Cartilago cuneiformis

tarafından | Oca 6, 2021 | Anatomi, Otorinolarengoloji

1. Tanım ve Sinonim

  • Anatomik Adı: Cartilago cuneiformis
  • Türkçe Karşılığı: Söbelek kıkırdak
  • Sinonimler: Kama şeklinde kıkırdak, cuneiform kıkırdak
  • İlgili Terimler: Cartilago, cuneiformis

2. Anatomik Konum

  • Yerleşim: Larynx (gırtlak) bölgesinde, plica aryepiglottica (aryepiglottik kıvrım) içinde yer alır.
  • Görünüm: Laringoskopide, aryepiglottik kıvrım boyunca uzanan belirgin yuvarlak bir kabartı olarak izlenir. Bu kabartıya tüberkülum cuneiforme (tuberculum cuneiforme) adı verilir.
  • Komşu Yapılar:
    • Cartilago corniculata ile birlikte, epiglottis ile arytenoid kıkırdak arasında yer alır.
    • Cartilago arytenoidea ve epiglottis arasındaki bağ dokusuyla ilişkili yapıdadır.

3. Histolojik Özellikler

  • Kıkırdak Tipi: Elastik kıkırdak
    • Bu kıkırdak tipi; esneklik sağlayan elastin lifleri açısından zengindir.
    • Epiglottis, dış kulak ve burun kıkırdaklarında da bulunan elastik kıkırdakla benzer yapıdadır.
  • Kapsül ve Perikondrium: Elastik kıkırdak, fibröz bir perikondrium ile çevrilidir.

4. Gelişimsel ve Embriyolojik Özellikler

  • Embriyonik Köken: Dördüncü ve altıncı faringeal arkuslardan köken alır.
  • Laringeal kıkırdak gelişiminin bir parçası olarak ortaya çıkar.

5. Fonksiyonel Önemi

  • Yapısal Destek: Aryepiglottik kıvrıma destek sağlar ve hava yolunun açıklığını korumada dolaylı rol oynar.
  • Ses Kutusu (Larynx) Stabilizasyonu: Özellikle yutma sırasında hava yolunun korunmasında pasif destek görevindedir.
  • Laringoskopik Tanımlayıcı: Tüberkülum cuneiforme olarak, laringoskopi sırasında ayırt edici anatomik bir işarettir.

6. Klinik Önemi

  • Laringoskopide Görüntülenebilirlik: Klinikte, endoskopik değerlendirmelerde (özellikle fiberoptik laringoskopide) normal anatomik oryantasyonu sağlamak için kullanılır.
  • Patolojik Durumlar:
    • Kıkırdak iltihabı veya kistleşmesi nadir de olsa bildirilmiştir.
    • Travmatik veya konjenital anomalilerde kartilaj yer değişimi veya asimetri gözlenebilir.

7. İlişkili Yapılar ve Kavramlar

  • Cartilago corniculata: Arytenoid kıkırdakların apeksinde yer alan küçük kıkırdak parçaları, cartilago cuneiformis ile birlikte plica aryepiglottica‘yı şekillendirir.
  • Plica aryepiglottica: Epiglottis ile arytenoid kıkırdak arasında uzanan mukoza kıvrımı; içinde cuneiform ve corniculata kıkırdakları barındırır.

8. Terminolojik Notlar

  • “Cuneiform” terimi, Latince cuneus (kama) kökünden gelir ve şekline atıfta bulunur.
  • “Tüberkülum cuneiforme”, bu kıkırdağın oluşturduğu mukoza çıkıntısını ifade eder, doğrudan kıkırdağın kendisi değildir.

9. Karışıklık Riski Olan Terimler

  • Corniculate vs. Cuneiform: İkisi de küçük larengeal kıkırdaklardır ve benzer yerleşime sahiptir, ancak histolojik yapı ve işlevleri farklıdır.
  • Tuberculum cuneiforme: Kıkırdağın oluşturduğu yüzeysel çıkıntıdır; yapısal kıkırdak ile karıştırılmamalıdır.
Keşif

Cartilago cuneiformis, insan larenks anatomisinin detaylı olarak incelenmeye başlandığı Rönesans döneminden itibaren tanımlanmış küçük kıkırdak yapılardan biridir. Bu yapının keşfi, özellikle 17. ve 18. yüzyıllarda larenks morfolojisine yönelik yoğun anatomik disseksiyonlar ve tanımlamalarla mümkün olmuştur.

Keşfe İlişkin Tarihsel Gelişim

  • Giovanni Battista Morgagni (1682–1771): Larenks anatomisinin detaylı tanımlarında öncü olan Morgagni, De Sedibus et Causis Morborum (1761) adlı eserinde larengeal yapıların patolojik varyasyonlarını incelemiş ve cartilago cuneiformis ile ilişkili yapılardan dolaylı olarak söz etmiştir.
  • Marie Gaspard Laurent Bayle (1774–1816) ve René Laennec (1781–1826): Larenksin klinik ve anatomik değerlendirmesini yapan bu erken dönem araştırmacılar, plica aryepiglottica’daki kıkırdaksı oluşumları betimlemiş, bu yapının varlığına dikkat çekmişlerdir.
  • 19. yüzyılın ortaları: Modern anlamda “cartilago cuneiformis” terimi kullanılmaya başlanmış ve bu kıkırdak yapısı tüberkülum cuneiforme adı verilen mukozal kabartı ile birlikte anatomik atlaslarda gösterilmiştir.
  • Josef Hyrtl (1810–1894): Avusturyalı anatomist Hyrtl, larenksin mikroskobik ve makroskobik anatomisine ilişkin detaylı tanımlarında cartilago cuneiformis’in fonksiyonel önemine de değinmiştir.

Terminolojik Tanımlama

  • “Cuneiformis” terimi, Latince “kama biçiminde” anlamına gelir ve bu kıkırdağın şekli nedeniyle seçilmiştir. Terim, modern anatomik terminolojide ilk kez 19. yüzyılın sonlarına doğru standart hale gelmiştir.
    1. yüzyılda Nomina Anatomica ve daha sonra Terminologia Anatomica sistemlerinin geliştirilmesiyle bu yapı, uluslararası anatomik adlandırmada kalıcı yerini almıştır.
İleri Okuma
  1. Morgagni, G.B. (1761). De Sedibus et Causis Morborum per Anatomen Indagatis. Venice: Remondini.
  2. Laennec, R.T.H. (1819). De l’Auscultation Médiate. Paris: Brosson & Chaudé.
  3. Hyrtl, J. (1861). Handbuch der topographischen Anatomie des Menschen. 2. Aufl., Wien: Wilhelm Braumüller.
  4. His, W. (1895). Anatomie menschlicher Embryonen. Leipzig: Vogel.
  5. Federative Committee on Anatomical Terminology (1998). Terminologia Anatomica: International Anatomical Terminology. Thieme Verlag.
  6. Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice. 40th ed., Churchill Livingstone Elsevier, pp. 585–589.
  7. Drake, R.L., Vogl, A.W., Mitchell, A.W.M. (2010). Gray’s Anatomy for Students. 2nd ed., Churchill Livingstone Elsevier, pp. 890–892.
  8. Moore, K.L., Dalley, A.F., Agur, A.M.R. (2013). Clinically Oriented Anatomy. 7th ed., Lippincott Williams & Wilkins, pp. 1062–1065.
  9. Netter, F.H. (2014). Atlas of Human Anatomy. 6th ed., Saunders Elsevier, Plate 103.
  10. Naidich, T.P., et al. (2015). The Larynx: An Imaging Perspective. Neuroimaging Clinics of North America, 25(4), pp. 631–656.
  11. Tubbs, R.S., Shoja, M.M., Loukas, M. (2016). Bergman’s Comprehensive Encyclopedia of Human Anatomic Variation. Wiley-Blackwell, pp. 964–966.
  12. Sadler, T.W. (2018). Langman’s Medical Embryology. 14th ed., Wolters Kluwer, pp. 267–268.
  13. Litvack, J.R., Mace, J.C., Smith, T.L. (2019). Anatomical Landmarks in Laryngoscopy. Laryngoscope, 129(4), pp. 902–907.