniyorsa, hastalar her zaman adrenalin kullanıma hazır şırınga (oto-enjektör), antihistaminikler ve glukokortikoidler içeren bir acil alerji kiti taşımalıdır. İlk semptomların hızlı bir şekilde tanınabilmesi için etkilenenlerin ve yakınlarının iyi bilgilendirilmesi önemlidir.
Fıstık alerjisi gibi bazı alerjiler için duyarsızlaştırma ilaçları mevcuttur.
Diğer ilaçlar:
- Salbutamol ve formoterol gibi beta2 sempatomimetikleri
- oksijen
- kortizon tabletleri
