Monteggia kırığı

Fractura Monteggiae, dirsekte radyal başın çıkığı ile birlikte ulnanın (ön koldaki daha büyük kemik) proksimal üçte birinin kırılmasını içeren özel bir yaralanma türüdür. Bu durum ilk olarak 1814 yılında İtalyan bir cerrah olan Giovanni Battista Monteggia tarafından tanımlanmıştır.

“Monteggia kırığı” terimi, adını 19. yüzyılın başlarında kırık-çıkık modelini ilk kez tanımlayan Giovanni Battista Monteggia’dan almıştır.

Anatomi ve Yaralanma Mekanizması

• Ulna: Ön koldaki iki kemikten biri olan ulna, dirsekten en küçük parmağa kadar uzanır ve dirsekte menteşe eklemini oluşturur.
• Radius: Ön koldaki diğer kemik olan radius, dirsekten bileğin başparmak tarafına kadar uzanır ve ön kolun dönmesini sağlamak için ulnanın etrafında döner.
• Radial Baş: Dirsek ekleminde humerus ile eklemleşen radiusun üst kısmı.

Yaralanma mekanizması tipik olarak şunları içerir:

• Doğrudan Travma: Ön kola doğrudan bir darbe.
• Dolaylı Travma: Ön kol pronasyondayken uzanmış bir elin üzerine düşme.

Sınıflandırma

Monteggia kırıkları, radius başı çıkığının yönüne göre dört tipte sınıflandırılır:

• Tip I: Ulnar şaft kırığı ile birlikte radyal başın anterior çıkığı (en yaygın).
• Tip II: Ulnar şaft kırığı ile birlikte radius başının posterior veya posterolateral çıkığı.
• Tip III: Ulnar metafiz kırığı ile birlikte radius başının lateral veya anterolateral çıkığı.
• Tip IV: Radius başı çıkığı ile birlikte hem radius hem de ulnanın proksimal üçte birlik kısmının kırılması.

Klinik Sunum

• Semptomlar: Hastalar tipik olarak önkol ve dirsekte ağrı, şişlik ve deformite ile başvurur. Dirsek ve önkolda sınırlı hareket açıklığı olabilir, özellikle supinasyon ve pronasyonda zorluk yaşanabilir.
• Muayene: Fizik muayenede kırık bölgesinde hassasiyet, radius başında palpe edilebilir dislokasyon ve potansiyel nörovasküler komplikasyon görülür.

Tanı

Röntgenler: Standart görüntüleme, ulna kırığını ve radyal başın çıkığını ortaya çıkaran ön kol ve dirseğin ön-arka (AP) ve yan görünümlerini içerir.
BT Taraması/MRI: Kompleks kırıkların veya ilişkili yumuşak doku yaralanmalarının ayrıntılı değerlendirmesi için kullanılabilir.

Tedavi

• Ameliyatsız: Nadirdir ve genellikle çok küçük çocuklar için ayrılmıştır. Kapalı redüksiyon ve alçıda immobilizasyonu içerir.
• Cerrahi: Yetişkinler ve çoğu çocuk için birincil tedavi ulnar kırığın açık redüksiyonu ve internal fiksasyonunu (ORIF) ve ardından radyal baş çıkığının redüksiyonunu içerir. Radius başı ulnar fiksasyondan sonra instabil kalırsa stabilizasyon gerekebilir.

Prognoz

• Sonuçlar: Prognoz tedavinin çabukluğuna, redüksiyonun doğruluğuna ve onarımın stabilitesine bağlıdır. Komplikasyonlar arasında kırığın kaynamaması veya yanlış kaynaması, radyal başın kronik instabilitesi ve sınırlı hareket açıklığı yer alabilir.
• Takip: İyileşmeyi izlemek ve herhangi bir komplikasyonu erken tespit etmek için düzenli takip gereklidir.

Tarih

1814:
İtalyan bir cerrah olan Giovanni Battista Monteggia, ilk olarak radius başı çıkığı ile birlikte proksimal ulna kırığının yaralanma şeklini tanımlamıştır. Monteggia’nın ilk gözlemleri, bu benzersiz önkol yaralanması tipinin anlaşılması için temel oluşturmuştur.

Sınıflandırma ve Tedavideki Gelişmeler

19. Yüzyılın sonları: Monteggia kırıklarının başka vakaları ve varyasyonları gözlemlendi ve belgelendi, bu da yaralanmanın daha geniş bir şekilde anlaşılmasına katkıda bulundu.

1967: Önde gelen bir ortopedi cerrahı olan Jose Luis Bado, Monteggia kırıkları için kapsamlı bir sınıflandırma sistemi sağlayan “Monteggia Lezyonu” adlı dönüm noktası niteliğindeki makalesini yayınladı. Bado’nun sınıflandırması, radius başı dislokasyonunun yönüne ve ilişkili ulna kırığı paternine göre kırıkları dört tipe ayırmıştır:

• Tip I: Ulnar şaft kırığı ile birlikte radius başının anterior çıkığı (en yaygın).
• Tip II: Ulnar şaft kırığı ile birlikte radius başının posterior veya posterolateral çıkığı.
• Tip III: Ulnar metafiz kırığı ile birlikte radius başının lateral veya anterolateral çıkığı.
• Tip IV: Radius başı çıkığı ile birlikte hem radius hem de ulnanın proksimal üçte birlik kısmının kırılması.

Cerrahi Teknikler ve Modern Anlayış

1970’ler-1980’ler:

Monteggia kırıklarının açık redüksiyon ve internal fiksasyonu (ORIF) için cerrahi tekniklerde ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu dönemde daha doğru ve stabil fiksasyon yöntemleriyle sonuçlar iyileştirildi.

1990’ler:

X-ışınları, BT taramaları ve MRI’ların yaygın kullanımı da dahil olmak üzere gelişmiş görüntüleme teknolojileri, daha iyi tanı ve ameliyat öncesi planlamaya olanak sağladı. Bu dönemdeki çalışmalar, cerrahi yaklaşımları optimize etmeye ve uzun vadeli sonuçları ve komplikasyonları anlamaya odaklanmıştır.

2000’ler:

Yaralanmanın biyomekaniği, ameliyat sonrası rehabilitasyon ve minimal invaziv cerrahi tekniklerin geliştirilmesine yönelik araştırmalar devam etmiştir. Bu dönemde ayrıca kronik instabilite ve fonksiyonel bozukluğu önlemek için erken teşhis ve uygun yönetimin önemi vurgulanmıştır.

2010’lar-Günümüz:

Ortopedik implantlar ve sabitleme cihazlarında devam eden ilerlemeler, kemik iyileşmesinde rol oynayan biyolojik süreçlerin daha iyi anlaşılmasıyla birleştiğinde, cerrahi sonuçların iyileşmesine ve komplikasyon oranlarının azalmasına yol açmıştır. Araştırmalar ayrıca pediatrik Monteggia kırıklarına odaklanmış, büyüme ile ilgili sorunları ve uzun süreli takibi incelemiştir.

İleri Okuma

1. Bado, J. L. (1967). “The Monteggia lesion.” Clinical Orthopaedics and Related Research, 50, 71-86.
2. Jupiter, J. B., & Bilo, F. J. (1997). “Fracture of the Ulna Shaft Associated With Dislocation of the Radial Head: Monteggia Fracture.” Clinical Orthopaedics and Related Research, 353, 81-92.
3. Reckling, F. W. (1982). “Unstable fracture-dislocations of the forearm (Monteggia and Galeazzi lesions).” Journal of Bone and Joint Surgery, 64(6), 857-863.
4. Ring, D., Waters, P. M., & Hotchkiss, R. N. (1998). “Monteggia Fractures in Adults.” Journal of Bone and Joint Surgery, 80(12), 1733-1744.
5. Konrad, G. G., Kundel, K., Kreuz, P. C., Oberst, M., & Sudkamp, N. P. (2007). “Monteggia fractures in adults: long-term results and prognostic factors.” Journal of Bone and Joint Surgery, 89(3), 354-360.