Sinonim: cornea.
Latincedeki(f) cornu (“boynuz”)’den türeyen cornea tela (“boynuzlu doku”)’den türemiştir.
- Göz yuvarlağının dış tabakasındaki tunika fibroza bulbisinin öne doğru tümseklik yapan, keratinleşmeyen çok katlı yassı epitelden oluşan saydam sert saydam ön kısmı.
- Epiteliyum anteriyus adı verilen epitel altında dıştan içe doğru lamina limitans anteriyor, substansiya propriya, lamina limitans posteriyör ve epiteliyum posterius bulunur.

Sorgu kornea (Hornhaut) durumları, cerrahi müdahaleler ve ameliyat sonrası yönetimle ilgilidir.
1. Kornea Parametreleri ve İşlevleri
- Çap: 12 mm (normal aralık: 11–12 mm).
- 43 Diyoptri eğriliği: Dik kornea eğriliğini (örn. keratokonus) veya olası çeviri hatasını (“kırık” refraktif güce atıfta bulunabilir) gösterir.
- Koruma/pompalama işlevi:
- Epitel rejenerasyonu hızlıdır (günler içinde iyileşir).
- Endotel disfonksiyonu (“Endotelin neredeyse yok”) sıvı dengesizliğini (örn. Fuchs distrofisi) ifade eder. Normal endotel hücre yoğunluğu: 2.000–3.000 hücre/mm²; <500 hücre/mm² ciddi kaybı gösterir.
2. Cerrahi Müdahaleler
- Katmana özgü teknikler:
- PTK: Fototerapötik keratektomi (yüzey ablasyonu).
- ALK/DALK: Ön lameller keratoplasti (yedek endotel).
- DMEK: Descemet membran endotel keratoplastisi (endotel tabakasını hedefler; daha hızlı iyileşme ve daha düşük red nedeniyle Fuchs distrofisi için tercih edilir).
- Yükselen keratoplastiler: Endotel hastalıklarında (örn. Fuchs distrofisi) ve DMEK benimsenmesinde iyileştirilmiş sonuçlarla yönlendirilir.
3. Ameliyat Sonrası Hususlar
- Komplikasyonlar:
- Transplantasyon dekolmanı: DMEK’te en sık görülür; hava/gaz tamponadı ile yönetilir.
- Hava kabarcıkları: Dışbükey şekil = normal konumlandırma; açılı = yeniden kabarcıklandırma gerektirir.
- Urrets-Zavalia sendromu: Ameliyat sonrası sabit, genişlemiş göz bebeği (nadir, iris iskemisine bağlı).
- Khodadoust çizgisi: Doğrusal bağışıklık reddi (fokal endotel reddi).
- Fadeninfiltrat: PKP’den (penetran keratoplasti) sonra dikişle ilişkili infiltratlar.
- İlaçlar:
- Reddi önlemek için Steroidler (6 ay).
- Profilaksi için Antibiyotikler (günde 4 kez).
- Rho kinaz inhibitörleri (örn. ripasudil): Trabeküler ağ yolları aracılığıyla endotel göçünü artırın.
4. Tanı Çalışması
- Makula OCT: Irvine-Gass sendromunu (ameliyat sonrası kistoid maküla ödemi) hariç tutun.
- Endotel değerlendirmesi: DMEK sonrası hücre yoğunluğu, ödem ve greft yapışması açısından değerlendirin.
5. Cerrahi Nüanslar
- YAG iridotomi:
- Açı kapanması profilaksisi için 12 saat (üst göz kapağının altında) konumunda.
- DMEK‘te hava kabarcığının kaçmasını önlemek için saat 6’dan kaçının.
- Sütür yönetimi: 12-18 ayda çıkarılır (PKP).
Önemli Çıkarımlar
- DMEK üstünlüğü: Hızlı görsel iyileşme ve daha düşük red nedeniyle Fuchs distrofisi için tercih edilir.
- Endotel sağlığı: Kornea berraklığı için kritiktir; hücre yoğunluğu ve OCT ile izlenir.
- Komplikasyon uyanıklığı: Greft ayrılması, bağışıklık reddi (Khodadoust çizgisi) ve maküla ödemi acil müdahale gerektirir.
Keşif
Korneanın gözün ayrı bir parçası olarak keşfi ve anlaşılması, çeşitli kültürlerin ve bilim insanlarının katkılarıyla yüzyıllar boyunca evrimleşmiştir.
Antik Çağlar
- ~MÖ 3000: Eski Mısırlılar gözün önemini fark ettiler ancak anatomik anlayışları sınırlıydı. Ebers Papirüsü gibi metinlerde göz hastalıklarını tanımladılar, ancak kornea açıkça tanımlanmamıştı.
- ~MÖ 400: Yunan filozof Hipokrat ve takipçileri gözü daha ayrıntılı olarak tanımlamaya başladılar, muhtemelen kornea olan, ancak böyle adlandırılmayan şeffaf bir “tunik”ten bahsettiler.
- ~MÖ 350: Aristoteles, biyolojik çalışmalarında, hayvanlarda ve insanlarda gözün yapısını gözlemledi, açık bir ön tabaka olduğunu fark etti ve korneanın rolünü anlamak için erken bir temel oluşturdu.
Klasik ve Ortaçağ Dönemleri
- ~MS 150: Romalı hekim Galen, gözün anatomisini diseksiyonlara (çoğunlukla hayvanlar üzerinde) dayanarak tanımladı. Korneaya, Yunanca “keras” (boynuz) kelimesinden türetilen “keratoeides” (boynuz benzeri tabaka) adını verdi ve bu, ona ilişkin en erken özel referanslardan birini işaret ediyor.
- ~MS 1000: Fars hekim İbn Sina, Galen’in çalışmalarını temel alarak ve korneayı şeffaf bir koruyucu tabaka olarak tanımlayarak Tıp Kanunu adlı eserinde göz anatomisini belgeledi.
- ~MS 1200’ler: Arap hekim İbn el-Nefis, kornea da dahil olmak üzere göz anatomisi tanımlarını daha da geliştirdi ve ortaçağ Avrupa tıbbını etkiledi.
Rönesans ve Erken Modern Dönem
- 1543: Andreas Vesalius, De Humani Corporis Fabrica adlı eserinde, Galen’in bazı hatalarını düzelterek ve şeffaflığını vurgulayarak kornea da dahil olmak üzere gözün ayrıntılı anatomik çizimlerini sundu.
- 1621: Hollandalı bilim insanı Willebrord Snell, Snell’in kırılma yasasını formüle etti ve daha sonra korneanın ışığı nasıl büktüğünü anlamak için uygulandı, ancak bu bağlantı daha sonra ortaya çıktı.
Bilimsel Devrim ve Aydınlanma
- 1665: Robert Hooke’un Micrographia adlı eseri, kornea gibi dokuların daha ayrıntılı bir şekilde gözlemlenmesine olanak tanıyan mikroskopiyi tanıttı, ancak diğer yapılara daha fazla odaklandı.
- 1704: Antonie van Leeuwenhoek, gelişmiş mikroskoplarını kullanarak, korneanın mikroskobik yapısını tanımladı ve katmanlı bileşimini belirtti. – 1750’ler: Fransız anatomist Jacques Daviel erken katarakt ameliyatları gerçekleştirdi ve korneanın görmedeki rolüne ilişkin bilgiyi dolaylı olarak yakın çalışarak ilerletti.
19. Yüzyılda Atılımlar
- 1830’lar: Alman hekim Friedrich Gustav Jakob Henle, korneanın histolojisini inceleyerek hücresel katmanlarını (epitel, stroma, endotel) tanımladı ve bu, modern anlayış için temel oluşturdu.
- 1851: Hermann von Helmholtz, kornea ve optik özellikleri de dahil olmak üzere gözün daha iyi incelenmesini sağlayan oftalmoskopu icat etti.
- 1898: Avusturyalı göz doktoru Ernst Fuchs, kornea distrofilerini tanımladı ve bunları belirli kornea tabakası anormallikleriyle ilişkilendirdi.
20. Yüzyıl ve Modern Gelişmeler
- 1905: Eduard Zirm, Çek Cumhuriyeti Olomouc’ta ilk başarılı insan kornea naklini (keratoplasti) gerçekleştirerek korneanın cerrahi olarak değiştirilebileceğini kanıtladı; bu da oftalmolojide bir dönüm noktasıydı.
- 1930’lar: Sovyet bir göz doktoru olan Vladimir Filatov, kornea nakli tekniklerini geliştirdi ve kadavra kornealarının kullanımına öncülük etti.
- 1950’ler: Yarık lamba mikroskobunun geliştirilmesi (aslen 1911’de Allvar Gullstrand tarafından, ancak daha sonra yaygın olarak benimsendi) korneanın katmanlarının ayrıntılı klinik incelemesine olanak sağladı.
- 1998: Onlarca yıllık refraktif cerrahi araştırmalarına dayanan ilk başarılı lazer destekli yerinde keratomileusis (LASIK) ameliyatları, görmeyi düzeltmek için korneayı hedef aldı.
21. Yüzyıl
- 2003: İnsan Genomu Projesi’nin tamamlanması, keratokonus gibi genetik kornea bozuklukları üzerine yapılan araştırmalara yardımcı oldu.
- 2010’lar: Biyomühendislikteki gelişmeler, yapay kornealara (keratoprotezler) ve kornea rejenerasyonu için kök hücre tedavilerine yol açtı.
İleri Okuma
- Galen. (2nd century). De usu partium corporis humani. In: Kühn, C. G. (Ed.), Claudii Galeni opera omnia, Vol. 4. Leipzig: Cnobloch, pp. 1–864.
- Vesalius, A. (1543). De humani corporis fabrica libri septem. Basel: Johannes Oporinus.
- Kepler, J. (1604). Ad Vitellionem paralipomena, quibus astronomiae pars optica traditur. Frankfurt am Main: Claudius Marnius & heirs of Johann Aubrius.
- Descartes, R. (1637). La Dioptrique. Leiden: Jan Maire.
- Malpighi, M. (1666). De viscerum structura exercitatio anatomica. Bologna: Giambattista Ferroni.
- Zinn, J. G. (1755). Descriptio anatomica oculi humani. Göttingen: Vandenhoeck.
- Scarpa, A. (1801). Anatomicae disquisitiones de auditu et olfactu. Pavia: Typographia Paviae.
- Bowman, W. (1847). On the structure of the cornea. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 137, pp. 353–380.
DOI: 10.1098/rstl.1847.0017 - Schwalbe, G. (1870). Zur Histologie der Cornea und Sklera. Archiv für mikroskopische Anatomie, 6, pp. 154–182.
- Fuchs, E. (1884). Beiträge zur pathologischen Anatomie des Auges. II. Ueber Keratitis interstitialis. Archiv für Augenheilkunde, 13, pp. 1–38.
- Duke-Elder, W. S. (1958). System of Ophthalmology, Vol. I: The Eye in Evolution. London: Henry Kimpton.
- Hogan, M. J., Alvarado, J. A., & Weddell, J. E. (1971). Histology of the Human Eye: An Atlas and Textbook. Philadelphia: W.B. Saunders Company.
- Maurice, D. M. (1973). The structure and transparency of the cornea. Journal of Physiology, 192(2), pp. 263–270.
- Smelser, G. K., & Ozanics, V. (1974). Development and Structure of the Cornea. In: Wolff, E. (Ed.), The Anatomy of the Eye and Orbit, 7th ed. London: H.K. Lewis, pp. 345–369.
- Waring, G. O., Bourne, W. M., Edelhauser, H. F., & Kenyon, K. R. (1982). The corneal endothelium: Normal and pathologic structure and function. Ophthalmology, 89(6), pp. 531–590.