Sinonim: Gonadotropin-releasing hormone (GnRH),
- Ön hipofiz’den folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormonun (LH) salınmasından sorumlu olan bir salgılama hormonudur.
- GnRH, hipotalamusta GnRH nöronlarından sentezlenen ve salınan tropik bir peptit hormonudur.
- Peptit gonadotropin salgılatıcı hormon ailesine aittir.
- Hipotalamik-hipofiz-gonad ekseninde ilk adımı oluşturur.(Bkz; Gonadotropin)
Biyokimya
GnRH bir peptit hormonudur, daha kesin olarak 10 amino asitten oluşan bir dekapeptiddir.
Fizyoloji
- GnRH hipotalamusta (özellikle paraventriküler çekirdekte) sentezlenir. Buradan hipotalamik-hipofiz portal sisteminin medyan eminentisi aracılığıyla ön hipofiz lobuna (HVL) ulaşır. Nörosekresyondan sonra, gonadotropinlerin (LH ve FSH) kan dolaşımına salınmasına neden olur (hormon salgılayan).
- GnRH’nin döngüsel pulsatil salınımı (yaklaşık 2 saatte bir) normal erkek ve kadın cinsel işlevi için bir ön koşuldur.
- folikül fazında 60-90 dakikada,
- luteal fazda 120-180 dakikada bir salınır.
- GnRH reseptörleri ayrıca meme bezi, lenfositler, yumurtalıklar ve prostatta bulunur.
Klinik
Yetişkin Referans Aralıkları:
- Erkekler: 4,0 – 8,0 pg / mL
- Dişiler: 2,0 – 10,0 pg / mL
Patoloji
- GnRH salınımı bozuklukları veya GnRH reseptörünün genetik kusurları hipogonadotropik hipogonadizmin nedenleridir.
- GnRH-pozitif nöronların Bulbus olfactorius’dan hipotalamusa geçişi, koku alma bozuklukları ile bağlantılı olarak (örn. Kallmann sendromunda) GnRH salgılanması bozukluklarını anlamak için önemlidir.
Farmakoloji
Sentetik GnRH analogları çeşitli hastalıklar için ilaç olarak kullanılır:
- GnRH agonistleri (örn. Buserelin, goserelin, leuprorelin) kısa süreli uygulandığında LH ve FSH salınımını uyarır ve örn. Hipotalamik amenore ve merkezi hipogonadizmde kullanılır. Bununla birlikte, sürekli uygulama ile, GnRH reseptörleri (‘süperagonist’) aşağı regüle edilir, böylece FSH ve LH salınımı azalır. Endometriozis, miyomlar veya meme kanseri için kullanılırlar.
- GnRH antagonistleri (örn. Degarelix) hormona bağlı prostat kanserinde ve in vitro fertilizasyonda kullanılır.
