“Pallidothalamic tract” terimi Latince “pallidum” (soluk) ve “thalamus” (oda) kelimelerinden gelmektedir. İlk olarak 19. yüzyılın başlarında globus pallidusu (bazal gangliyonların bir parçası) talamusa (beynin bir parçası) bağlayan bir grup sinir lifini tanımlamak için kullanılmıştır.

Pallidotalamik yollar, beyinde istemli hareketin düzenlenmesinde rol oynayan bir yapı olan globus pallidusu talamusa bağlayan sinirsel yollardır. Bu yollar beynin motor sisteminin kritik bileşenleridir ve hareketin düzenlenmesinde önemli bir rol oynarlar.

İki ana pallidotalamik yol vardır: doğrudan (veya “ön”) ve dolaylı (veya “arka”). Her iki yol da globus pallidus internus’ta (GPi) başlar, ancak farklı rotaları ve talamik hedefleri vardır.

Doğrudan (Anterior) Pallidotalamik Yol (veya Ansa lenticularis): Bu yol başlangıçta aşağı doğru hareket eder ve iç kapsülün medial yönünü sararak bir “sap” şekli oluşturur (Latince’de “sap” anlamına gelen “ansa” adı buradan gelir). Daha sonra talamusun ventral kısmından geçerek ventral anterior (VA) ve ventral lateral (VL) çekirdeklerde sinaps yapar.

Dolaylı (Posterior) Pallidotalamik Yol (veya Fasciculus Lenticularis veya Thalamic fasciculus): Bu yol GPi’den doğrudan posterior ve yukarı doğru hareket eder, subtalamik bölgeden geçerek talamusa ulaşır ve çoğunlukla VL çekirdeğinde sinaps yapar.

Bu yollar, istemli hareketleri düzenleyen geri bildirim döngüsünün önemli bir parçası olan inhibitör sinyallerin globus pallidustan talamusa taşınmasında kritik bir rol oynar. Pallidotalamik yolların işlev bozukluğu Parkinson hastalığı gibi hareket bozukluklarına neden olabilir.

Tarih

Palidotalamik yollar motor kontrol için önemlidir. Kasların hareketini düzenlemeye ve hareketi görme ve işitme gibi diğer beyin işlevleriyle koordine etmeye yardımcı olurlar.

Pallidotalamik yolların tarihi, bazal gangliyonların tarihiyle yakından bağlantılıdır. Bazal gangliyonlar ilk olarak 17. yüzyılda tanımlanmıştır, ancak işlevleri 20. yüzyıla kadar tam olarak anlaşılamamıştır.

20. yüzyılın başlarında araştırmacılar bazal gangliyonlar ile beynin diğer bölümleri arasındaki bağlantıları incelemeye başladılar. Pallidotalamik yolların, bazal gangliyonları talamusa bağlayan ana yollardan biri olduğunu keşfettiler.

Palidotalamik yolların işlevi, araştırmacıların hayvanlarda pallidotalamik yollara yapılan lezyonların etkilerini incelemeye başladıkları 1960’lı ve 1970’li yıllarda daha da netleşti. Araştırmacılar, pallidotalamik yollardaki lezyonların titreme, sertlik ve bradikinezi dahil olmak üzere çeşitli motor bozukluklara neden olabileceğini bulmuşlardır.

Bugün, pallidotalamik yollar iyi anlaşılmıştır ve motor kontrol anlayışımızın önemli bir parçasıdır. Ayrıca Parkinson hastalığı ve diğer hareket bozukluklarının tedavisindeki potansiyel rolleri açısından da incelenmektedirler.

İşte pallidotalamik yollar hakkında bazı ek gerçekler:

• Ventral anterior nükleusa ve talamusun ventral lateral nükleusuna projekte olurlar.
• Hareket, duruş ve göz hareketlerinin kontrolünde rol oynarlar.
• Ayrıca duyguların ve bilişin işlenmesinde de rol oynarlar.

Pallidotalamik yollar karmaşık ve büyüleyici bir sinir lifleri sistemidir. Davranışlarımızın birçok yönünde önemli bir rol oynarlar ve bugün hala araştırmacılar tarafından incelenmektedirler.

Kaynak:

• Nieuwenhuys, R., Voogd, J., van Huijzen, C. (2008). The Human Central Nervous System: A Synopsis and Atlas. Springer.
• Parent, M., Parent, A. (2004). The pallidofugal motor fiber system in primates. Parkinsonism & Related Disorders, 10(4), 203-211. doi:10.1016/j.parkreldis.2003.11.005
• Carpenter, M.B., Sutin, J. (1983). Human Neuroanatomy. Williams & Wilkins.
• Haber, S.N., Calzavara, R. (2009). The cortico-basal ganglia integrative network: The role of the thalamus. Brain Research Bulletin, 78(2-3), 69-74. doi:10.1016/j.brainresbull.2008.09.013