Fibrae obliquae Latince bir anatomi terimidir. Etimolojisi şu şekildedir:
- Fibrae: “Fiber” veya “iplik” anlamına gelen Latince fibra kelimesinin çoğul hali.
- Obliquae: “Eğik”, “eğik” veya “çapraz” anlamına gelen obliquus kelimesinin çoğul dişil hali.
Yani, “fibrae obliquae” kelimesi tam olarak İngilizce’de “eğik lifler” anlamına gelir.
Bu terim anatomide düz (rektus) veya enine (transversus) değil de açılı olarak uzanan kas liflerini tanımlamak için kullanılır, örneğin mide duvarında bulunan eğik kas lifleri.
Fibrae obliquae midenin muskularis eksternasındaki eğik (çapraz yönelimli) kas liflerinin en içteki tabakasını ifade eder. Bu lifler, dış uzunlamasına tabakayı (stratum longitudinale) ve orta dairesel tabakayı (stratum circulare) da içeren midenin benzersiz üç katmanlı kas yapısının bir parçasıdır.
Temel Özellikler:
- Konum: Midenin mukoza zarına en yakın konumda bulunur ve en içteki kas tabakasını oluşturur.
- Yapı: Eğik yönelimleri, midenin yiyecekleri etkili bir şekilde çalkalayıp karıştırmasını sağlayan karmaşık, çok yönlü kasılmalara olanak tanır.
- İşlev:
- Güçlü çalkalama hareketleri oluşturarak, yiyecekleri kimusa parçalayarak mekanik sindirimi kolaylaştırır.
- Mide salgılarının yutulan maddeyle karıştırılmasına yardımcı olur.
- Sindirim sırasında midenin şeklini ve hacmini ayarlama yeteneğine katkıda bulunur.
Klinik Önemi:
- Bu kaslardaki işlev bozukluğu (örn. gastroparezi) mide hareketliliğini bozarak gecikmiş boşalmaya ve sindirim rahatsızlığına yol açabilir.
- Koordineli kasılmaların mide içeriğini dışarı attığı kusmada rol oynarlar.
Midenin üç katmanlı kas yapısı, genellikle sadece iki katmana sahip olan diğer gastrointestinal organlardan farklıdır. Fibrae obliquae‘yi anlamak, mide fizyolojisi ve ilgili bozuklukları incelemek için kritik öneme sahiptir.
Keşif
Kalbin lif yapısıyla ilgili ilk sistematik gözlemler 17. yüzyıla dayanmaktadır. Richard Lower (1669) Tractatus de Corde adlı eserinde kalp kaslarının işlevsel önemini açıklamış, ancak lif yolları arasında ayrıntılı bir ayrım yapmamıştır. Giovanni Alfonso Borelli (1680) kalbin bir pompa olduğu yönünde mekanik bir görüş geliştirdi ve De Motu Animalium adlı eserinde liflerin özel bir düzenlemesine dolaylı olarak işaret ederek, kalbin sarmal hareketlerini tartıştı.
18. yüzyılda özellikle Jean-Baptiste Sénac (1749) Traité de la Structure du Cœur adlı eserinde kalbin farklı katmanlarını ve lif dizilimini tanımlayarak kalbin anatomisi hakkındaki bilgiyi şekillendirmiştir. Sénac, yüzeysel ve derin kas katmanları arasında ayrım yaptı ve eğik uzanan lifler konusunda ilk değerlendirmeleri yaptı.
Albrecht von Haller (1757), Elementa Physiologiae Corporis Humani‘deki kardiyak liflerin sistematik sınıflandırılmasına önemli katkılarda bulunmuştur. Liflerin sadece dairesel veya uzunlamasına uzanmadığını, aynı zamanda spiral ve eğik yollar halinde organize olduğunu gözlemledi; bu, fibrae obliquae‘nin ilk bilinçli tanımına denk geliyor.
19. yüzyılda, omurgalılarda kalp kası liflerinin düzenlenmesi üzerine yaptığı çalışmasında (Felsefi İşlemler) miyokardın karmaşık üç boyutlu organizasyonunu tanımlayan James Bell Pettigrew (1864) tarafından önemli bir gelişme kaydedildi. Pettigrew, liflerin spiral ve eğik katmanlar halinde düzenlendiğini fark etti ve bu bulguları kalbin pompalama işlevine ilişkin fizyolojik değerlendirmelerle birleştirdi.
19. yüzyılın başlarında James B. MacCallum (1900) Johns Hopkins Hastanesi Raporları‘ndaki mikroskobik analizi geliştirdi ve sol ventrikül eğik liflerinin özel mimarisini doğruladı.
Devrim niteliğindeki bir adım 20. yüzyılın ortalarında Francisco Torrent-Guasp tarafından atıldı. Doktora tezinde (1957) ve daha sonra kitabında (1973), kalbi karmaşık ve spiral bir yapıda oluşturan tek, sürekli bir kas ipliği kavramını öne sürdü; buna kalbin sarmal veya bant teorisi adı verildi. Bu teoride fibrae obliquae merkezi bir rol oynar ve esas olarak sistolik torsiyon ve diyastolik genişlemeden sorumludur.
21. yüzyılda modern görüntüleme teknikleri (örneğin difüzyon tensör manyetik rezonans görüntüleme) miyokardın spiral ve eğik yapısını doğruladı. Buckberg ve ark. (2006) ve Kocica ve ark. (2006) tarafından yapılan çalışmalar Torrent-Guasp modelini ele almış ve kardiyak mekaniği için temel bir yapı olan fibrae obliquae‘nin varlığı ve önemine dair anatomik ve işlevsel kanıtlar sağlamıştır.
İleri Okuma
- Lower, R. (1669). Tractatus de Corde. London: William Godbid for Thomas Roycroft.
- Borelli, G. A. (1680). De Motu Animalium (Volumen I). Rom: Typographia Angeli Bernabò.
- Wolff, C. F. (1733). Theoria Generationis. Halle: Curt.
- Senac, J.-B. (1749). Traité de la Structure du Cœur, de son Action, et de ses Maladies. Paris: Jacques Vincent.
- Haller, A. von (1757). Elementa Physiologiae Corporis Humani (Vol. IV). Lausanne: Sumptibus Marci-Michaëlis Bousquet.
- Pettigrew, J. B. (1864). On the Arrangement of the Muscular Fibres in the Ventricles of the Vertebrate Heart, with Physiological Remarks. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 154, 445–500.
- MacCallum, J. B. (1900). On the muscular architecture of the left ventricle. Johns Hopkins Hospital Reports, 9, 307–336.
- Torrent-Guasp, F. (1957). Estudio anatómico sobre la estructura del miocardio ventricular. Madrid: CSIC (Consejo Superior de Investigaciones Científicas).
- Torrent-Guasp, F. (1973). La estructura y función del corazón. Madrid: Editorial Paz Montalvo.
- Buckberg, G. D., et al. (2006). The structure and function of the helical heart and its buttress wrapping. I. The normal macroscopic structure of the heart. Seminars in Thoracic and Cardiovascular Surgery, 18(4), 278–295.
- Kocica, M. J., Corno, A. F., Carreras-Costa, F., Ballester-Rodes, M., Moghbel, M. C., Cueva, C. N., & Torrent-Guasp, F. (2006). The helical ventricular myocardial band: global, three-dimensional, functional architecture of the ventricular myocardium. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 29(Suppl 1), S21–S40.
