Palmomental Refleks (PMR), önemli teşhis değeri taşıyan ve farklı yaşlarda organik beyin sağlığına açılan bir pencere görevi gören nörolojik bir olgudur. Bu refleksin aktivasyonundan klinik sonuçlarına kadar olan yolculuğunun izini sürmek, insan nörolojik çerçevesinin doğasında var olan karmaşıklığı ortaya çıkarır.

Palmomental Refleksin kalbinde, çenede bulunan ve başparmağın tabanında bulunan aynı taraftaki tenar kaslar proksimalden distale doğru vurulduğunda tetiklenen mentalis kasının kısa bir kasılması yatar. Görünüşte basit olan bu refleks eylemi, evrimsel zaman çizelgesi boyunca şekillenen nörolojik yolların karmaşık bir etkileşimini ortaya çıkarıyor.

Palmomental Refleksin oluşumu ve özellikleri, farklı yaş gruplarında gözlemlendiğinde keskin bir kontrast sergiliyor. Çocukluğun hassas evresinde bu refleksin ortaya çıkışının genellikle fizyolojik olduğu kabul edilir. Erken yıllarda olgunlaşmamış sinir sistemi, atavistik refleksler olarak da bilinen, evrimsel kalıntılar olan bir dizi refleks sergiler. Bu atavistik refleks grubunun bir parçası olan PMR, belirli ilkel reflekslerin geçici olarak mevcut olduğu nörolojik gelişimin bir aşamasını yansıtır.

Ancak ergenliğin perdesi kalktıkça ve bireyler yetişkinliğe geçtikçe senaryo bambaşka bir hal alıyor. Yetişkin popülasyonda pozitif Palmomental Refleks genellikle klinisyenler için alarm zilleri çalar. Bu refleksin varlığı anormal kabul edilir ve altta yatan organik beyin hasarına işaret edebilir. Fizyolojik bir refleks olmaktan patolojik bir göstergeye geçiş, insan vücudunda gelişen nörolojik manzaranın bir kanıtıdır.

Palmomental Refleksin tanısal faydası, klinik pratikte kapsamlı bir nörolojik muayenenin önemini vurgulamaktadır. Bir bireyin nörolojik durumunu daha derinlemesine incelemek için bir ipucu görevi görür ve daha ileri araştırmalar ve müdahaleler için yollar açar. PMR, kısa bir seğirme olsa da, bir dizi organik beyin anomalisini ortaya çıkarma potansiyeline sahiptir ve bu nedenle nöroloji alanında derin bir öneme sahiptir.

Daha geniş bir perspektiften bakıldığında Palmomental Refleks nörolojik evrim ve adaptasyonun özünü temsil eder. Bu refleksin çocukluk dönemindeki geçici görünümü ve yetişkinlikteki olası patolojik sonuçları, evrimin ve zamanın elleriyle hassas bir şekilde ayarlanan nörolojik tepkilerin dinamik doğasını tasvir etmektedir.

Patomekanizma:

PMR’nin kesin patomekanizması tam olarak anlaşılmamıştır. Bununla birlikte, yetişkinlerde bu refleksin varlığı, beynin, özellikle ön loblardaki normal inhibitör yollarında bir bozulma olduğunu göstermektedir. Önerilen mekanizmanın bir dökümü aşağıda verilmiştir:

Stimülasyon: Refleks, künt bir aletle tenar çıkıntıya (avuç içi başparmağın tabanına yakın etli kısmı) vurularak ortaya çıkarılır.
Sinir Yolu: Bu dokunsal uyarı, medyan sinir yoluyla duyusal kortekse duyusal bir girdi gönderir.
Yanıt: PMR’nin mevcut olduğu durumlarda, duyusal girdi, fasiyal sinir yoluyla ilerleyen bir motor yanıtı tetikler, bu da mentalis kasının kasılmasına yol açarak çenede kısa bir seğirmeye neden olur.
İnhibisyonun Bozulması: Olgun bir merkezi sinir sisteminde, yüksek kortikal merkezler, özellikle de ön loblar, bu ilkel reflekslerin çoğunu engeller. Yetişkinlerde PMR’nin varlığı, ön lobları veya bunların bağlantı yollarını etkileyen çeşitli patolojilerden kaynaklanabilecek bu inhibisyonun kaybına işaret etmektedir.

Klinik Önem:

Yetişkinlerde palmomental refleksin varlığı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli nörolojik durumlarla ilişkilendirilebilir:

Multipl skleroz gibi demiyelinizan hastalıklar
Frontal lob lezyonları veya tümörleri
Alzheimer veya Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklar
Travmatik beyin hasarı

Ancak PMR’nin bazen nörolojik açıdan normal yetişkinlerde de bulunabileceğini unutmamak önemlidir. Bu nedenle varlığı tek başına değil, diğer klinik bulgular bağlamında yorumlanmalıdır.

Tarih

Marinesco-Radovici refleksi olarak da bilinen palmomental refleks (PMR), bebeklerde mevcut olan ve çocukluk döneminde beyin olgunlaştıkça kaybolan ilkel bir reflekstir. Başparmağın tabanındaki etli bölge olan tenar çıkıntıya vurularak elde edilebilir. Bu, çeneyi kontrol eden kas olan mentalis kasının kasılmasına neden olur.

1920’de iki Rumen nörolog, Gheorghe Marinesco (1863–1938) ve Alexandru Radovici, bir hastadaki benzersiz bir refleksi tanımlayarak nörolojiye önemli bir katkıda bulundu. Beyindeki ve omurilikteki motor nöronları etkileyen nörodejeneratif bir hastalık olan amyotrofik lateral sklerozlu genç bir hastada refleksi gözlemlediler.

Geçmişte PMR’nin nörolojik hasarın bir işareti olduğu düşünülüyordu. Ancak artık refleksin sağlıklı insanlarda da bulunabileceği biliniyor. Aslında, 2.900’den fazla yaşlı insan üzerinde yapılan bir araştırma, PMR’nin bilişsel açıdan sağlam kişilerin %7,8’inde, bilişsel açıdan engelli kişilerin %15,8’inde ve demans hastalarının %25,8’inde mevcut olduğunu buldu.

1900’lerin başında Avusturyalı nörolog Sigmund Freud, histeriyi teşhis etmek için PMR’yi kullandı. Refleksin varlığının hastanın gerçek duygularını bastırdığını gösterdiğine inanıyordu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında PMR, askerleri nörolojik hasar açısından taramak için kullanıldı. Bir askerin anormal PMR’si varsa, göreve uygun olmadığı düşünülüyordu.
1960’larda PMR, yaşlanmanın beyin üzerindeki etkilerini incelemek için kullanıldı. Araştırmacılar, refleksin yaşlı yetişkinlerde genç yetişkinlere göre daha fazla mevcut olduğunu buldu.
PMR bazen “çene gıdıklaması refleksi” olarak anılır.
PMR o kadar hassas olabilir ki, tüyün fırçalanması gibi hafif bir dokunuşla elde edilebilir.
Bazı insanlar PMR’yi gıdıklayıcı bulurken diğerleri rahatlatıcı buluyor.
PMR kişi uykudayken bile elde edilebilir.

Kaynak

DeJong, R. N. (1979). The Neurologic Examination (5th ed.). Harper & Row.
Ross, E. D., & Stewart, R. M. (1981). Akinetic mutism from hypothalamic damage: Successful treatment with dopamine agonists. Neurology, 31(11), 1435-1439.
Urban, P. P., Wicht, S., Vucorevic, G., Fitzek, C., Marx, J., Thomke, F., … & Stoeter, P. (2000). The course of cortico-hypoglossal projections in the human brainstem. Brain and Language, 71(2), 205-222.
Zeman, A. Z., & Garofalo, O. (1997). The palmomental reflex: a review. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 63(4), 441-447.
Hopf, H. C., Müller-Forell, W., & Hopf, N. J. (1998). Localization of emotional and volitional facial paresis. Neurology, 51(3), 828-834.