Fossa ischiorectalis* terimi Latince kökenlidir ve iki bölümden oluşur:
- Fossa: Bu Latince kelime “hendek” veya “çöküntü” anlamına gelir ve anatomik boşluk veya boşluğa atıfta bulunur.
- Iskiorektalis: İki kökten türetilmiştir:
- Ischio-, pelvik kemiğin bir parçası olan iskial tüberoziteye atıfta bulunan *ischium*’dan gelir.
- Rectalis rektumla ilgilidir ve bu anatomik boşluğun rektal bölgeye yakınlığını gösterir.
Birlikte, Fossa ischiorectalis modern terminolojide ischioanal fossa olarak da bilinen, ischium ve rektum arasında bulunan yağ dolu anatomik boşluğu tanımlar.
İskiorektal fossa (ayrıca iskioanal fossa olarak da bilinir) perineumda, pelvik diyafram ile anal bölgenin derisi arasında bulunan, eşleştirilmiş, kama şeklindeki anatomik bir boşluktur.
Yer ve Yapı
- Konum: Pelvik taban (levator ani) ile anal üçgenin derisi arasında, anal kanal ve rektumun lateralinde.
- Şekil: Kama şeklinde, tabanı aşağıya (kuadral) doğru cilde doğru yönlendirilmiş.
- Kompozisyon: Yağ ve bağ dokusuyla dolu, dışkılama sırasında genişlemeye izin veriyor.
Sınırlar
Fossa aşağıdaki yapılarla tanımlanır:
- Üst: Levator ani kası (pelvik diyafram). 2. Ön: Recessus pubicus (pubik simfizise doğru uzanan ön girinti).
- Medial:
- Levator ani kası (üstte).
- Dış anal sfinkter ve anal fasya (altta).
Lateral:
- İskiyal tüberozite (kemik çıkıntısı).
- Obturator internus kası (fasya ile kaplı).
Arka:
- Gluteus maximus kası.
- Sakrotüberoz ligament.
Alt:
- Anal bölgede cilde açıktır.
- Ürogenital diyaframa bitişiktir (anal ve ürogenital üçgenleri ayırır).
İçindekiler
Pudendal Kanalı İçinde (Alcock Kanalı):
- İç pudendal arter ve ven.
- Pudendal sinir (perineuma duyusal/motor desteği sağlar).
Pudendal Kanalı Dışında:
- Alt rektal arter, ven ve sinirler (anal bölgeyi besleyen pudendal damarların/sinirlerin dalları).
Klinik Önemi
İskiorektal Apse:
- Neden: Genellikle enfekte anal bezlerden (proktodeal bezler) kaynaklanır ve fossada irin birikmesine yol açar.
- Yayılma:
- Ön tarafta: Recessus pubicus’tan pubik simfizise doğru. –
- Posterior: Derin post-anal boşluktan orta hattı geçerek “at nalı apse” oluşturabilir.
- Belirtiler: Anüs yakınında ağrı, şişlik, kızarıklık; ateş; oturma zorluğu.
- Tedavi: Cerrahi drenaj ve antibiyotikler.
Pudendal Sinir Bloğu:
- Pudendal sinirin anestezisi (örneğin doğum sırasında) Alcock kanalını hedef alır.
Cerrahi Riskler:
- Apse drenajı sırasında pudendal nörovasküler yapıların hasar görmesi inkontinansa veya duyusal kayba yol açabilir.
Önemli Notlar
- Fossanın yağı, dışkılama sırasında yastıklama ve anal kanal genişlemesine izin verir.
- Enfeksiyonlar gevşek bağ dokusu nedeniyle kolayca yayılır ve sepsis veya fistül oluşumu gibi komplikasyonları önlemek için acil tedaviyi vurgular.
Keşif
Fossa ischiorectalis, ischiorektal veya ischioanal fossa olarak da bilinir, anal kanalın lateralinde ve pelvik diyaframın altında bulunan yağ dolu anatomik bir boşluktur. Keşfi ve anlaşılması yüzyıllar süren anatomik çalışma, cerrahi uygulama ve tıbbi araştırmalarla gelişmiştir.
Tarihsel Bağlam ve Erken Terminoloji
“Fossa ischiorectalis” terimi Latince’den türemiştir; “fossa” bir hendek veya boşluk anlamına gelir, “ischio” ischium (pelvisin bir parçası) ile ilgilidir ve “rectalis” rektumla bir bağlantıyı ima eder. Ancak, tarihsel metinler genellikle “ischiorektal fossa” terimini kullanmıştır ve daha sonra rektumdan ziyade anal kanalla olan anatomik ilişkisini daha iyi yansıtmak için “ischioanal fossa” olarak rafine edilmiştir. Araştırmalar, “iskiorektal fossa”nın İngiliz tıp literatüründe kaydedilen en erken kullanımının 1867’de The British Medical Journal‘da yayınlanan bir makalede bulunduğunu gösteriyor. Bu, 19. yüzyılın ortalarında anatomistlerin bu yapıyı tanımlayıp adlandırdıklarını, muhtemelen perinenin daha önceki tanımlarına dayanarak bunu yaptıklarını gösteriyor.
Bundan önce, William Cowper gibi 18. yüzyıl anatomistleri perineal bölgeyi tanımladılar, ancak bu fossaya ilişkin belirli referanslar aynı terminoloji altında açıkça belgelenmedi. Örneğin, Gray’s Anatomy’nin 1858 tarihli ilk baskısında “iskiorektal fossa”dan bahsedilmiyordu, bu da terimin muhtemelen anatomik bilgi derinleştikçe 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıktığını gösteriyor.
19. Yüzyıldaki Önemli Önemli Olaylar
- 1867: “iskiorektal fossa”nın bilinen ilk kullanımı, resmi olarak tanınmasını işaret ederek tıp literatüründe ortaya çıktı. Bu dönüm noktası, cerrahlar ve anatomistlerin hastalıkları ve cerrahi yaklaşımları keşfetmesiyle yönlendirilen anatomik çalışmalarda, özellikle perineal ve anal bölgelerde artan ayrıntıyı yansıtmaktadır.
- 1885: İskiorektal fossa ile ilgili ilk başarılı cerrahi, The British Medical Journal‘da belirtildiği gibi, özellikle kistler gibi durumlar için belgelenmiştir. Bu olay, cerrahi tekniklerin anestezi ve aseptik uygulamalarla birlikte ilerlemesiyle yapının klinik önemini vurgulamaktadır.
- 1893: Charles B. Ball’un A Treatise on the Diseases of the Rectum, Anus, and Sigmoid Flexure adlı eseri, iskiorektal fossa ile ilgili hastalıklar ve tedaviler hakkında ayrıntılı bilgi sağlamıştır. Bu yayın, iskiorektal fossanın kolorektal cerrahideki önemini vurgulamış ve muhtemelen sonraki tıp eğitimini ve uygulamasını etkilemiştir.
20. Yüzyılda Standardizasyon
- 1918: Gray’s Anatomy’nin 20. baskısı, iskiorektal fossanın standart bir tanımını içererek anatomik eğitimdeki yerini sağlamlaştırdı. Bu dönüm noktası, Gray’s Anatomy’nin temel bir metin olması nedeniyle tıbbi eğitim ve araştırmada tutarlılığı sağlamak için çok önemliydi.
20. yüzyılda ayrıca perianal durumlar için cerrahi tekniklerde önemli ilerlemeler görüldü. Erken cerrahi yenilikler için belirli tarihler daha az belgelenmiş olsa da, 19. yüzyılın sonlarında anestezinin ve 20. yüzyılın başlarında aseptik tekniklerin geliştirilmesi, iskiorektal fossa ile ilgili daha karmaşık prosedürleri kolaylaştırdı.
Klinik ve Araştırma Gelişmeleri
- 1976: Sir Alan Parks, özellikle karmaşık vakalarda iskiorektal fossaya referanslar içeren anal fistül sınıflandırmasını yayınladı. Bu sınıflandırma sistemi, perianal hastalıkları anlamada bir dönüm noktasıydı ve fossanın apseler ve fistüller gibi durumlardaki rolünü vurguladı. Bu dönüm noktası, tanı ve cerrahi yaklaşımları geliştirerek hasta sonuçlarını iyileştirdi.
20. yüzyılın sonları, görüntüleme teknolojilerinin tanıtılmasıyla bir dönüm noktası oldu:
- 20. yüzyılın sonları: Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI)’nin ortaya çıkışı, iskiorektal fossanın görüntülenmesinde devrim yarattı. Bu teknolojiler, neoplazmlar, apseler ve fistüller gibi durumların invaziv olmayan bir şekilde teşhis edilmesini sağlayarak cerrahi planlamayı ve hasta yönetimini iyileştirdi.rmaşık perineal lezyonları değerlendirmek için tercih edilen yöntem haline geldi.
Terminolojinin ve Modern Araştırmanın Evrimi
- 21. Yüzyılın Başları: “İschioanal fossa” terimi, rektumdan ziyade anal kanala olan anatomik bağlantısını vurgulama yönündeki bir değişimi yansıtarak daha sık kullanılmaya başlandı. 2000’lerin başlarındaki anatomi ders kitaplarında görülen bu değişim, güncellenmiş anlayışla uyumludur ve StatPearls Ischioanal Fossa gibi kaynaklarda görülmektedir. Bu terminolojik evrim aniden gerçekleşen bir olay değil, muhtemelen klinik ve eğitimsel ihtiyaçlar tarafından yönlendirilen kademeli bir benimsemeydi.
- 21. Yüzyıl: Devam eden araştırmalar, ischiorektal fossa ile ilgili çeşitli patolojilere ve cerrahi tekniklere odaklanmıştır. Örneğin, Abdominal Radiology dergisinde 2019 yılında yayınlanan “İskiorektal fossa: bu ‘göz ardı edilen’ radyolojik anatomik alanın iyi huylu ve kötü huylu neoplazmaları” başlıklı bir yayın, neoplazmaların görüntüleme özelliklerini inceleyerek klinik önemini vurguladı Abdominal Radiology İskiorektal Fossa. Ayrıca, hemoroidektomi sonrası ağrı için iskiorektal fossa blokları gibi cerrahi müdahaleler üzerine yapılan çalışmalar (2000 tarihli bir PubMed makalesinde belgelenmiştir) ağrı yönetimi stratejilerini ilerletmiştir.
İleri Okuma
- Morgagni, G. B. (1761). Adversaria anatomica omnia. Venetis: Remondini.
- Henle, J. (1866). Handbuch der systematischen Anatomie des Menschen. Vieweg, Braunschweig.
- Testut, L. (1899). Traité d’anatomie humaine. Paris: Octave Doin.
- Spalteholz, W. (1898–1905). Handatlas der Anatomie des Menschen. Leipzig: Hirzel.
- Poirier, P., & Charpy, A. (1911). Traité d’anatomie humaine (Vol. 2). Paris: Masson.
- Treitz, W. (1853). Über einige Formen des Beckenbodens. Archiv für Anatomie, Physiologie und wissenschaftliche Medicin, 20, 328–345.
- Anson, B. J. (1950). Morris’ Human Anatomy: A Complete Systematic Treatise (10th ed.). The Blakiston Company.
- Last, R. J. (1959). Some Applied Aspects of the Anatomy of the Ischiorectal Fossa. British Journal of Surgery, 46(199), 341–347.
- Hollinshead, W. H. (1961). Anatomy for Surgeons: The Back and Limbs. Harper & Row.
- Standring, S. (Hrsg.) (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (40th ed.). Elsevier Churchill Livingstone.
