Fimbriae tubae uterinae

---

1. Anatomik Tanım ve Yapısal Özellikler

Fallop tüpleri (tubae uterinae), uterus ile overler arasında yer alan çift yapılı tübüler yapılardır ve kadın üreme sisteminin önemli bileşenlerinden biridir. Her bir fallop tüpü, proksimalden distale doğru dört ana bölümden oluşur: pars uterina, isthmus, ampulla ve infundibulum. Bu yapılar arasında en distal kısım olan infundibulum, tüpün genişlemiş ve huni biçiminde sonlanan kısmıdır. İşte bu bölgenin kenarlarından dışarıya doğru uzanan, parmak benzeri ince ve hareketli yapılar fimbriae tubae uterinae olarak adlandırılır.

Fimbrialar çok sayıda olup, tipik olarak 20–30 adet civarındadır ve yumurtalığa doğru yönelmiş şekilde konumlanırlar. Bu yapılar, mukozal yüzeylerinde bulunan siller (titrek tüyler) ve kas lifleri sayesinde hem hareketlidirler hem de yüksek düzeyde vaskülarizedirler. Bu hareketlilik, hormonal uyarılarla senkronize olarak dinamik bir şekilde değişebilir.

Özellikle dikkat çeken ve fonksiyonel açıdan kritik olan fimbrialardan biri, fimbria ovarica olarak adlandırılır. Bu yapı, doğrudan over yüzeyine kadar uzanabilen tek fimbrial uzantıdır ve ovulasyon (yumurtlama) sırasında ovaryum ile infundibulum arasında fiziksel temas sağlayarak yumurtanın yakalanmasında belirleyici bir rol oynar.

2. Fimbriaların Fizyolojik Aktivasyonu ve Yumurtanın Yakalanması

Ovulasyon süreci, hipotalamus-hipofiz-ovaryum aksı tarafından düzenlenen karmaşık bir hormonal döngünün sonucudur. Luteinize edici hormon (LH) pikinden sonra olgunlaşmış oosit, Graaf folikülünden serbest bırakılır. Bu noktada, seks steroid hormonları – özellikle östrojen – fimbriyal yapıları stimüle eder.

Bu stimülasyonun etkisiyle:

• Fimbriaların motilitesi artar.
• Silyer aktivite hızlanır.
• Fimbrial uzantılar over yüzeyine yaklaşarak onu adeta kucaklar.

Yaklaşık 10–15 mm uzunluğundaki infundibulum ve fimbriyal uzantılar, yumurtalığın yüzeyinde oluşan ovulatuar çıkıntıya (stigma) temas edecek şekilde hareket eder. Ovum serbest kaldığında, sillerin senkronize hareketi ve fimbriyal dalgalanmalar yardımıyla ovum fallop tüpünün lümenine doğru yönlendirilir.

3. Yumurtanın Taşınması: Fimbrialardan Uterusa

Yumurta, fimbrialar tarafından yakalandıktan sonra sırasıyla infundibulum, ampulla, isthmus ve pars uterina segmentlerini geçerek uterusa doğru ilerler. Bu taşıma süreci, başlıca şu mekanizmalarla gerçekleştirilir:

• Silyer hareket: Fallop tüpünün mukozal epiteli, özellikle ampulla ve infundibulum bölgelerinde çok sayıda silyalı hücre içerir. Bu sillerin koordineli hareketi, ovumun tüp boyunca ilerlemesini sağlar.
• Peristaltik kasılmalar: Tüp duvarındaki düz kasların peristaltik hareketleri, yumurtanın uterusa doğru itici bir güçle taşınmasına katkıda bulunur.
• Fimbrial dalgalanmalar: Ovulasyon sırasında östrojen etkisiyle fimbriaların motilitesi artar ve ovumun yönlendirilmesine yardımcı olur.

Ampulla bölgesi, döllenmenin (fertilizasyonun) en sık gerçekleştiği yerdir. Eğer spermle karşılaşma gerçekleşirse zigot oluşur; aksi takdirde ovum dejenere olur ve tüp içinde absorbsiyona uğrar ya da menstrüel kanla birlikte atılır.

4. Klinik Önemi ve İlgili Patolojiler

Fimbriaların fizyolojik işlevindeki herhangi bir bozulma, fertilite üzerinde doğrudan etkili olabilir. Özellikle aşağıdaki durumlar klinik önem taşır:

• Fimbrial tıkanıklık veya yapışıklıklar: Pelvik inflamatuar hastalıklar (örneğin Chlamydia trachomatis kaynaklı enfeksiyonlar) sonucunda fimbriyal yapılar yapışabilir ya da tıkanabilir. Bu durum, yumurtanın tüpe geçmesini engelleyerek infertiliteye yol açar.
• Ektopik gebelik: Eğer ovum tüp içinde uygun şekilde taşınamazsa veya döllenmiş zigot uterusa ulaşamazsa, tubal gebelik riski oluşur.
• Cerrahi komplikasyonlar: Özellikle tubal ligasyon veya tüp onarımı gibi operasyonlarda fimbriaların korunması veya yeniden yapılandırılması fertilitenin devamı için kritik öneme sahiptir.

---

---

---

---

---