Mayıs 2025’teki Yeni Farmakolojik Gelişmeler

Mayıs 2025’te, çeşitli terapötik alanlarda önemli farmakolojik gelişmeler yaşanmıştır. Bu gelişmeler, kardiyovasküler hastalıklar, onkoloji, oftalmoloji ve nadir hastalıklar gibi birçok alanda yeni tedavi seçeneklerinin ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır.

---

Kardiyovasküler Hastalıklar

Yeni LDL Kolesterol Düşürücü Tedaviler

Kardiyovasküler hastalıkların önlenmesinde LDL kolesterol düzeylerinin düşürülmesi kritik öneme sahiptir. Statin tedavisine rağmen bazı hastalarda yeterli LDL düşüşü sağlanamamaktadır. Bu nedenle, yeni tedavi seçenekleri geliştirilmektedir:(Barron’s)

• Merck’in MK-0616: PCSK9 enzimini hedefleyen oral bir ilaçtır. Faz 3 klinik çalışmaları devam etmektedir ve sonuçların 2025 sonlarında açıklanması beklenmektedir.(Vaccine Advisor)
• AstraZeneca’nın AZD0780: Aç karnına alınması gerekmeyen bir PCSK9 inhibitörüdür. Faz 2 çalışmalarda LDL düzeylerinde %50’ye varan düşüşler gözlemlenmiştir.(Barron’s)
• Verve Therapeutics ve Crispr Therapeutics: Gen düzenleme teknolojileri kullanarak PCSK9 genini hedefleyen tedaviler geliştirmektedir. Bu tedaviler, LDL düzeylerinde kalıcı düşüşler sağlamayı hedeflemektedir.

Trigliserid ve Lipoprotein(a) Düşürücü Tedaviler

Yüksek trigliserid ve lipoprotein(a) düzeyleri, kardiyovasküler risk faktörleri arasında yer almaktadır. Bu alanlarda da yeni tedaviler geliştirilmektedir:(Barron’s)

• Ionis Pharmaceuticals’ın Tryngolza’sı: Nadir bir trigliserid bozukluğu için onaylanmış bir tedavidir. Daha yaygın trigliserid yüksekliği olan hastalarda da %60’a varan düşüşler sağlamıştır.
• Novartis ve Ionis’in pelacarsen’i: Lipoprotein(a) düzeylerini %80’e kadar düşüren bir siRNA tedavisidir. Faz 3 çalışmaları devam etmektedir.(Barron’s)

---

Onkoloji

Yeni Onaylanan Tedaviler

Mayıs 2025’te, onkoloji alanında aşağıdaki tedaviler FDA onayı almıştır:

• Emrelis (telisotuzumab vedotin): Yüksek c-Met protein ekspresyonuna sahip, önceden tedavi görmüş, ileri evre küçük hücreli dışı akciğer kanseri (NSCLC) hastaları için onaylanmıştır. (Wikipedia)
• Avmapki Fakzynja Co-Pack (avutometinib ve defactinib): KRAS mutasyonlu, tekrarlayan düşük dereceli seröz over kanseri olan hastalar için hızlandırılmış onay almıştır. (U.S. Food and Drug Administration)
• Belzutifan (Welireg): Lokal ileri, çıkarılamayan veya metastatik feokromositoma veya paraganglioma hastaları için ilk oral tedavi olarak onaylanmıştır. (Wikipedia)

---

Oftalmoloji

Yeni Göz Hastalıkları Tedavileri

• Tryptyr (acoltremon): Kuru göz hastalığının belirtilerini ve semptomlarını tedavi etmek için onaylanan ilk TRPM8 termoreseptör agonistidir. (Drugs.com)

---

Diğer Terapötik Alanlar

• Yutrepia (treprostinil): Pulmoner arteriyel hipertansiyon ve interstisyel akciğer hastalığı ile ilişkili pulmoner hipertansiyon tedavisi için inhalasyon tozu formunda onaylanmıştır.
• Starjemza (ustekinumab-hmny): Plaque sedef hastalığı, psoriatik artrit, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit tedavileri için Stelara’nın biyobenzeri olarak onaylanmıştır.(Drugs.com)
• Nuvaxovid (COVID-19 Aşısı, Adjuvanlı): COVID-19’un önlenmesi için protein bazlı, mRNA içermeyen bir aşı olarak onaylanmıştır.
• Emrelis (telisotuzumab vedotin-tllv): Yüksek c-Met protein ekspresyonuna sahip, önceden tedavi görmüş, ileri evre küçük hücreli dışı akciğer kanseri (NSCLC) hastaları için onaylanmıştır.

---

Beklenen Onaylar ve Gelişmeler

• Mepolizumab: Eozinofilik fenotipe sahip KOAH hastaları için ek bakım tedavisi olarak FDA onayı beklenmektedir. (Vaccine Advisor)
• Roflumilast Köpük: Saç derisi ve vücut sedef hastalığı tedavisi için onay sürecindedir.
• Belzutifan: İleri evre feokromositoma ve paraganglioma tedavisi için FDA tarafından öncelikli inceleme altındadır. (Wikipedia)

---

HIV Önleme

• Lenacapavir: Gilead Sciences tarafından geliştirilen uzun etkili bir HIV önleme ilacıdır. Dünyanın en yoksul ülkelerine 2025 sonu veya 2026 başında ulaşması hedeflenmektedir. (Reuters)

---

---