Mantarlar

tarafından | Ağu 21, 2015 | Biyoloji, Botanik, Mikrobiyoloji

Sinonim: Pilze, fungus

  • Ökaryot tek hücreli veya çok hücreli üyeleri bulunanan canlılar alemidir. Hayvanlar ve bitkiler aleminden basit morfolojik yapıda olmalarına karşın, bakterilere göre daha karışık yapıdadırlar.
  • Latincesi fungi, yunancası mykes‘tir.
  • Bütün tipik hücre organelleri bulunur.
  • Nükleik genomu hücre çekirdeğinin içindeki kromozomlardadır.
  • 300.000 ile 1 milyon çeşit türü vardır.
  • Yeryüzündeki biyo kütlenin 1/4’ünü mantarlar oluşturur.
  • Bazılar bitkilerin büyümesi için gereklidir(mikoriza). Bazıları bitkilerin parçalanıp, ayrıştırılmasında gereklidir.(çürükçül)
  • Bazı gıdaların üretiminde gereklidirler.
    1. Alkol fermantasyonu
    2. Peynir üretimi
    3. Mayalı hamur
    4. Doğu asya yiyecekleri v.b.
  • Bazı ilaç üretiminde gereklidir.
    • Antibiyotik, Kortizon, statinler v.b.
    • Aşılar (HBs)
  • yaklaşık 150 türü insan patojenidir. Bu türler insanlarda enfeksiyona neden olabilir.
  • Hücre duvarı mekanik olarak stabildir.
  • Mantarların bazı şubeleri şunlardır:
    1. Asklı mantarlar (Ascomycota)
    2. Bazitli mantarlar (Basidiomycota)
    3. Mucoromycotina

Üreme

  • Eşey çoğalma (Teleomorf)
    • 2 haploid hücrenin(morfolojik olarak birbirinden farklı olmayan gametlerdir) konjugasyonu sonucu mayoz bölünme ile devam eder. Çift tipleri “+ veya – ” olarak genetiği tarif edilir.
    • Sadece mantarlar farklı çift tiplerinden mayoz sporlar oluşturur.
    • Spor haznelerine Sporangia denir.
  • Eşeysiz çoğalma (anamorph, vejatatif)
    • Hayat döngüsünün çoğunu bu kısım oluşturur.
    • Konidiyum(aseksüel spor) oluştururlar. Bunların renk ve form gibi özellikleri mantarın türünü tespit etmek için kullanılır.
    • Tıpla ilgili birçok mantar türünün cinsiyet şekli belli değildir.

Hastalık tipleri

  • Alerji
    1. Küf mantarı en sık sebebidir.
    2. Hassasiyet bozuklukları
    3. Ekzojen alerjik Alveolitis, kötüleşerek akciğer fibrözüne dönüşebilir.
  • Mikotoksin yüzünden zehirlenme 
    • Farklı küf mantarları tarafından oluşturulur.
      1. Kanserojen, hepatoksik ve nefrotoksiktirler.
      2. Örneğin; Aflatoksin B (Aspergillus flavus), Patulin (Penicillium cinsi), çavdar mahmuzu alkolidi (Claviceps purpurea)
    • Gıdalar ile birlikte vücuda alınır. En sık tropik veya subtropik bölgelerden gelen tarımsal ürünlerde veya ağaçtan düşen meyvelerde bulunur.
    • Saccharomyces cerevisiae ürettiği etil alkolle zehirleme yapar.
  • Enfeksiyonlar çoğu zaman bağışıklığın düşmesini fırsat bilerek oluşur.