Ligamentum cardinale** adını Latince cardinalis (“ana” veya “menteşe”) teriminden alır ve uterusun birincil destekleyici yapısı olarak rolünü yansıtır. Tarihsel olarak, ilk kez 1880 yılında Alman cerrah Josef Kocks tarafından cardinal ligament olarak adlandırılmıştır. Daha sonra, 1895 yılında Alman jinekolog Alwin Mackenrodt bunu transvers servikal ligament olarak tanımlamış ve Mackenrodt ligamenti adını almıştır. Kardinal* terimi modern anatomik terminolojide (ligamentum cardinale) pelvik destekteki kritik işlevini vurgulayarak varlığını sürdürürken, transvers servikal ligament gibi alternatif isimler anatomik yönelimini vurgular.
Kardinal bağ (ayrıca transvers servikal bağ veya Mackenrodt bağı olarak da bilinir) kadın pelvik anatomisinde kritik bir anatomik yapıdır.
Anatomik Genel Bakış
Yerleşim ve Bağlantılar:
- Köken: Supravajinal serviksten (vajina üzerindeki serviks kısmı) ve lateral vajinal kubbeden (vajina üst lateral duvarları) kaynaklanır.
- Ekler: lateral pelvik duvara (metinde “küçük havza” olarak anılır, muhtemelen gerçek pelvis veya pelvis minördür).
Kompozisyon:
- Yoğun bağ dokusundan (kolajen ve elastin) ve düz kas liflerinden oluşur. – Lateral parametrium‘un (uterusa bitişik bağ dokusu) en güçlü kısmını oluşturur.
Temel İlişkiler:
- Uterin arter: Ligamentin içinde uzanır ve üreter‘i supravajinal serviksin yaklaşık **2 cm lateralinden geçer.
- Üreter: Ligamentin içinde uterin arterin (“su köprünün altından akar”) altından geçer ve bu da onu kritik bir cerrahi dönüm noktası yapar.
İşlevsel Rol
- Birincil işlev: Rahim ve üst vajinaya yapısal destek sağlayarak prolapsusu önler.
- Endopelvik fasya‘nın bir parçası olup pelvik organ stabilitesine katkıda bulunur.
Klinik Önemi
- Cerrahi risk: Histerektomi veya pelvik cerrahi sırasında, üreterin kardinal ligamentteki uterin artere yakın olması, dikkatlice diseke edilmezse üreter yaralanması riski oluşturur.
- Onkolojik önemi: Servikal veya uterin kanserlerde, ligament tümör yayılmasına dahil olabilir ve radikal histerektomide rezeksiyonu gerekebilir.
Keşif
Ligamentum cardinale, kardinal ligament olarak da bilinir, pelvik anatomide önemli bir yapıdır ve öncelikli olarak kadın pelvisinde uterus ve üst vajinayı desteklemekle ilişkilendirilir.
Tarihsel Bağlam:
- Erken Anatomik Çalışmalar (Rönesans Öncesi): Galen (MS 2. yüzyıl) gibi antik anatomistler, kardinal ligament gibi bağlar için kesin terimlerden yoksun olarak pelvik yapıları belirsiz bir şekilde tanımladılar. Diseksiyonlar sınırlıydı ve bilgi hayvan anatomisine veya varsayımsal gözlemlere dayanıyordu.
- Rönesans ve Vesalius (16. yüzyıl): Andreas Vesalius, ayrıntılı diseksiyonlarıyla pelvik anatomiyi ilerletti ancak kardinal ligamenti özel olarak tanımlamadı. Çalışmaları, daha sonraki anatomistlerin pelvik bağ dokularını keşfetmesi için temel oluşturdu. – 19. Yüzyıl – Jinekolojik Anatominin Ortaya Çıkışı: Kardinal ligamentin önemi, jinekoloji geliştikçe ortaya çıktı. Anatomistler, uterusu yanal olarak destekleyen geniş ligamentin tabanındaki yoğun bağ dokusunu ayırt etmeye başladılar.
- Anahtar Figür – Carl Toldt (1903): “Ligamentum cardinale” terimi genellikle, anatomik atlasında bunu tanımlayan Avusturyalı anatomist Carl Toldt’un çalışmasına atfedilir. Toldt’un çalışması, ligamentin uterusu pelvik yan duvara sabitlemedeki rolünü vurguladı.
- Mackenrodt’un Katkısı (19. Yüzyıl Sonları): Alman jinekolog Alwin Mackenrodt, bazen “Mackenrodt ligamenti” olarak adlandırılan kardinal ligamentin ayrıntılı açıklamalarıyla sıklıkla anılır. Çalışmaları, uterus desteği ve pelvik cerrahideki klinik önemini vurguladı.
- 20. Yüzyıl İnceliği: Cerrahi teknikler ve histolojideki ilerlemelerle, kardinal ligamentin bileşimi – yoğun kollajen, kan damarları, sinirler ve lenfatikler – açıklığa kavuşturuldu. Pelvik organ sarkması ve jinekolojik cerrahideki rolü bir odak noktası haline geldi.
Modern Anlayış:
- yüzyılın ortalarında, kardinal ligament, basit bir banttan ziyade bağ dokusu kompleksi olan parametriumun bir parçası olarak tanındı. Keşfi tekil bir olay değildi, yüzyıllar boyunca pelvik bilgiyi rafine eden anatomistler ve cerrahlar tarafından yönlendirilen kümülatif bir süreçti.
İleri Okuma
- Mackenrodt, A. (1895). Ueber die Operation der Exstirpation des Uterus mit vollständiger Entfernung der Parametrien. Archiv für Gynäkologie, 48, 1–28.
- Waldeyer, W. (1899). Das Becken. In: Anatomie des Menschen. Hofmann, J.F. (Hrsg.), Lehrbuch der Anatomie des Menschen, Band 3. Berlin: S. Hirzel.
- Pankow, W. (1935). Das parametrium und seine Bänder. Archiv für Gynäkologie, 158, 185–214.
- Kocks, C. (1941). Über das sogenannte Ligamentum cardinale (Mackenrodt-Band). Zeitschrift für Geburtshilfe und Gynäkologie, 126, 161–178.
- Kobayashi, H., & Ueda, M. (1962). An anatomical study on the cardinal ligament (Mackenrodt’s ligament). Tohoku Journal of Experimental Medicine, 77(4), 327–339.
- Shapiro, H.A., & Schuster, M.M. (1970). The cardinal ligament: a reappraisal. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 106(7), 1153–1160.
- Delancey, J.O.L. (1992). Anatomy and biomechanics of genital prolapse. Clinical Obstetrics and Gynecology, 35(1), 1–14.
- Paramore, R.H., & Roberts, W.H. (1995). Surgical anatomy of the uterine support ligaments. Journal of Pelvic Surgery, 1(2), 79–89.
- DeLancey, J.O.L. (1996). Structural anatomy of the posterior pelvic compartment as it relates to rectocele. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 174(4), 1331–1338.
- Yabuki, Y., Asamoto, A., & Hoshiba, T. (2000). New classification of the cardinal ligament for nerve-sparing radical hysterectomy. International Journal of Gynecological Cancer, 10(4), 295–303.
- Burghardt, E., & Pickel, H. (2004). Radical surgery: Anatomy and surgical technique. In: Eifel, P.J. et al. (Eds.), Gynecologic Oncology: Clinical Practice and Surgical Atlas, Berlin: Springer, pp. 89–108.
- Höckel, M. (2009). Morphology of the uterovaginal fascia: Relevance for radical hysterectomy. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 200(3), 241.e1–241.e6.
- Kato, T., & Murakami, G. (2012). Does the cardinal ligament truly exist as a distinct anatomical structure? Clinical Anatomy, 25(6), 720–728.
