Polimenore

tarafından | Eki 9, 2016 | Jinekoloji

Polimenore, genellikle 21 günden daha kısa aralıklarla anormal derecede kısa aralıklarla meydana gelen adet kanamasını ifade eder. Bu durum sık adet döngülerine neden olur ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Oligomenore (seyrek adet görme) veya menoraji (aşırı adet kanaması) gibi diğer adet düzensizliklerinden farklıdır.

Tanı Kriterleri

  • Döngü Uzunluğu: Adet döngüsü sürekli olarak 21 günden kısadır.
  • Sıklık: Adet kanaması tipik 28 günlük bir süre içinde birden fazla kez meydana gelir.

Polimenore Nedenleri

Polimenore, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli fizyolojik ve patolojik faktörlerden kaynaklanabilir:

Hormonal Dengesizlikler:

    • Luteal faz defekti: Döngünün ikinci yarısında progesteron üretiminin yetersiz olması, adet dönemleri arasındaki aralıkların kısalmasına neden olur.
    • Anovülasyon: Yumurtlamanın gerçekleşmemesi, adet döngüsünün hormonal düzenlenmesini bozar.
    • Tiroid bozuklukları: Hipotiroidizm veya hipertiroidizm, adet döngülerinin düzenliliğini etkileyebilir.

    Üreme Sistemi Bozuklukları:

      • Uterin miyomları: Rahimdeki iyi huylu büyümeler düzensiz ve sık kanamaya neden olabilir.
      • Endometriozis: Rahim dışında endometrial dokunun büyümesiyle karakterize olan bu durum, sık adet benzeri kanamaya neden olabilir. – Polikistik Over Sendromu (PKOS): PKOS ile ilişkili hormonal dengesizlikler düzensiz ve kısalmış döngülere neden olabilir.

      Dış Etkiler:

        • Stres: Yüksek stres seviyeleri hipotalamus-hipofiz-yumurtalık eksenini bozarak daha kısa döngülere yol açabilir.
        • Önemli kilo değişiklikleri: Ani kilo kaybı veya alımı hormonal dengeyi ve adet düzenini etkileyebilir.

        Yaşa Bağlı Faktörler:

          • Ergenlik: Hipotalamus-hipofiz-yumurtalık ekseni olgunlaştıkça ergenlerde düzensiz döngüler yaygındır.
          • Perimenopoz: Menopoza geçiş sırasında hormonal dalgalanmalar polimenoreye yol açabilir.

          Diğer Tıbbi Durumlar:

            • Pelvik inflamatuar hastalık (PID): Üreme organlarının enfeksiyonu sık adet kanamasına neden olabilir.
            • Pıhtılaşma bozuklukları: Kanın pıhtılaşmasını etkileyen durumlar düzensiz ve sık kanama ataklarına yol açabilir.

            Belirtiler

            • Sık adet kanaması (21 günden kısa aralıklarla).
            • Altta yatan nedene bağlı olarak olası ağır veya uzun süreli kanama.
            • Yorgunluk, pelvik ağrı veya hormonal dengesizlik göstergeleri (örn. PCOS’ta akne veya aşırı kıllanma) gibi ilişkili semptomlar.

            Tanı

            • Tıbbi Geçmiş: Adet düzenlerinin, ilişkili semptomların ve tıbbi geçmişin değerlendirilmesi.
            • Fiziksel Muayene: Anormallikleri belirlemek için pelvik muayene dahil.

            Tanı Testleri:

            • Hormon seviyelerini değerlendirmek için kan testleri (örn. FSH, LH, östrojen, progesteron, tiroid hormonları).
            • Yapısal anormallikleri (örn. miyomlar, kistler) belirlemek için ultrason görüntüleme.
            • Endometriyal patolojiden şüphelenilen vakalarda endometriyal biyopsi.

            Yönetim

            Polimenore tedavisi, altta yatan nedene odaklanmaya ve semptomları hafifletmeye odaklanır:

            Hormonal Tedavi:

              • Döngüleri düzenlemek için kombine oral kontraseptifler.
              • Luteal faz defektleri için progesteron takviyeleri.
              • Endometriyal düzenleme için hormonal RİA’lar.

              Cerrahi Müdahaleler:

                • Miyomlar için miyomektomi.
                • Tıbbi tedavi başarısız olursa endometriozis için cerrahi tedavi.

                Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

                  • Stres yönetimi teknikleri (örn. yoga, danışmanlık).
                  • Dengeli bir diyet ve düzenli egzersizle kilo yönetimi.

                  Tıbbi Yönetim:

                    • PID gibi enfeksiyonlar için antibiyotikler.
                    • Tiroidle ilgili dengesizlikler için tiroid ilaçları.

                    Ne Zaman Tıbbi Yardım Almalısınız

                    Polimenore, özellikle şunlarla birlikteyse tıbbi değerlendirme gerektiren altta yatan sağlık sorunlarına işaret edebilir:

                    • Ağır veya uzun süreli kanama.
                    • Şiddetli pelvik ağrı.
                    • Anemi belirtileri (örn. yorgunluk, baş dönmesi).
                    Keşif

                    Antik ve Erken Açıklamalar

                    Antik Yunan (~MÖ 4.-5. Yüzyıl):

                      • Hipokrat ve tıp okulu, sık kanama da dahil olmak üzere düzensiz adet düzenlerini ilk olarak tanımladı ve bunları bedensel sıvılardaki dengesizliklere bağladı.

                      MS 2. Yüzyıl – Galen:

                        • Galen, sık kanama da dahil olmak üzere adet düzensizliklerini sistemik dengesizlikler veya rahim rahatsızlıklarıyla ilişkilendirerek Hipokrat teorilerini genişletti.

                        Orta Çağ ve Rönesans Dönemi

                        10. Yüzyıl – İbn Sina:

                          • İbn Sina, Tıp Kanunu adlı eserinde adet düzensizliklerini ele aldı ve sık adet görmeyi sistemik veya rahim sağlığı sorunlarının bir belirtisi olarak zikretti.

                          16. Yüzyıl – Erken Avrupa Tıbbi Metinleri:

                            • Adet düzensizlikleri, üreme ve genel sağlıkla olan bağlantılarına odaklanarak Rönesans tıbbi literatüründe giderek daha fazla belgelendi.

                            18.-19. Yüzyıl: Modern Jinekolojinin Temelleri

                            18. Yüzyıl – William Cullen:

                              • İskoç bir doktor olan Cullen, sistematik tıbbi açıklamalarda “sık adet görme” dahil olmak üzere adet düzensizliklerini kategorize etmeye başladı.

                              1844 – Friedrich Wilhelm Scanzoni:

                                • Jinekolojik hastalıklar üzerine yaptığı çalışmada Scanzoni, polimenoreyi (adlandırılmasa da) sıklıkla rahim patolojisiyle bağlantılı belirgin bir klinik sunum olarak tanımladı.

                                1872 – Étienne Tarnier:

                                  • Kadın doğum ve jinekoloji alanında öncü olan Tarnier, adet düzensizliklerinde hormonal dengesizliklerin rolünü vurgulayarak, polimenorenin hormonal bir bozukluk olarak anlaşılmasının önünü açtı.

                                  20. Yüzyıl: Hormon ve Tanı Gelişmeleri

                                  1920’ler – Hormonların Keşfi:

                                    • Östrojen ve progesteronun tanımlanması, hormonal dengesizliklerin sık adet döngülerine nasıl neden olabileceğine dair fikir verdi.

                                    1930’lar – Endokrin Araştırması:

                                      • Endokrinoloji alanındaki gelişmeler, polimenoreyi luteal faz defektleri ve yumurtlamama ile ilişkilendirdi.

                                      1960’lar – Oral Kontraseptiflerin Tanıtılması:

                                        • Oral kontraseptifler yalnızca doğum kontrolü için değil, aynı zamanda polimenore gibi durumlar da dahil olmak üzere adet döngülerini düzenlemek için geliştirildi ve yaygın olarak reçete edildi.

                                        1970’ler – Ultrason Teknolojisi:

                                          • Ultrasonun geliştirilmesi, rahim ve yumurtalıkların invaziv olmayan bir şekilde görüntülenmesine olanak tanıdı ve polimenore ile ilişkili miyomlar ve polikistik over sendromu (PKOS) gibi durumların teşhis edilmesine yardımcı oldu.

                                          21. Yüzyıl: Modern Anlayış ve Hassas Tıp

                                          2000’ler – Moleküler ve Genetik İçgörüler:

                                            • Genetik yatkınlıklar ve moleküler yollar üzerine yapılan araştırmalar, PKOS ve endometriozis gibi polimenorenin altında yatan nedenlere ışık tuttu.

                                            2010’lar – Tanı Araçlarındaki Gelişmeler:

                                              • Yüksek çözünürlüklü görüntüleme (örneğin, 3D ultrason, MRI) ve hormonal analizlerin geliştirilmesi, polimenorenin teşhisinde ve yönetiminde daha fazla doğruluk sağladı.

                                              2020’ler – Kişiselleştirilmiş Tıp:

                                                • Hassas tıp alanındaki gelişmeler, hastanın hormonal profiline, genetik belirteçlerine ve yaşam tarzı faktörlerine dayalı kişiselleştirilmiş tedavi planlarına olanak tanımıştır.
                                                İleri Okuma
                                                1. Hippocrates. (400 BCE). Corpus Hippocraticum. Ancient Greek Texts.
                                                2. Galen. (200 CE). De Locis Affectis. Ancient Roman Medical Texts.
                                                3. Avicenna. (1025). The Canon of Medicine. Islamic Golden Age Medical Texts.
                                                4. Cullen, W. (1772). First Lines of the Practice of Physic. Edinburgh: C. Elliot.
                                                5. Scanzoni, F. W. (1844). Die Krankheiten der Weiblichen Sexualorgane. Leipzig: Engelmann.
                                                6. Tarnier, E. (1872). Traité de l’art des accouchements. Paris: Delahaye.
                                                7. Allen, E., & Doisy, E. A. (1923). “The Induction of a Sexual Cycle in the Anoestrous Rabbit by Oestrin.” American Journal of Physiology, 65, 159–160.
                                                8. Novak, E. (1932). Textbook of Gynecology. Baltimore: Williams & Wilkins.
                                                9. Pincus, G., & Chang, M. C. (1959). “Oral Contraceptives and Regulation of Menstrual Cycles.” Science, 130, 890–891.
                                                10. Campbell, S., & Wilkin, D. (1975). “Ultrasound in Obstetrics and Gynecology.” British Medical Journal, 2(5961), 301–303.
                                                11. Franks, S. (1995). “Polycystic Ovary Syndrome.” New England Journal of Medicine, 333(13), 853–861.
                                                12. Pierson, R. A., & Archer, D. F. (1998). “Ultrasound Imaging of the Endometrium in Patients with Menstrual Irregularities.” Fertility and Sterility, 70(3), 422–431.
                                                13. Escobar-Morreale, H. F. (2018). “Polycystic Ovary Syndrome: Definition, Aetiology, Diagnosis, and Treatment.” Nature Reviews Endocrinology, 14, 270–284.
                                                14. Azziz, R., et al. (2019). “Pathogenesis, Diagnosis, and Management of Polycystic Ovary Syndrome.” Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 104(11), 4565–4592.