Os Metacarpi (Metakarpal Kemikler)


1. Genel Tanım ve Anatomik Konum

  • Os metakarpi, el bileği (karpus) ile parmak kemikleri (falankslar) arasında, avuç içinde yer alan beş uzun kemikten oluşur.
  • Her bir metakarpal kemiğin üç ana kısmı bulunur: taban (basis), gövde (corpus) ve baş (caput).

2. Metakarpal Kemiklerin Bireysel Özellikleri

2.1. Os metacarpale primum (MC I) / Os metacarpale pollicis

  • Anatomik olarak baş parmağa aittir ve en kısa, en kalın metakarpal kemiktir.
  • Diğer metakarpallara oranla daha fazla hareket kabiliyetine sahiptir.
  • Tabanı, el bileği kemiklerinden os trapezium ile eklemleşir.

2.2. Os metacarpale secundum (MC II)

  • İşaret parmağının (index) metakarpal kemiğidir.
  • Diğer metakarpallardan daha uzun ve belirgin bir şekilde tüberkül içerir.
  • Tabanı, os trapezoideum, os trapezium ve os capitatum ile eklem yapar.

2.3. Os metacarpale tertium (MC III)

  • Orta parmağın metakarpal kemiğidir.
  • Tabanının radial kısmında belirgin bir processus styloideus bulunur.
  • Os capitatum ile eklemleşir ve tabanında üçgenimsi bir yapı mevcuttur.

2.4. Os metacarpale quartum (MC IV)

  • Yüzük parmağına aittir.
  • Diğer metakarpallara göre daha ince ve kısadır.
  • Tabanı, os hamatum ve kısmen os capitatum ile eklemleşir.

2.5. Os metacarpale quintum (MC V)

  • Serçe parmağın metakarpal kemiğidir.
  • Tabanı, os hamatum ile eklem yapar ve ulnar tarafta bir tüberkül içerir.
  • Diğer metakarpallardan daha kısa ve daha hareketli bir yapıya sahiptir.

3. Yapısal Özellikler ve Fonksiyon

  • Taban (Basis): Proksimal uçta yer alır, el bileği kemikleriyle eklemleşir.
  • Gövde (Corpus): Hafif kavisli, üçgenimsi yapıda olup, kavrama hareketlerinde dayanıklılık sağlar.
  • Baş (Caput): Distal uçta yer alır, falankslarla eklemleşir ve parmak hareketlerini mümkün kılar.

4. Klinik ve Fonksiyonel Önemi

  • Metakarpal kemikler, elin kavrama, tutma ve ince motor hareketlerinin temelini oluşturur.
  • Kırıkları, el fonksiyonunu doğrudan etkiler ve genellikle travmatik yaralanmalar sonucu ortaya çıkar.
  • Özellikle MC I (başparmak) kırıkları, elin tutuş gücünde belirgin kayıplara yol açabilir.

5. Görsel Açıklama için Şema Talimatları

  1. Elin dorsal (üst) ve palmar (avuç içi) görünüşü.
  2. Beş metakarpal kemik renkli olarak gösterilmeli.
  3. Her kemiğin baş (caput), gövde (corpus) ve taban (basis) kısımları etiketlenmeli.
  4. Her metakarpal kemiğin Roma rakamlarıyla numaralandırılması (I-V).
  5. Başparmak metakarpali (MC I) kalın ve kısa, serçe parmak metakarpali (MC V) ise kısa ve daha hareketli şekilde vurgulanmalı.
  6. Karpal kemikler ve falankslar ile eklemleşme noktaları gösterilmeli.

Keşif

Os Metacarpi’nin Tarihî Keşfi ve Tanımlanması


1. Antik Dönem ve İlk Tanımlar

  • Os metacarpi (el tarak kemikleri), insan anatomisinin yazılı tarihinin ilk dönemlerinden itibaren tanımlanmıştır.
  • İlk detaylı tanımlar Hipokrat (M.Ö. 460-370) ve Galen (M.S. 129-216) gibi Antik Yunan ve Roma hekimlerinin anatomi çalışmalarında görülür.
  • Galen, metakarpal kemikleri “el tarakları” olarak adlandırmış ve fonksiyonlarını temel kavrama hareketleriyle ilişkilendirmiştir.

2. Orta Çağ ve Rönesans Dönemi

  • Orta Çağ’da anatomi bilgi birikimi durağan kalmıştır; ancak Rönesans dönemiyle birlikte insan bedeninin yapısına ilgi artmıştır.
  • Andreas Vesalius (1514-1564), De humani corporis fabrica (1543) adlı eseriyle metakarpal kemikleri ayrıntılı olarak tasvir etmiş ve modern anatomik terminolojinin temelini atmıştır.

3. Modern Anatominin Doğuşu ve Klasik Eserler

    1. ve 19. yüzyılda, William Hunter, Henry Gray gibi anatomistler metakarpal kemiklerin morfolojik özelliklerini ve klinik önemini sistematik biçimde tanımlamıştır.
  • Özellikle Henry Gray’in “Gray’s Anatomy” (1858) adlı eseri, elin kemik yapısını şemalar ve metinlerle detaylıca işlemiş, metakarpal kemikler bugünkü terminolojisiyle yer bulmuştur.

4. Günümüzde Os Metacarpi’nin Tanımı ve Sınıflandırılması

    1. ve 21. yüzyılda, detaylı kadavra çalışmaları ve görüntüleme teknikleriyle metakarpal kemiklerin varyasyonları, embriyolojik gelişimi ve patolojileri kapsamlı şekilde incelenmiştir.
  • Uluslararası Anatomik Terminoloji (Terminologia Anatomica), 1998’de metakarpal kemiklerin isimlendirilmesini ve tanımını standart hale getirmiştir.


İleri Okuma
  1. Galen. (2. yy). On the Usefulness of the Parts of the Body. (Çeviri: Margaret Tallmadge May). Cornell University Press, 1968.
  2. Vesalius, A. (1543). De humani corporis fabrica libri septem. Basel: Johannes Oporinus.
  3. Gray, H. (1858). Anatomy: Descriptive and Surgical. London: John W. Parker and Son.
  4. Federative Committee on Anatomical Terminology (FCAT). (1998). Terminologia Anatomica: International Anatomical Terminology. Stuttgart: Thieme.
  5. Gray, H. (1918). Anatomy of the Human Body. Philadelphia: Lea & Febiger.
  6. Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (40th Edition). London: Churchill Livingstone, s. 828–838.
  7. Netter, F.H. (2011). Atlas of Human Anatomy (5th Edition). Saunders Elsevier, s. 454–458.
  8. Drake, R.L., Vogl, W., Mitchell, A.W.M. (2015). Gray’s Anatomy for Students (3rd Edition). Philadelphia: Elsevier, s. 526–533.
  9. Moore, K.L., Dalley, A.F., Agur, A.M.R. (2017). Clinically Oriented Anatomy (8th Edition). Philadelphia: Wolters Kluwer, s. 831–837.