“Derin ven trombozu” kelimesi Latince “vena” (damar), “profundus” (derin) ve “trombus” (pıhtı) kelimelerinden gelmektedir. Bu terim tıp literatüründe ilk kez 19. yüzyılın başlarında kullanılmıştır.
Derinin derininde bulunan toplardamarlarda pıhtı oluşumudur.
- DVT’nin en sık görüldüğü yer bacağın derin toplardamarlarıdır.
- DVT sessiz bir durum olabilir, yani herhangi bir belirti yaşamayabilirsiniz.
- Bir DVT kopar ve akciğerlere giderse, yaşamı tehdit eden bir durum olan pulmoner emboliye (PE) neden olabilir.
- DVT için yaş, hareketsizlik, tıbbi durumlar ve ilaçlar dahil olmak üzere bir dizi risk faktörü vardır.
- DVT tedavisi tipik olarak pıhtının büyümesini veya kopmasını önlemek için antikoagülan ilaçları içerir.
- DVT’nin prognozu genellikle iyidir, ancak belirtilerden herhangi birini yaşarsanız derhal tıbbi yardım almanız önemlidir.
DVT gelişme riski yaşla birlikte artar ve kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. DVT için diğer risk faktörleri şunlardır:
- Hareketsizlik: Uzun uçak yolculuğu veya ameliyat sonrası gibi uzun süreli oturma veya yatma.
- Travma: Bir damarın yaralanması kan pıhtısı oluşma riskini artırabilir.
- Tıbbi durumlar: Kanser, kalp hastalığı ve obezite gibi bazı tıbbi durumlar DVT riskini artırabilir.
- İlaçlar: Östrojen tedavisi ve doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar DVT riskini artırabilir.
Derin ven trombozu (DVT), genellikle bacakta olmak üzere derin bir vende oluşan kan pıhtısıdır. Pıhtı kan akışını engelleyerek etkilenen bölgede ağrı, şişme ve kızarıklığa neden olabilir. Bazı durumlarda DVT koparak akciğerlere gidebilir ve pulmoner emboliye (PE) neden olabilir.
Uyarı İşaretleri:
Derin ven trombozu (DVT) belirtileri şunları içerebilir:
- Bacak şişmesi.
- Genellikle baldırda başlayan bacak ağrısı, kramp veya sızı.
- Cilt tonunuza bağlı olarak bacaktaki cilt renginde kırmızı veya mor gibi değişiklikler.
- Etkilenen bacakta sıcaklık hissi.
Nedenleri:
Aşağıdaki risk faktörlerinden bir veya daha fazlasına sahipseniz DVT olasılığı daha yüksektir:
- Yatak istirahati veya seyahat gibi uzun süreli oturma nedeniyle hareketsizlik.
- Ailede kan pıhtılaşması öyküsü.
- Bir kan damarında uzun süreli (kalıcı) bir kateter olması.
Teşhis
DVT tanısı genellikle bir ultrason taraması ile konur. DVT tedavisi tipik olarak pıhtının büyümesini veya kopmasını önlemek için antikoagülan ilaçları içerir.
Ultrason Muayenesi:
Ultrason görüntüleme, özellikle de dubleks ultrason, DVT teşhisi için yaygın, invazif olmayan bir yöntemdir. Yumuşak dokuların gerçek zamanlı görüntülerini sağlar ve damarlardaki kan akışını görselleştirmeye yardımcı olur.
Nasıl yapılır?
Hasta, sağlık uzmanının incelenen bölgeye kolayca erişebileceği şekilde konumlandırılır.
Vücudun incelenen bölgesine su bazlı bir jel uygulanır. Bu, dönüştürücünün vücuda güvenli bir şekilde temas etmesine yardımcı olur ve dönüştürücü ile cilt arasında bulunabilecek hava ceplerini ortadan kaldırır.
Sağlık uzmanı dönüştürücüyü cilde bastırır ve ilgilenilen alan üzerinde ileri geri hareket ettirir.
Ultrason makinesi vücuda yüksek frekanslı ses dalgaları gönderir. Bu ses dalgaları geri döndüğünde, makine damarların görüntülerini üretmek için verileri kullanır.
Ölçüm Detayları:
DVT için yapılan ultrason muayenesinde birincil ölçüm sıkıştırılabilirliktir. Ultrason probu ile basınç uygulandığında, normal bir damar tamamen çökerken, pıhtılı bir damar çökmeyecektir.
Muayenenin ikinci kısmı damarlardaki kan akışının değerlendirilmesidir. Normal bir damarda, hasta derin nefes aldığında kan akışı artar (artma). DVT’li bir damarda bu akış artışı olmayabilir.
Sınıflandırmalar:
DVT’ler genellikle pıhtının bulunduğu yere göre sınıflandırılır:
Proksimal DVT’ler dizin üstündeki damarlarda meydana gelenlerdir. Bunlar daha ciddi olarak kabul edilir çünkü pulmoner emboliye neden olma olasılıkları daha yüksektir.
Baldır ven trombozları olarak da bilinen distal DVT’ler dizin altındaki damarlarda meydana gelir. Bunların pulmoner emboliye neden olma olasılığı daha düşüktür, ancak proksimal DVT’lere ilerleyebilirler.
Tedavisi:
Tromboliz, DVT için yaygın bir tedavidir. Ultrason ve röntgen kılavuzluğunda bacağa küçük bir kateter yerleştirilmesini içerir. Pıhtıyı çıkarmak veya azaltmak için katetere pıhtı çözücü ilaçlar ve mekanik cihazlar yerleştirilir.
DVT için prognoz genellikle iyidir. Tedavi ile çoğu insan tamamen iyileşir. Bununla birlikte, DVT ciddi bir durum olabilir ve belirtilerden herhangi birini yaşarsanız derhal tıbbi yardım almanız önemlidir.
Kaynak:
- Goldhaber SZ. “Pulmonary embolism.” Lancet. 2004;363(9417):1295-1305.
- Heit JA, O’Fallon WM, Petterson TM, et al. “Relative impact of risk factors for deep vein thrombosis and pulmonary embolism: a population-based study.” Arch Intern Med. 2002;162(11):1245-1248.
- Kearon C. “Natural history of venous thromboembolism.” Circulation. 2003;107(23 Suppl 1):I22-I30.
- Kucher N. “Deep-vein thrombosis of the upper extremities.” N Engl J Med. 2011;364(9):861-869.
- Johnson SA. “Deep venous thrombosis: contemporary approach to diagnosis.” Postgrad Med J. 1995;71(835):317-322.
- Needleman L, Cronan JJ, Lilly MP, et al. “Ultrasound for Lower Extremity Deep Venous Thrombosis: Multidisciplinary Recommendations From the Society of Radiologists in Ultrasound Consensus Conference.” Circulation. 2018;137(14):1505-1515.
