Rhodiola rosea

Yaygın olarak altın kök, gül kökü veya Arktik kök olarak bilinen Rhodiola rosea, Crassulaceae familyasından çok yıllık çiçekli bir bitkidir. Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’nın vahşi Arktik bölgelerinde doğal olarak yetişir ve yüzyıllardır geleneksel olarak bitkisel ilaçlarda, özellikle İskandinav ülkelerinde, Rusya’da ve Asya’nın bazı bölgelerinde kullanılmaktadır. Rhodiola rosea, adaptojenik özellikleriyle ünlüdür; bu, vücudun fiziksel, kimyasal ve çevresel strese uyum sağlamasına ve direnmesine yardımcı olduğuna inanıldığı anlamına gelir.

Tarihsel olarak Rhodiola rosea, fiziksel dayanıklılığı, uzun ömürlülüğü, üretkenliği ve yüksek irtifa hastalıklarına karşı direnci arttırmak da dahil olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Vikinglerin bunu fiziksel gücü arttırmak için kullandığı iddia edilirken, geleneksel Çin tıbbında “hong jing tian” olarak bilinir ve fiziksel ve bilişsel canlılığı arttırmak için kullanılır.

Aktif Bileşenler ve Eylem Mekanizmaları

Rhodiola rosea’nın kökü 140’tan fazla aktif bileşik içerir; en güçlü ikisi rosavin ve salidrosiddir. Araştırmacılar bu bileşiklerin bitkinin adaptojenik etkilerine katkıda bulunduğuna inanıyor. Etki mekanizmasının, ruh hali düzenlemesinde, bilişsel işlevlerde ve stres tepkisinde önemli rol oynayan serotonin, dopamin ve norepinefrin dahil olmak üzere beyindeki anahtar nörotransmiterlerin modülasyonunu içerdiği düşünülmektedir.

Ticari ad: Vitango

Farmakolojik Etkiler

Stres Azaltma: Rhodiola rosea en iyi stres azaltıcı etkileriyle bilinir. Stres hormonu kortizolün azaltılmasına yardımcı olabilir, böylece daha iyi bir stres tepkisini teşvik edebilir.
Gelişmiş Zihinsel ve Fiziksel Performans: Çalışmalar, Rhodiola rosea’nın özellikle stres veya yüksek zihinsel talep durumlarında fiziksel performansı artırabileceğini ve zihinsel yorgunluğu azaltabileceğini öne sürdü.
Antidepresan ve Anksiyolitik Özellikler: Bazı klinik araştırmalar, Rhodiola rosea’nın nörotransmiter seviyeleri üzerindeki etkisi nedeniyle hafif ila orta derecede antidepresan etkilere sahip olabileceğini ve ayrıca anksiyete belirtilerini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Antioksidan Özellikleri: Rhodiola rosea, hücrelerin serbest radikallerin zararlarından korunmasına yardımcı olabilecek antioksidan özellikler sergiler.

Klinik Kanıt ve Kullanım

Rhodiola rosea üzerine yapılan araştırmalar, çalışma tasarımı, dozaj ve sonuçlar açısından farklılık göstererek bazı tutarsız sonuçlara yol açmıştır. Bununla birlikte, yorgunluğu azaltma, zihinsel performansı artırma ve hafif ila orta dereceli depresyon semptomlarını iyileştirme konusundaki faydalarını destekleyen giderek artan sayıda kanıt bulunmaktadır. Kısa süreli kullanım için genellikle güvenli kabul edilir, ancak uzun süreli güvenlik kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır.

İleri Okuma

Panossian, A., & Wikman, G. (2010). Effects of Adaptogens on the Central Nervous System and the Molecular Mechanisms Associated with Their Stress—Protective Activity. Pharmaceuticals, 3(1), 188-224.
Anghelescu, I. G., Edwards, D., Seifritz, E., & Kasper, S. (2018). Stress management and the role of Rhodiola rosea: a review. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 22(4), 242-252.
Ishaque, S., Shamseer, L., Bukutu, C., & Vohra, S. (2012). Rhodiola rosea for physical and mental fatigue: a systematic review. BMC Complementary and Alternative Medicine, 12, 70.