HAS-BLED skoru, profilaktik antikoagülasyon tedavisi gören atriyal fibrilasyonlu (AF) hastalarda kanama olasılığını tahmin etmek için tasarlanmış bir klinik risk değerlendirme aracıdır. Aynı hasta popülasyonunda inme riskini sınıflandırmak için yaygın olarak kullanılan bir araç olan CHA₂DS₂-VASc skorunun yapısıyla paralellik gösterir. Bu tamamlayıcı puanlama sistemleri birlikte, klinisyenlerin antikoagülasyonun ikili önceliklerini dengelemesine yardımcı olur: tromboembolik olayları (örn. inme) en aza indirirken kanama komplikasyonlarının olası zararını azaltır.
Has-Bled Skoru ve Klinik Yorumlama:
- 0-1 Puan: Düşük Risk
- Interpretasyon: Düşük riskli hastalar için, kanama komplikasyonları genellikle minimaldir. Bu durumda antikoagülan tedavi başlatılabilir ve genellikle kanama riski göz ardı edilebilir.
- 2 Puan: Orta Derecede Risk
- Interpretasyon: Kanama riski ortadır. Bu hastalar, tedavi sırasında daha dikkatli izlenmelidir. Antikoagülan tedaviye başlamadan önce doktorlar, hastanın genel sağlık durumunu ve diğer risk faktörlerini dikkate almalıdır.
- 3-4 Puan: Yüksek Risk
- Interpretasyon: Yüksek riskli hastalar için, kanama riski daha belirgindir. Antikoagülan tedavi, dikkatli bir şekilde izlenmeli ve hastaların düzenli olarak kanama komplikasyonlarına karşı gözlemi yapılmalıdır. Alternatif tedavi seçenekleri veya ek koruyucu önlemler (örneğin, proton pompa inhibitörleri) düşünülmelidir.
- 5 Puan ve Üzeri: Çok Yüksek Risk
- Interpretasyon: Çok yüksek kanama riski taşıyan hastalar için antikoagülan tedavi ciddi şekilde gözden geçirilmelidir. Bu hastalarda tedavi sıklıkla yeniden değerlendirilir ve alternatif tedavi seçenekleri veya ek tedbirler gerekebilir. Klinik karar, multidisipliner bir yaklaşımı gerektirebilir.
Keşif
Antikoagülasyon tedavisi gören atriyal fibrilasyonlu (AF) hastalarda 1 yıllık majör kanama riskini değerlendirmek için klinik bir tahmin kuralı olan HAS-BLED skoru, iyi belgelenmiş bir geliştirme ve benimseme geçmişine sahiptir.
Tarihsel Bağlam ve İlk Geliştirme
HAS-BLED skoru ilk olarak 2010 yılında, AF ile ilgili Euro Kalp Anketi’nde toplanan verilerden türetilerek tanıtıldı. Bu anket, tam takipli 3.978 hastayı içeriyordu ve skor, tarihsel kanama risk faktörlerinin yanı sıra tek değişkenli kanama risk faktörlerinin çok değişkenli analizi yoluyla geliştirildi. HAS-BLED kısaltması Hipertansiyon, Anormal böbrek/karaciğer fonksiyonu, İnme, Kanama öyküsü veya yatkınlığı, Labil uluslararası normalleştirilmiş oran, Yaşlılar (>65 yaş) ve Eş zamanlı olarak İlaçlar/alkol anlamına gelir ve her biri 0 ile 9 arasında değişen toplam puana katkıda bulunur. Majör kanama, intrakraniyal kanamalar, hastaneye yatış, hemoglobin düşüşü >2 g/dL ve/veya transfüzyon olarak tanımlandı. “Atriyal fibrilasyonlu hastalarda 1 yıllık majör kanama riskini değerlendirmek için yeni bir kullanıcı dostu puan (HAS-BLED): Euro Heart Survey” başlıklı ilk yayın, Kasım 2010’da CHEST dergisinde yayımlandı ve Mart 2010’da erken bir çevrimiçi yayın yapıldı (Atriyal fibrilasyonlu hastalarda 1 yıllık majör kanama riskini değerlendirmek için yeni bir kullanıcı dostu puan (HAS-BLED)).
Geliştirme süreci, özellikle AF hastalarında oral antikoagülasyon (OAC) kullanımına bağlı artan kanama riski göz önüne alındığında, klinisyenlerin kanama riskini ölçmeleri için pratik bir araç oluşturmayı amaçlayan bu gerçek dünya kohortundan risk faktörlerinin analiz edilmesini içeriyordu. Bu önemli bir adımdı çünkü HAS-BLED’den önce bu amaç için kullanışlı bir niceleme aracı yoktu ve bu da klinik karar alma sürecindeki kritik bir boşluğu ele alıyordu.
Doğrulama ve Erken Benimseme
2011’de HAS-BLED skoru, AF’li 7.329 hastadan oluşan daha büyük bir antikoagülan deneme kohortunda doğrulandı. “Antikoagülan Kullanan Atriyal Fibrilasyonlu Hastalarda Kanama Riskini Tahmin Etmek İçin Yeni Bir Risk Puanının Karşılaştırmalı Doğrulaması: HAS-BLED (Hipertansiyon, Anormal Böbrek/Karaciğer Fonksiyonu, İnme, Kanama Öyküsü veya Yatkınlığı, Labil INR, Yaşlılar, Eş Zamanlı İlaç/Alkol) Puanı” başlıklı bu çalışma, Amerikan Kardiyoloji Koleji Dergisi’nde yayınlanmış olup, HAS-BLED’in daha önce yayınlanmış kanama riski değerlendirme şemalarına kıyasla kanama riski için gelişmiş tahmin yeteneği sunduğunu ve uygulanmasının daha basit olduğunu göstermiştir (Antikoagülan Kullanan Atriyal Fibrilasyonlu Hastalarda Kanama Riskini Tahmin Etmek İçin Yeni Bir Risk Puanının Karşılaştırmalı Doğrulaması). Bu doğrulama, skorun daha geniş bir popülasyonda yararlılığını doğruladığı, güvenilirliğini ve yaygın olarak benimsenme potansiyelini artırdığı için çok önemliydi.
Klinik Kılavuzlara Entegrasyon
2012’ye gelindiğinde, HAS-BLED skoru, 2012 ESC atriyal fibrilasyon yönetimi Kılavuzunda ayrıntılı olarak açıklandığı gibi, atriyal fibrilasyon yönetimi için Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) kılavuzlarına dahil edildi (2012 ESC Kılavuzlarına Dahil Edilmesi). Bu dahil etme, klinik uygulamadaki rolünü resmileştirerek ve özellikle antikoagülasyon kullanan AF hastalarında kanama riskini değerlendirmek için kullanımını önererek önemli bir dönüm noktasını işaret etti. Kılavuz, hesaplama kolaylığını vurgulayarak rutin klinik kullanım için erişilebilir hale getirdi.
Devam Eden Alaka ve Son Öneriler
Puanlamanın alaka düzeyi devam etti ve 2020’de, Avrupa Kardiyo-Torasik Cerrahi Derneği ile işbirliği içinde geliştirilen atriyal fibrilasyonun tanısı ve yönetimi için 2020 ESC Kılavuzunda belirtildiği gibi, güncellenmiş ESC kılavuzlarında AF yönetimi için tekrar önerildi (2020 ESC Kılavuzlarında Öneri). Bu kılavuzlar, HAS-BLED puanının basitliğini ve hesaplama kolaylığını vurguladı; ≥3’lük bir puan “yüksek risk” anlamına geliyor ve dikkatli olunmasını ve hastanın düzenli olarak incelenmesini gerektiriyordu. Bu öneri, yeni antikoagülasyon tedavilerinin ve risk değerlendirme araçlarının ortaya çıkmasına rağmen, devam eden yararlılığını vurguladı.
Karşılaştırmalı Çalışmalar ve Devam Eden Araştırmalar
HAS-BLED skoru kanama riski değerlendirmesinde bir köşe taşı olsa da, son çalışmalar bunu DOAC skoru gibi daha yeni skorlarla karşılaştırmıştır. Örneğin, Circulation’da yayınlanan “DOAC Skorunun Geliştirilmesi ve Doğrulanması: Doğrudan Etkili Oral Antikoagülanlarla Atriyal Fibrilasyonlu Hastalar İçin Yeni Bir Kanama Riski Tahmin Aracı” başlıklı 2023 tarihli bir çalışma, DOAC skorunun doğrudan oral antikoagülan (DOAC) kullanan hastalarda HAS-BLED’e kıyasla majör kanama için daha güçlü bir öngörü performansına sahip olduğunu, özellikle de çağdaş kohortlarda (Yeni DOAC Skoru Majör Kanama İçin HAS-BLED’i Geçiyor) öne sürmüştür. Bu, kanama riski tabakalaşmasının evrimleşen manzarasını yansıtır ve devam eden araştırmalar, belirli bağlamlarda daha yeni puanların sonunda HAS-BLED’in yerini alıp alamayacağını araştırır.
Ek olarak, çalışmalar, PubMed’de yayınlanan “HAS-BLED Puanının Yeniden Kalibrasyonu: Hemorajik İnme Bir mi Yoksa İki Puan mı Hesaplamalı?” başlıklı 2015 tarihli bir çalışma gibi HAS-BLED puanının yeniden kalibre edilmesini incelemiştir ve bu çalışmada tahmin doğruluğunu iyileştirmek için ayarlamalar araştırılmıştır (HAS-BLED Puanının Yeniden Kalibrasyonu: Hemorajik İnme Bir mi Yoksa İki Puan mı Hesaplamalı?). Bu çabalar, klinik uygulamalar ve hasta demografisi geliştikçe puanın alakalı kalmasını sağlayan sürekli bir iyileştirme sürecini göstermektedir.
İleri Okuma
- Pisters, R., Lane, D. A., Nieuwlaat, R., De Vos, C. B., Crijns, H. J. G. M., & Lip, G. Y. H. (2010). A novel user-friendly score (HAS-BLED) to assess 1-year risk of major bleeding in patients with atrial fibrillation: the Euro Heart Survey. Chest, 138(5), 1093–1100.
- Roldán, V., Marín, F., Fernández, H., Manzano-Fernández, S., Gallego, P., Valdés, M., Vicente, V., & Lip, G. Y. H. (2013). Predictive value of the HAS-BLED and ATRIA bleeding scores for the risk of serious bleeding in a “real-world” population with atrial fibrillation receiving anticoagulant therapy. Chest, 143(1), 179–184.
- Roldán, V., Marín, F., Manzano-Fernández, S., Gallego, P., Vílchez, J. A., Valdés, M., Vicente, V., & Lip, G. Y. H. (2013). The HAS-BLED score has better prediction accuracy for major bleeding than CHADS₂ or CHA₂DS₂-VASc scores in anticoagulated patients with atrial fibrillation. Journal of the American College of Cardiology, 62(23), 2199–2204.
- Chang, G., Yeh, Y., Chien, K., Wen, M., Chang, S., Kuo, C., & See, L. (2016). Comparative assessment of the predictive performance of bleeding risk scores in patients with atrial fibrillation undergoing percutaneous coronary intervention. Journal of the American Heart Association, 5(7), e003725.
- Zhu, W., He, W., Guo, L., Wang, X., & Hong, K. (2017). The HAS-BLED score for predicting major bleeding risk in anticoagulated patients with atrial fibrillation: a systematic review and meta-analysis. Clinical Cardiology, 38(9), 555–561.
