Biberiye kelimesi tarihte bilinen ilk kez beberiye “baharlı bir bitki, barsama, rosmarinus” Meninski, Thesaurus (1680) eserinde yer almıştır.

Biberiye (Salvia rosmarinus, eski adıyla Rosmarinus officinalis), Lamiaceae familyasından bir bitki. Akdeniz bölgesine özgü yaprak dökmeyen bir çalı olan biberiye, çeşitli fitokimyasal bileşimi ve potansiyel sağlık yararları nedeniyle mutfak, tıbbi ve aromaterapi uygulamaları dahil olmak üzere çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.

Fitokimyasal İçerik ve Tıbbi Özellikler

Biberiyenin tıbbi özellikleri, uçucu yağ, tanenler ve polifenolleri içeren zengin fitokimyasal bileşimine atfedilir. Biberiyenin çiçekli toprak üstü kısımlarının buharla damıtılmasıyla elde edilen esansiyel yağının özellikle kafur, 1,8-sineol ve a-pinen gibi monoterpenler içermesiyle dikkat çekmektedir. Ek olarak, bir tür labiat tanen olan rosmarinik asit ve çeşitli polifenoller biberiyenin farmakolojik etkilerine katkıda bulunur.

Terapötik Uygulamalar ve Etkiler

Biberiye preparatları antispazmodik, dolaşım uyarıcı, analjezik, antimikrobiyal, antioksidan, antiinflamatuar ve gaz giderici özellikleriyle tanınır. Bu özellikler biberiyeyi aşağıdaki hastalıkların tedavisinde faydalı kılar:

Solunum hastalıkları (örneğin soğuk algınlığı, grip ve öksürük, soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı gibi COVID-19 semptomları)
Kas ve eklem ağrıları, romatizma
Dolaşım şikayetleri

Ayrıca biberiye banyo katkı maddesi, baharat ve aromaterapi gibi başka şekillerde de kullanılıyor ve bu da onun geleneksel tıbbi kullanımların ötesinde çok yönlülüğünü vurguluyor.

Ticari Ürünler ve Yönetim

Biberiye, çaylar, baharatlar, damlalar, merhemler, kremler, jeller, losyonlar, banyo katkı maddeleri, inhalasyon preparatları, flasterler, vücut bakım ürünleri ve uçucu yağlar dahil olmak üzere çeşitli ticari ürünlerde mevcuttur. Bu ürünler, ambalaj broşüründe verilen özel dozaj talimatlarıyla topikal, sistemik ve inhalatif olarak uygulanır.

Güvenlik Profili ve Kontrendikasyonlar

Faydalı özelliklerine rağmen biberiye, özellikle bileşenlerine aşırı duyarlılığı olan kişilerde olumsuz etkilere sahip olabilir. Bebeklerde ve küçük çocuklarda kontrendikedir. Potansiyel yan etkiler öncelikle aşırı duyarlılık reaksiyonlarını ve lokal cilt reaksiyonlarını içerir; bu da, ilaç bilgi broşürlerinde özetlenen önerilen kullanımlara ve önlemlere uymanın önemini vurgular.

Tarih

Biberiyenin (eski adıyla Rosmarinus officinalis olarak bilinen Salvia rosmarinus) tarihsel keşfi ve kullanımı, antropolojik kullanımları ve farmakolojik gelişimiyle birlikte, insan kültürü ile bitkisel tıp arasındaki karmaşık ilişkiyi gösteren zengin bir doku sunmaktadır. Rosemary’nin bir Akdeniz yerlisinden dünya çapında tanınan bir bitkiye olan yolculuğu, binlerce yıllık kültürel, tıbbi ve mutfak evrimini özetlemektedir.

Eski Uygarlıklar: Biberiyenin kullanımı en az M.Ö. 500 yıllarına kadar uzanır. Antik Yunanlılar, Romalılar ve Mısırlılar tarafından ritüellerde kullanılması, gıdaların korunması ve bir hatırlama ve sadakat sembolü olarak kullanılması da dahil olmak üzere sayısız özelliği nedeniyle el üstünde tutulmuştu. Yunan öğrenciler sınavlar sırasında hafızayı güçlendirmek için biberiye çelenkleri takarken, Romalılar onu kutsal bir bitki olarak kabul ederek dini törenlerde ve cenaze törenlerinde kullanıyorlardı.

Orta Çağ: Orta Çağ’da biberiyenin hatırlamayla olan sembolik ilişkisi devam etti. Düğünlerde sevgiyi ve sadakati, cenazelerde ise anmayı ifade etmek için kullanılmıştır. Bitkinin ayrıca kötü ruhları kovduğuna ve vebaya karşı koruduğuna inanılıyordu, bu da Kara Ölüm’e karşı koruma sağladığına inanılan bir karışım olan ‘Dört Hırsız Sirkesi’ne dahil edilmesine yol açtı.

Halk Hekimliği ve Büyücülük: Tarih boyunca biberiye, sağlık açısından faydalı olduğu iddiasıyla halk hekimliğinde kullanılmıştır. Büyücülükle ilişkilendirildi ve sıklıkla “sihirli büyülere” dahil edildi. Ortaçağ Avrupa’sında biberiyenin hafızayı iyileştirebileceğine, kas ağrısını hafifletebileceğine ve hatta saç büyümesini teşvik edebileceğine yaygın olarak inanılıyordu.

Farmakolojik Gelişim

Erken Farmakopeler: Biberiyenin tıbbi özellikleri erken farmakopelerde tanınmıştır. Sindirim sorunlarına yardımcı olma, kas ve eklem ağrılarını hafifletme ve dolaşımı iyileştirme yeteneğiyle tanımlandı. Esansiyel yağı damıtıldı ve tedavi edici özellikleri açısından araştırıldı.

Modern Araştırma: Biberiyeye olan bilimsel ilgi, antioksidan, antiinflamatuar, antimikrobiyal ve nöroprotektif etkilerine odaklanan araştırmalarla 20. ve 21. yüzyıllarda önemli ölçüde arttı. Rosmarinik asit, karnosik asit gibi temel bileşenler ve 1,8-sineol, kafur ve α-pinen gibi esansiyel yağlar tanımlanmış ve sağlık yararları açısından incelenmiştir.

Farmakolojik Uygulamalar: Günümüzde biberiye çeşitli farmakolojik ürün ve uygulamalarda kullanılmaktadır. Bilişsel işlevi iyileştirme, solunum rahatsızlıklarını tedavi etme ve analjezik ve dolaşım uyarıcısı olma potansiyeli ile tanınmaktadır. Biberiye yağı aromaterapide stresi azaltmak ve konsantrasyonu artırmak için yaygın olarak kullanılmaktadır.

İleri Okuma

Petersen, M., & Simmonds, M. S. J. (2003). Rosmarinic acid. Phytochemistry, 62(2), 121-125.
Moss, M., Cook, J., Wesnes, K., & Duckett, P. (2003). Aromas of rosemary and lavender essential oils differentially affect cognition and mood in healthy adults. International Journal of Neuroscience, 113(1), 15-38.
Pengelly, A., Snow, J., Mills, S. Y., Scholey, A., Wesnes, K., & Butler, L. R. (2012). Short-term study on the effects of rosemary on cognitive function in an elderly population. Journal of Medicinal Food, 15(1), 10-17.
Bozin, B., Mimica-Dukic, N., Samojlik, I., & Jovin, E. (2007). Antimicrobial and antioxidant properties of rosemary and sage (Rosmarinus officinalis L. and Salvia officinalis L., Lamiaceae) essential oils. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55(19), 7879-7885.
Pengelly, A., Snow, J., Mills, S. Y., Scholey, A., Wesnes, K., & Butler, L. R. (2012). Short-term study on the effects of rosemary on cognitive function in an elderly population. Journal of Medicinal Food, 15(1), 10-17.
Satoh, T., & Sugawara, Y. (2003). Effects of inhalation of essential oils on EEG activity and sensory evaluation. Journal of Physiological Anthropology and Applied Human Science, 22(2), 93-99.