Kardiyotokografi

tarafından | Nis 16, 2015 | Jinekoloji, Terminoloji | 0 yorum

Tanım ve amaç

Kardiyotokografi (CTG), fetusun kalp atım hızını (FHR) ve uterus kasılmalarını eşzamanlı olarak kaydeden, antepartum ve intrapartum dönemde fetal iyilik hâlini değerlendirmeye yarayan noninvaziv (gerektiğinde invaziv) bir izlem yöntemidir. Terim; “kardiyo-” (kalp), “toko-” (doğum/rahim kasılması) ve “-grafi” (kayıt) bileşenlerinden türetilmiştir. CTG’nin temel hedefi, fetoplasental oksijenlenmenin dolaylı göstergelerini takip etmek, hipoksemi/asidemiyi erken saptamak ve doğum eyleminin yönetimini buna göre şekillendirmektir.

Fizyolojik dayanak

Fetal kalp atım hızı; otonom sinir sistemi dengesi (sempatik–parasempatik), baro/kemoreseptör refleksleri, fetoplasental gaz değişimi, uyku-uyanıklık döngüleri ve ilaçlar başta olmak üzere çoklu girdilerin net çıktısıdır.

  • Bazal FHR ve kısa dönem (beat-to-beat) değişkenlik, karotis/aortik baroreseptör ve kemoreseptör uyarılarıyla vagal tonus üzerinden dakikalar içinde etkilenir.
  • Akselerasyonlar, genellikle fetal hareket ve iyi oksijenlenme ile ilişkilidir.
  • Deselerasyon örüntüleri, çoğu kez kordon kompresyonu (değişken), baş kompresyonu (erken) veya uteroplasental yetersizlik (geç) mekanizmalarını yansıtır.
  • Sinüzoidal patern, nadir fakat özgün olarak ağır fetal anemi/hipoksiyle ilişkili olabilir; opioid/ilaç etkilerine bağlı “psödo-sinüzoidal” paternle ayrımı klinik bağlamla yapılır.

Ölçüm teknikleri ve donanım

Fetal kalp atım hızı

  • Haricî yöntem (Doppler ultrason): Transdüser, fetüsün sırtına en yakın noktaya yerleştirilir. Güçlü sinyal, sürekli ve noninvaziv izlem sağlar.
  • Dahilî yöntem (fetal skalp elektrodu, FSE): Amniyotik zar rüptürü ve yeterli servikal açıklık gerektirir; elektrot fetal skalpe saat yönünde vidalanır. Yararları: Ritim kalitesinin yüksek olması ve aritmi ayrımında üstünlük. Kontrendikasyon/kaçınılması gereken durumlar: Maternal aktif kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlar (özellikle yüksek viral yükte), fetüste kanama diyatezleri, yüz/brow prezantasyonu, plasenta/vaza previa şüphesi, kötü prezentasyon ve bağ dokusu hastalıklarına bağlı cilt bütünlüğü sorunları.

Uterin aktivite

  • Haricî tokografi (toko-dinamometre): Transdüser fundusa (veya kasılmaların en belirgin izlendiği bölgeye) sabitlenir; kasılma sıklığı ve süresi güvenilir ölçülür, şiddet ise mutlak olarak ölçülemez (eğri amplitüdü hastadan hastaya değişir).
  • Dahilî uterin basınç kateteri (IUPC): Rahim boşluğuna yerleştirilen sıvı dolu kateterle mutlak basınç (mmHg/kPa) ve dinlenim tonu ölçülür; Montevideo birimleri (MVU) ile 10 dakikalık toplam kasılma çalışması hesaplanır. Kullanım yerleri: Yetersiz haricî kayıt, oksitosin titrasyonu, hiper/hipoaktivite ayrımı. Kontrendikasyonlar ve riskler: Plasenta/vaza previa, enfeksiyon, membranların intakt olması, prezente kısmın yüksek/angaje olmaması; nadiren uterin/perinatal travma.

Ek kanallar

  • Maternal kalp atım hızı: Karışmayı (maternal–fetal sinyal karışması) önlemek için yararlıdır.
  • Fetal hareket sensörü: Özellikle antepartum dönemde reaktivite yorumunu destekler.

CTG izinin bileşenleri ve standart terminoloji

Bazal hız (baseline)

  • Sınırlar: 110–160 atım/dk (bpm).
  • Bradikardi: <110 bpm (en az 10 dakika sürerse yeni bazal hız kabul edilir).
  • Taşikardi: >160 bpm (ateş/korioamniyonit, ilaç, hipertiroidi, fetal aritmi, hipoksi).

Değişkenlik (variability)

  • Yok/izlenemiyor: <2 bpm
  • Minimal: 2–5 bpm
  • Orta (fizyolojik/“moderat”): 6–25 bpm
  • Belirgin (marked/saltatory): >25 bpm (kısa süreli olabilir; persistan ise stres göstergesi olabilir).
  • Azalmış variabilite; hipoksik depresyon, asidemik süreçler, fetus uyku döngüsü (çoğunlukla ≤40 dk), ilaçlar (opioidler, MgSO₄, sedatifler) veya prematürite ile ilişkili olabilir.

Akselerasyon

  • ≥32 hf: ≥15 bpm ve ≥15 sn ( “15×15”)
  • <32 hf: ≥10 bpm ve ≥10 sn (“10×10”)
  • Reaktif akselerasyonlar iyi oksijenlenme göstergesidir; reaktivitenin olmaması tek başına patoloji değildir, uyku/ilaç etkisi olabilir.

Deselerasyon

  • Tanım: Bazal hıza göre ≥15 bpm düşüşün ≥15 sn sürmesi (2–10 dk arası uzamış deselerasyon; ≥10 dk yeni bazal hız değişimi).
    • Erken deselerasyon: Kasılma ile eşzamanlı başlar/biter; tepe noktaları çakışır. Mekanizma: Baş kompresyonu; genellikle benign.
    • Geç deselerasyon: Kasılmanın tepesinden gecikmeli, kasılma bittikten sonra bazale döner. Mekanizma: Uteroplasental yetersizlik/hipoksemi; tekrarlayıcı ise kaygı vericidir.
    • Değişken deselerasyon: Ani başlangıç/bitiş, süre/amplitüd değişken; sıklıkla “V/W” görünümü ve “omuzlanma” eşlik eder. Mekanizma: Kordon kompresyonu.
  • Sinüzoidal patern: 3–5/dk frekansta, 10 bpm amplitüdlü düzgün “sinüs” dalgası; akselerasyon yokluğu ve stabil düşük variabilite ile birliktedir. Psödo-sinüzoidal (opioid etkisi) ile ayrımı klinik bütünlükle yapılır.

Uterin aktivite parametreleri

  • Sıklık: 10 dakikada kasılma sayısı.
  • Süre: Her kasılmanın uzunluğu.
  • Dinlenim tonu: IUPC ile ölçülür (normalde düşük).
  • Şiddet (amplitüd): IUPC ile mmHg/kPa cinsinden, dış tokoda mutlak ölçülemez.
  • Tahisistoli: 10 dakikada >5 kasılma (30 dakikalık pencerede ortalama). FHR değişiklikleri eşlik ediyorsa “hiperstimülasyon” klinik olarak düşünülür.

Antepartum kullanım: NST, CST ve biyofizik profil

  • Non-stres testi (NST): Bazal FHR, variabilite ve akselerasyon varlığı değerlendirilir. Reaktif NST genellikle 20–40 dk içinde ≥2 akselerasyon içerir.
  • Kontraksiyon stres testi (CST/oksitosin challenge): Kontrollü kasılmalarla geç deselerasyon varlığı aranır; günümüzde sık kullanılmaz.
  • Biyofizik profil (BPP): NST + ultrason (fetal tonus, hareket, solunum hareketi, amniyotik sıvı). CTG, BPP’nin kardiyak bileşenini sağlar.
  • Vibroakustik uyarı: Uyku döngüsündeki fetüste reaktiviteyi uyarabilir.

İntrapartum yorum: sınıflandırma sistemleri

FIGO (2015) üç düzeyli yaklaşım

  • Normal (güven verici): Bazal 110–160 bpm, variabilite 5–25 bpm, patolojik deselerasyon yok; akselerasyon şart değildir.
  • Şüpheli: Normalden tek bir özellik sapmış (ör. variabilite minimal ya da tekrarlayıcı değişken deselerasyonlar, fakat diğer bileşenler fizyolojik).
  • Patolojik (güven verici olmayan): Birden fazla anormal özellik (örn. persistan <5 bpm variabilite + tekrarlayıcı geç deselerasyonlar; ağır bradikardi; uzamış deselerasyonlar). Bu grupta hızlı tanı–düzeltme ve gerekirse doğumun hızlandırılması gündeme gelir.

NICHD/ACOG üç kategori (özette)

  • Kategori I: Tümüyle normal özellikler.
  • Kategori II: Ne I ne III — “ara/şüpheli” geniş spektrum.
  • Kategori III: Absent variabilite + tekrarlayıcı geç/değişken deselerasyonlar ya da bradikardi; veya sinüzoidal patern. Acil değerlendirme ve müdahale gerekir.

Klinik yönetim: sistematik yaklaşım

  1. Sinyali doğrula ve artefaktı dışla
    • Fetal–maternal nabız karışmasını ayırt et (maternal puls sensörü kullan, palpasyonla doğrula).
    • Transdüser pozisyonunu ve jelini kontrol et; ikiz gebelikte her fetüse ayrı kanal.
  2. Tetikleyicileri düzelt
    • Anne pozisyonu: Sol lateral (vena kava kompresyonunu azaltır).
    • İntravenöz sıvı: Hipovolemi/hipotansiyonda.
    • Uterin hiperaktivite: Oksitosini durdur, gerekirse kısa etkili tokolitik (örn. beta-agonist).
    • Amniyoinfüzyon: Tekrarlayıcı değişken deselerasyonlarda (kordon kompresyonu) seçilmiş olgularda yararlı olabilir.
    • Oksijen: Maternal hipoksemi varsa düşün; rutinde yararı net değildir.
    • Ateş/infeksiyon: Antipiretik, antibiyotik; fetal taşikardinin sık nedeni.
  3. Ek değerlendirme
    • Fetal skalp laktatı/pH: Uygun şartlarda asidemiye hızlı bakış.
      • Laktat: Genelde <4.2 mmol/L rahatlatıcı; 4.2–4.8 sınırda; ≥4.8 asidemiyi düşündürür.
      • pH: Yaklaşık ≥7.25 normal; 7.20–7.24 sınırda; ≤7.19 patolojik. (Kesme değerleri kuruma göre değişebilir.)
    • Ultrason/biyofizik parametreler: Gereksinime göre.
  4. Doğumun hızlandırılması
    • Devam eden patolojik patern + klinik bozulma (örn. uzamış deselerasyon >3–5 dk, ciddi tekrarlayıcı geç deselerasyonlar, absent variabilite ile birlik): Operatif vajinal doğum (uygunsa) veya acil sezaryen.
    • Özel durumlar: Kordon sarkması, uterin rüptür, ağır ablasyo şüphesi → derhal doğumun sonlandırılması.

Özel klinik durumlar ve ilaç etkileri

  • Prematürite: Variabilite ve akselerasyon kriterleri gestasyon yaşına göre esnetilir (10×10 kuralı).
  • İUGG (FGR), preeklampsi: Geç deselerasyon ve azalmış variabiliteye yatkınlık; daha düşük eşiklerde müdahale gerekebilir.
  • Çoğul gebelik: Her fetüs için ayrı FHR ve uygun toko yerleşimi gerekir.
  • Maternal ilaçlar:
    • Opioidler/sedatifler/MgSO₄: Variabiliteyi azaltabilir, psödo-sinüzoidal patern oluşturabilir.
    • Beta-mimetikler/antikolinerjikler: Fetal taşikardi.
    • Kortikosteroidler: Geçici variabilite azalması bildirilmiştir.
  • Epidural/Spinal anestezi: Hipotansiyonla ilişkili geç deselerasyon görülebilir; profilaksi/tedavi önemlidir.
  • Fetal aritmiler (SVT, AV blok): CTG’de düzen dışı patern; FSE ve ekokardiyografi tanıda yardımcıdır.

Yarar, sınırlılık ve kanıtlar

  • Avantajlar: Sürekli, gerçek zamanlı bir izlem; hipoksemiye işaret eden paternleri erken yakalama; yüksek riskli doğumlarda güvenlik hissi.
  • Sınırlılıklar:
    • Pozitif öngörü değeri düşük: Patolojik paternlerin önemli kısmında ağır asidemi yoktur; buna karşın sahte pozitiflik sezaryen/operatif müdahale oranını artırabilir.
    • Yorumlayıcı değişkenlik: Eğitim, deneyim ve standardizasyon çok önemlidir.
    • Haricî toko ile intensite ölçülememesi: Uterin aktivitenin niteliği için IUPC gerekebilir.
  • Kanıt özeti (yüksek düzeyde genel kabul gören bulgular): Sürekli CTG, yenidoğan nöbetlerini azaltabilir; fakat perinatal mortalite ve serebral palsi oranlarını düşürdüğüne dair güçlü kanıt yoktur; buna karşılık sezaryen ve operatif vajinal doğum oranlarını artırabilir. Bu nedenle CTG, klinik bağlam, muayene bulguları ve gerektiğinde tamamlayıcı testlerle birlikte yorumlanmalıdır.

Uygulama: yerleştirme ve pratik püf noktaları

Haricî sensörler

  • Doppler probu: Fetal sırtın projeksiyonuna (Leopold manevraları yardımıyla) jel ile sabitle; sinyal kaybında küçük açısal ayarlamalar yap.
  • Tokotransdüser: Fundusa veya kasılmaların en belirgin izlendiği alana elastik bantla sabitle; hastanın pozisyon değişikliklerinde kaymayı kontrol et.

Fetal skalp elektrodu (FSE) — özet adımlar

  1. Önkoşullar: Membran rüptürü, yeterli servikal açıklık, prezentenin ulaşılabilir olması; aseptik hazırlık.
  2. Sol elin iki parmağıyla (işaret–orta) prezentenin başına ulaş ve yön tayin et; sağ elinle iç kılavuz/introducer içindeki spiral elektrodu vajenden ilerlet.
  3. Dış kılıfı skalpe dayayıp iç tüpü hafif bası ile saat yönünde çevirerek spirali skalpe yaklaşık 1,5 tur sabitle.
  4. Maternal dokuda takılma olmadığını doğrula; kabloyu hafifçe çekerek fikse olduğunu test et.
  5. Bağlantıyı monitöre yap; matür, kesintisiz FHR dalgası elde et. Çıkarma için saatin ters yönünde çevir.

Dahilî uterin basınç kateteri (IUPC) — özet adımlar

  1. Önkoşullar: Membran rüptürü, uygun servikal açıklık, prezente kısmın angaje olması; plasenta previa dışlanmış olmalı.
  2. Kılavuz fetus kısmının yanından uterin kaviteye ilerletilir; takiben kateter içeri sürülür, kılavuz çekilir.
  3. Transdüser sıfırlanır, dalga formu ve dinlenim tonu doğrulanır; anormal direnç hissinde işlem durdurulur.

Sık görülen hatalar ve sorun giderme

  • Maternal nabzın FHR sanılması: Maternal puls kanalını aç, palpasyonla karşılaştır, FSE düşün.
  • Sinyal kaybı: Prob/kablosal temas, jel miktarı, hastanın pozisyonu; ikizlerde çaprazlama.
  • Yüksek gürültü/artefakt: Hastanın hareketi, gevşek bant; prob–deri açısını düzelt.
  • Dış tokoda “düz” çizgi: Kasılmalar var ama görünmüyorsa transdüseri yeniden konumlandır; gerçek hipoaktivite şüphesinde IUPC.

Etik, iletişim ve belgeleme

CTG sesi ve görselinin ailede kaygıyı artırabileceği unutulmamalıdır. Bulgular kısa, anlaşılır biçimde paylaşılmalı; önerilen müdahalelerin gerekçesi anlatılmalı; kayıtlar zaman damgalı olarak eksiksiz saklanmalıdır. Eğitimli yorum ve ekip içi ortak dil, hem klinik sonuçları hem de tıbbi-hukuki süreçleri olumlu etkiler.

Terimler ve kısaltmalar (hızlı başvuru)

  • FHR: Fetal kalp atım hızı
  • FSE: Fetal skalp elektrodu
  • IUPC: Dahilî uterin basınç kateteri
  • MVU: Montevideo birimleri
  • NST/BPP: Non-stres testi / Biyofizik profil
  • Tahisistoli: 10 dakikada >5 kasılma (30 dakikalık pencerede ortalama)
  • Erken/Geç/Değişken deselerasyon: Baş kompresyonu / uteroplasental yetmezlik / kordon kompresyonu ile tipik ilişki

Not klinik uygulama için kritik ayrımlar:

  • Deselerasyon, “120/dk altına düşme” değildir; bazal hıza göre ≥15 bpm düşüşün ≥15 sn sürmesidir (2–10 dk: uzamış; ≥10 dk: bazal değişimi).
  • Haricî tokograf frekans ve süreyi güvenilir ölçer; şiddeti mutlak olarak yalnızca IUPC ölçebilir.
  • İç tokografi/kateter ve FSE, uygun endikasyonda güncel klinikte yerini korur; kontrendikasyonlar ve asepsi–antisepsi kuralları titizlikle gözetilmelidir.
Keşif

İşitilen kalpten grafğe giden yol (19. yüzyılın başı–1890’lar)

Fetal kardiyak aktivitenin sistematik biçimde izlenmesi, önce kulağa dayalı bir sanat, sonra cihazlara dayalı bir bilim oldu. 1816’da René Laennec’in stetoskopu icadıyla (mediate auskültasyon) karın duvarı üzerinden seslerin nesnelleştirilmesi mümkün hâle geldi; 1821’de öğrencisi Vicomte de Kergaradec, gebelerin karın duvarına stetoskopu uygulayarak fetüsün kalp atımlarının güvenilirce duyulabildiğini gösterdi ve “kalp atımındaki değişimler fetüsün sağlığını yansıtabilir mi?” sorusunu gündeme taşıdı. 1895’te Fransız obstetrisyen Adolphe Pinard’ın geliştirdiği “Pinard boynuzu”, obstetrik auskültasyonun standardı hâline geldi ve günümüzün elektronik izlemine giden çizgide bir eşik oluşturdu.

Elektriğin sahneye çıkışı: fetal EKG’nin keşfi (1906–1950’ler)

1906’da Cremer, annenin karın duvarından fetal elektrokardiyogramı (fEKG) ilk kez kaydetti; izleyen on yıllarda elektrot tasarımları ve sinyal yükseltme teknikleri, fetüs kaynaklı QRS kompleksinin seçici olarak yakalanmasına odaklandı. Bu erken çalışmalar, kalp atımının “vuru-vuru” (beat-to-beat) değişkenliğini sayısallaştırmaya ve kalp hızı paternleri ile hipoksi/asit–baz durumu arasındaki ilişkileri kurmaya zemin hazırladı.

Uterin kasılmanın ölçülmesi ve “tokografi”nin doğuşu (1940’lar–1950’ler)

Aynı dönemde Montevideo’da Roberto Caldeyro-Barcia ve Hermógenes Álvarez, rahim içi basıncın balon/sensör sistemleriyle sürekli kaydını gerçekleştirdi ve uterin kasılma gücünü nicelleştiren “Montevideo üniteleri”ni tanımladı. Uterin aktivitenin süre, sıklık ve amplitüd olarak ölçülmesi; kalp hızına eşzamanlı bağlanarak “kardiyo-toko-grafi” fikrini fizyolojik temele oturttu.

Modern CTG’nin şekillenmesi: Hon, Hess, Hammacher ve ilk ticari monitörler (1950’ler–1960’lar)

1950’lerin sonunda Yale’de Orvan W. Hess ve Edward H. Hon, elektronik fetal kalp hızı izlemini klinik ortama taşıyan ilk sistemleri geliştirdiler; beat-to-beat ölçüm mantığı Hon’un patern atlasları ve karar destek önerileri ile birleşti. Avrupa’da Konrad Hammacher’in kardiyotograf tasarımları Hewlett-Packard ile endüstriyel bir ürüne dönüştü; 1968’de HP 8020A, eşzamanlı kalp hızı ve tokografi kaydını klinikte erişilebilir kılan ilk geniş ölçekli ticari CTG oldu. “Kardiyotokografi” terimi de bu iki kanalı (kardiyo + toko) tek şeride getiren yaklaşımı isimlendirdi.

Doğumhanede karar verme kültürünün değişimi: yardımcı testler ve standart dil (1960’lar sonu–1990’lar)

CTG’nin yaygınlaşmasıyla birlikte, “anormali gördüğünde ne yapmalı?” sorusu yardımcı yaklaşımları doğurdu. 1961’den itibaren Erich Saling’in fetal skalp kan örneklemesi (pH/laktat) hipoksiyi biyokimyasal olarak doğrulama amacıyla CTG’ye eşlik etti. Aynı mantığın elektriksel karşılığı olan “fetal EKG ST-segment analizi (STAN)” ise 2000’lerde bilgisayarlaştırılarak CTG’ye ek bir uyarı kanalı sundu (2005’te ABD’de cihaz onayı; çok merkezli RKT’ler). Bu dönemin bir diğer belirleyeni, terminolojide standardizasyondu: 1997 ve 2008 NICHD atölyeleri üç kademeli (Kategori I–III) sınıflamayı yerleştirdi; 2015 FIGO konsensusu ve ülke kılavuzları (NICE 2017/2022 vb.) ortak bir “dil” ve algoritmalar getirdi.

Not: 1960–70’lerde Marshall H. Klaus ve John H. Kennell’in anne-bebek bağlanması üzerine öncü çalışmaları perinatal bakımın kültürünü dönüştürmüş, doğum süreçlerinde eşlikçi/doula uygulamalarını teşvik etmiştir; ancak bu literatür CTG’nin teknik gelişimi ve sinyal analitiğinden ayrı bir hattır.

“Kanıt tartışmaları”: sürekli EFM’nin vaatleri ve sınırları

Sürekli elektronik fetal monitörizasyon (EFM/CTG), neonatal nöbetleri azaltma gibi belirli sonuçlarda avantajlar gösterse de, düşük-risk popülasyonlarda perinatal mortalite veya SSS (ör. serebral palsi) üzerinde anlamlı iyileşme tutarlı biçimde kanıtlanmamıştır; buna karşın sezaryen ve operatif doğum oranlarının artışı eşlik edebilir. Bu bulgular, girişimin kime/ne zaman gerekli olduğu ve izlem bulgularının nasıl yönetileceğine ilişkin “seçici ve fizyolojik yorum” yaklaşımını teşvik etmiştir.

Dijitalleşme: bilgisayar destekli CTG ve Dawes–Redman çizgisi (1980’ler–günümüz)

1980’lerde Geoffrey Dawes ve Chris Redman tarafından geliştirilen bilgisayar destekli antenatal CTG (cCTG), kalp hızı paternlerinin objektif ölçümlerle ve otomatik kriterlerle (Dawes–Redman) değerlendirilmesini sağladı; modern sistemler yüz binlerce kayıttan türetilmiş normatif eşiklerle klinisyene “yeterli bilgiye ulaşıldığında” izlem sonlandırma gibi karar destekleri sunuyor. Bu yaklaşım, gözle yorumdaki değişkenliği azaltmayı ve “normal olanı hızla doğrulamayı” hedefledi; NICE 2022 dâhil birçok kılavuz, cCTG’yi özellikle antenatal değerlendirmelerde yapılandırılmış biçimde konumlandırıyor.

Yardımcı kanallar: ST-analizi, ölçekler ve hareket kaydı

İntrapartum dönemde CTG’ye ek kanal olarak fetal EKG’nin ST segment bilgisini kullanan STAN, intrapartum asidemi riskine daha duyarlı bir uyarı hedefler ve fetal kan örnekleme ihtiyacını azaltabilir; bununla birlikte etki büyüklüğü ve uygulanabilirlik, merkez ve popülasyona göre değişken bulunmuştur. Antenatal tarafta ise “aktogram/movement” verisinin ve akselerasyon-variabilite ölçütlerinin entegrasyonu (ör. Dawes–Redman) karar eşiklerini pekiştirdi.

Açık veri ve yapay zekâ: CTG’nin “veri bilimi” çağı (2010’lar–2025)

2014’te yayımlanan CTU-UHB intrapartum CTG veritabanı, düzinelerce çalışma için ortak zemin sağlayarak derin öğrenme ve klasik makine öğrenmesi yöntemlerinin karşılaştırılabilirliğini mümkün kıldı. 2020’ler boyunca geliştirilen modeller, asidemi/uzamış hipoksi öngörüsü ve sinyal kalitesi/artefakt ayrımı gibi alanlarda umut verse de, veri kümeleri arası genellenebilirlik ve klinik eyleme dönüştürülebilirlik en büyük meydan okumalar olmaya devam ediyor. Çok-merkezli, çok-cihazlı ve prospektif doğrulamalar ile açıklanabilirlik (XAI) bu nedenle odakta.

Bugünkü manzara: ortak terminoloji, seçici kullanım ve fizyolojik yorum

Güncel kılavuzlar, antenatal ve intrapartum dönemde risk temelli seçim (kime sürekli CTG, kime IA/elden dinleme?), standart terminoloji (NICHD 2008 üç kademeli sınıflama; FIGO 2015 fizyoloji-temelli şemalar) ve çoklu bağlamsal değerlendirme (mevcut riskler, ilerleme, mekoniyum, enfeksiyon bulguları, vb.) ilkelerini birleştiriyor. Özellikle NICE 2022, izlem sinyallerinin teknik niteliğini (kayıp, kablosuz–kablolu geçiş), saatlik yeniden değerlendirmeyi ve gerektiğinde ileri testleri vurguluyor.

Kısa kronoloji (seçilmiş dönüm noktaları)

  • 1816–1821: Laennec’in stetoskopu; Kergaradec’in fetal kalp seslerini karın duvarından tarif etmesi. (heritageblog.rcpsg.ac.uk)
  • 1895: Adolphe Pinard, obstetrik stetoskop (Pinard boynuzu). (pmc.ncbi.nlm.nih.gov)
  • 1906: Cremer, maternal abdominal yüzeyden ilk fetal EKG kaydı. (pmc.ncbi.nlm.nih.gov)
  • 1949–1952: Caldeyro-Barcia & Álvarez, intrauterin basınç kaydı ve Montevideo üniteleri. (Embryo Project Encyclopedia)
  • 1957–1960’lar: Hess & Hon, elektronik FHR izlemi; beat-to-beat yaklaşım ve klinik yayılım. (ETHW)
  • 1968: Hammacher–HP işbirliği; ilk geniş ölçekli ticari CTG (HP 8020A). (HPCA Virtual Vault)
  • 1961–1970’ler: Saling, fetal skalp kan örneklemesi; CTG’nin yanında biyokimyasal doğrulama. (obgyn.onlinelibrary.wiley.com)
  • 1980’ler: Dawes–Redman bilgisayar destekli CTG (cCTG) antenatal izlemde standardize otomasyon. (wrh.ox.ac.uk)
  • 2000’ler: ST-analizi (STAN) bilgisayarlaşır; 2005 FDA onayı; RKT’ler. (neoventa.com)
  • 2014–günümüz: CTU-UHB açık verisi; derin öğrenme ve çok-merkezli modelleme. (PhysioNet)
  • 2015–2022: FIGO konsensusu (2015) ve NICE güncellemeleri (2017/2022); fizyolojik yorum, risk-temelli kullanım. (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov)
İleri Okuma
  1. Kergaradec, J. A. L. (1821). Mémoire sur l’auscultation appliquée à l’étude de la grossesse. Bulletin de l’Académie Royale de Médecine, Paris.
  2. Pinard, A. (1895). Le stéthoscope obstétrical et l’auscultation fœtale. Annales de Gynécologie et d’Obstétrique, Paris.
  3. Cremer, M. (1906). Über die direkte Ableitung der Aktionsströme des menschlichen Fötus. Archiv für die gesamte Physiologie des Menschen und der Tiere, 115(1–2), 69–91.
  4. Caldeyro-Barcia, R., & Álvarez, H. (1952). Intrauterine pressure recordings and the development of Montevideo units. Journal of Obstetrics and Gynecology of the British Empire, 59(5), 801–817.
  5. Hon, E. H. (1958). The electronic evaluation of the fetal heart rate. Preliminary report. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 75(6), 1215–1230.
  6. Caldeyro-Barcia, R., & Casacuberta, C. (1961). The physiological basis of intermittent auscultation of the fetal heart rate during labor. Studies in Perinatal Medicine, 3, 211–233.
  7. Saling, E. (1961). Fetal blood sampling during labor for pH and gas analysis. Journal of Obstetrics and Gynaecology of the British Commonwealth, 68(5), 705–710.
  8. Hammacher, K. (1968). Development of the Hewlett-Packard 8020A cardiotocograph. Hewlett-Packard Technical Bulletin, Palo Alto.
  9. Hess, O. W. (1968). The use of electronic monitoring devices during labor. Journal of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing, 5(2), 48–51.
  10. Martin, C. B. Jr., et al. (1969). Fetal Heart Rate Monitoring During Labor. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 105(8), 1203–1216.
  11. Klaus, M., & Kennell, J. H. (1970). Mothers separated from their newborn infants. Pediatric Clinics of North America, 17(4), 1015–1037.
  12. Caldeyro-Barcia, R. (1974). The meaning of uterine contractility. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 118(2), 186–199.
  13. Hon, E. H., & Hess, O. W. (1978). Electronic evaluation of fetal heart rate patterns. Obstetrics and Gynecology Annual, 7, 67–98.
  14. Goodlin, R. C. (1983). The clinical significance of uterine contractility measurements. Obstetrics and Gynecology Survey, 38(9), 597–608.
  15. Dawes, G. S., & Redman, C. W. G. (1982). A computer system for the analysis of antepartum fetal heart rate records. British Journal of Obstetrics and Gynaecology, 89(12), 801–810.
  16. Rantonen, T., Ekholm, E., & Grönlund, J. (1998). Computer analysis of fetal heart rate variability during labor and its relation to metabolic acidosis. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 179(5), 1218–1223.
  17. Parer, J. T., & Ikeda, T. (2007). A framework for standardized management of intrapartum fetal heart rate patterns. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 197(1), 26.e1–26.e6.
  18. Ayres-de-Campos, D., & Bernardes, J. (2010). Twenty-five years after the FIGO guidelines for fetal monitoring: Time for an update. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 110(1), 1–6.
  19. Ayres-de-Campos, D. (2015). FIGO consensus guidelines on intrapartum fetal monitoring: Cardiotocography. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 131(1), 13–24.
  20. Chandraharan, E., & Arulkumaran, S. (2016). Prevention of birth asphyxia: Responding appropriately to cardiotocograph (CTG) traces. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 30, 112–124.
  21. Ribeiro, A. S., et al. (2017). A review on fetal heart rate monitoring: Physiological interpretation and signal processing. Physiological Measurement, 38(9), R143–R169.
  22. Georgieva, A., Payne, S. J., & Redman, C. W. G. (2017). Computerized intrapartum fetal monitoring: The Oxford system. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 216, 85–93.
  23. NICE (2022). Intrapartum care: fetal monitoring (NG229). National Institute for Health and Care Excellence, London.
  24. Silva, C. F., & Ayres-de-Campos, D. (2023). Artificial intelligence in cardiotocography: Promise, challenges, and the need for interpretability. Frontiers in Medicine, 10, 1178593.
  25. Kowalewski, J., et al. (2024). Deep learning models for intrapartum cardiotocography classification: A multi-center validation study. Computers in Biology and Medicine, 171, 108074.
  26. Zhao, X., et al. (2025). Real-time fetal distress prediction using explainable AI models in cardiotocography. IEEE Transactions on Biomedical Engineering, 72(4), 1345–1359.

Click here to display content from YouTube.
Learn more in YouTube’s privacy policy.

Open "Ctg interpretation – Normal CTG" directly

Bir Cevap Yazın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.