Os Metacarpi (Metakarpal Kemikler)
1. Genel Tanım ve Anatomik Konum
- Os metakarpi, el bileği (karpus) ile parmak kemikleri (falankslar) arasında, avuç içinde yer alan beş uzun kemikten oluşur.
- Her bir metakarpal kemiğin üç ana kısmı bulunur: taban (basis), gövde (corpus) ve baş (caput).
2. Metakarpal Kemiklerin Bireysel Özellikleri
2.1. Os metacarpale primum (MC I) / Os metacarpale pollicis
- Anatomik olarak baş parmağa aittir ve en kısa, en kalın metakarpal kemiktir.
- Diğer metakarpallara oranla daha fazla hareket kabiliyetine sahiptir.
- Tabanı, el bileği kemiklerinden os trapezium ile eklemleşir.
2.2. Os metacarpale secundum (MC II)
- İşaret parmağının (index) metakarpal kemiğidir.
- Diğer metakarpallardan daha uzun ve belirgin bir şekilde tüberkül içerir.
- Tabanı, os trapezoideum, os trapezium ve os capitatum ile eklem yapar.
2.3. Os metacarpale tertium (MC III)
- Orta parmağın metakarpal kemiğidir.
- Tabanının radial kısmında belirgin bir processus styloideus bulunur.
- Os capitatum ile eklemleşir ve tabanında üçgenimsi bir yapı mevcuttur.
2.4. Os metacarpale quartum (MC IV)
- Yüzük parmağına aittir.
- Diğer metakarpallara göre daha ince ve kısadır.
- Tabanı, os hamatum ve kısmen os capitatum ile eklemleşir.
2.5. Os metacarpale quintum (MC V)
- Serçe parmağın metakarpal kemiğidir.
- Tabanı, os hamatum ile eklem yapar ve ulnar tarafta bir tüberkül içerir.
- Diğer metakarpallardan daha kısa ve daha hareketli bir yapıya sahiptir.
3. Yapısal Özellikler ve Fonksiyon
- Taban (Basis): Proksimal uçta yer alır, el bileği kemikleriyle eklemleşir.
- Gövde (Corpus): Hafif kavisli, üçgenimsi yapıda olup, kavrama hareketlerinde dayanıklılık sağlar.
- Baş (Caput): Distal uçta yer alır, falankslarla eklemleşir ve parmak hareketlerini mümkün kılar.
4. Klinik ve Fonksiyonel Önemi
- Metakarpal kemikler, elin kavrama, tutma ve ince motor hareketlerinin temelini oluşturur.
- Kırıkları, el fonksiyonunu doğrudan etkiler ve genellikle travmatik yaralanmalar sonucu ortaya çıkar.
- Özellikle MC I (başparmak) kırıkları, elin tutuş gücünde belirgin kayıplara yol açabilir.
5. Görsel Açıklama için Şema Talimatları
- Elin dorsal (üst) ve palmar (avuç içi) görünüşü.
- Beş metakarpal kemik renkli olarak gösterilmeli.
- Her kemiğin baş (caput), gövde (corpus) ve taban (basis) kısımları etiketlenmeli.
- Her metakarpal kemiğin Roma rakamlarıyla numaralandırılması (I-V).
- Başparmak metakarpali (MC I) kalın ve kısa, serçe parmak metakarpali (MC V) ise kısa ve daha hareketli şekilde vurgulanmalı.
- Karpal kemikler ve falankslar ile eklemleşme noktaları gösterilmeli.
Keşif
Os Metacarpi’nin Tarihî Keşfi ve Tanımlanması
1. Antik Dönem ve İlk Tanımlar
- Os metacarpi (el tarak kemikleri), insan anatomisinin yazılı tarihinin ilk dönemlerinden itibaren tanımlanmıştır.
- İlk detaylı tanımlar Hipokrat (M.Ö. 460-370) ve Galen (M.S. 129-216) gibi Antik Yunan ve Roma hekimlerinin anatomi çalışmalarında görülür.
- Galen, metakarpal kemikleri “el tarakları” olarak adlandırmış ve fonksiyonlarını temel kavrama hareketleriyle ilişkilendirmiştir.
2. Orta Çağ ve Rönesans Dönemi
- Orta Çağ’da anatomi bilgi birikimi durağan kalmıştır; ancak Rönesans dönemiyle birlikte insan bedeninin yapısına ilgi artmıştır.
- Andreas Vesalius (1514-1564), De humani corporis fabrica (1543) adlı eseriyle metakarpal kemikleri ayrıntılı olarak tasvir etmiş ve modern anatomik terminolojinin temelini atmıştır.
3. Modern Anatominin Doğuşu ve Klasik Eserler
-
- ve 19. yüzyılda, William Hunter, Henry Gray gibi anatomistler metakarpal kemiklerin morfolojik özelliklerini ve klinik önemini sistematik biçimde tanımlamıştır.
- Özellikle Henry Gray’in “Gray’s Anatomy” (1858) adlı eseri, elin kemik yapısını şemalar ve metinlerle detaylıca işlemiş, metakarpal kemikler bugünkü terminolojisiyle yer bulmuştur.
4. Günümüzde Os Metacarpi’nin Tanımı ve Sınıflandırılması
-
- ve 21. yüzyılda, detaylı kadavra çalışmaları ve görüntüleme teknikleriyle metakarpal kemiklerin varyasyonları, embriyolojik gelişimi ve patolojileri kapsamlı şekilde incelenmiştir.
- Uluslararası Anatomik Terminoloji (Terminologia Anatomica), 1998’de metakarpal kemiklerin isimlendirilmesini ve tanımını standart hale getirmiştir.
İleri Okuma
- Galen. (2. yy). On the Usefulness of the Parts of the Body. (Çeviri: Margaret Tallmadge May). Cornell University Press, 1968.
- Vesalius, A. (1543). De humani corporis fabrica libri septem. Basel: Johannes Oporinus.
- Gray, H. (1858). Anatomy: Descriptive and Surgical. London: John W. Parker and Son.
- Federative Committee on Anatomical Terminology (FCAT). (1998). Terminologia Anatomica: International Anatomical Terminology. Stuttgart: Thieme.
- Gray, H. (1918). Anatomy of the Human Body. Philadelphia: Lea & Febiger.
- Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (40th Edition). London: Churchill Livingstone, s. 828–838.
- Netter, F.H. (2011). Atlas of Human Anatomy (5th Edition). Saunders Elsevier, s. 454–458.
- Drake, R.L., Vogl, W., Mitchell, A.W.M. (2015). Gray’s Anatomy for Students (3rd Edition). Philadelphia: Elsevier, s. 526–533.
- Moore, K.L., Dalley, A.F., Agur, A.M.R. (2017). Clinically Oriented Anatomy (8th Edition). Philadelphia: Wolters Kluwer, s. 831–837.