Konik şekilli bir doku örneğinin serviksin mukoza zarından eksizyonu. (Bkz; Servik-al) (Bkz; koni–zasyon)
Konizasyon veya kon biyopsisi, özellikle servikal intraepitelyal neoplazinin (CIN) ve serviks kanserinin erken evrelerinin tedavisinde, hem tanısal hem de tedavi edici etkileri olan kritik bir jinekolojik prosedürdür. Bu cerrahi müdahale, kanser öncesi veya kanserli hücrelerin gelişmesi muhtemel alanı da içeren rahim ağzından koni şeklindeki bir doku bölümünün çıkarılmasını amaçlamaktadır. Uygulanması ve ameliyat sonrası bakım da dahil olmak üzere prosedürün özellikleri, optimum hasta sonuçları için çok önemlidir.
Konizasyonun Yürütülmesi
Konizasyon, her birinin avantajları, potansiyel komplikasyonları ve endikasyonları olan çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Ana teknikler şunları içerir:
Soğuk Bıçak Konizasyonu (CKC): Koni şeklindeki servikal doku parçasını çıkarmak için cerrahi bir neşter veya ince bir tel kullanılır. Bu yöntem son derece hassastır ve net kenar boşluklarına ve dokunun ayrıntılı histolojik incelemesine olanak sağlar. Teşhis amacıyla daha büyük veya daha derin bir numune gerektiğinde genellikle tavsiye edilir.
Döngü Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü (LEEP)/Transformasyon Bölgesinin Büyük Döngü Eksizyonu (LLETZ): Servikal dokuyu kesmek ve dağlamak için elektrik akımıyla yüklenmiş ince bir tel döngü kullanır. LEEP, minimal invaziv yapısı, daha az kanaması ve CKC’ye kıyasla daha hızlı iyileşme süreleri nedeniyle tercih edilmektedir. Özellikle ektoservikste görülebilen lezyonlar ve ayakta tedavi ortamlarında faydalıdır.
Lazer Cerrahisi: Anormal servikal dokuyu buharlaştırmak için odaklanmış bir lazer ışınının kullanılmasını içerir. Lazer konizasyon daha az sıklıkla yapılır ancak hassasiyeti ve çevredeki sağlıklı dokulara minimum zarar vermesi nedeniyle avantajlı olabilir.
Ameliyat Sonrası Bakım ve Takip
Konizasyondan sonra hastalar tipik olarak bir dereceye kadar vajinal kanama ve kramp yaşarlar. Bu semptomlar genellikle hafiftir ve birkaç hafta içinde azalır. Ameliyat sonrası acil bakım şunları içerir:
Kanama ve Enfeksiyonun Takibi: Hastalara, kötü kokulu vajinal akıntı gibi aşırı kanama veya enfeksiyon belirtilerini izlemeleri ve bunların meydana gelmesi durumunda tıbbi yardım almaları önerilir.
Aktivite Kısıtlamaları: İyileşmeyi kolaylaştırmak ve komplikasyon riskini azaltmak için hastalara belirli bir süre boyunca yorucu aktivitelerden, tampon kullanımından ve cinsel ilişkiden kaçınmaları önerilebilir.
Takip: İyileşme sürecini değerlendirmek, tüm anormal hücrelerin uzaklaştırılmasını sağlamak ve daha ileri tedavi veya gözetim ihtiyacını belirlemek için gereklidir.
Potansiyel Komplikasyonlar
Konizasyon genellikle güvenli olsa da çeşitli komplikasyon riski taşır:
Enfeksiyon: Antibiyotik tedavisi gerektiren sarı veya yeşil kötü kokulu akıntı ile kendini gösterir.
Kanama: Işık lekelenmesi normaldir; ancak ağır kanama daha ileri tıbbi müdahale gerektirebilir.
Servikal Stenoz: Yara izi rahim ağzının daralmasına yol açarak adet akışını ve doğurganlığı etkileyebilir.
Rahim Ağzı Yetmezliği: İşlem sonrası rahim ağzının zayıflaması, gelecekteki gebeliklerde düşük veya erken doğum riskini artırabilir.
Anormal Hücrelerin Kalıcılığı veya Tekrarlaması: Özellikle eksize edilen dokunun sınırlarının ötesine uzanmaları durumunda, tüm anormal hücrelerin çıkarılmama riski vardır.
Sürekli Tarama ve Önlemenin Önemi
Konizasyon, Pap testleri ve HPV testi de dahil olmak üzere gelecekte rahim ağzı kanseri taramalarının gerekliliğini engellemez. Rahim ağzı kanseri gelişiminde önemli bir faktör olan HPV enfeksiyonunun kalıcı riski nedeniyle düzenli izleme hayati önem taşımaktadır. Bu riski azaltmak için özellikle virüse henüz maruz kalmamış kişilere HPV aşısı yapılması tavsiye edilir.
Konizasyon, servikal displazi ve kanser tedavisinde cerrahi müdahale ve koruyucu bakımın kesişimini örneklendirmektedir. Başarısı yalnızca prosedürün teknik olarak uygulanmasına değil, aynı zamanda kapsamlı ameliyat öncesi ve sonrası bakıma, hasta eğitimine ve takip önerilerine uyulmasına da bağlıdır.
İlk Açıklamalar ve Katkılar
Artık konizasyon olarak bilinen prosedür, ilk olarak 1912’de rahim ağzı kanserini tedavi etmek için rahim ağzının konik bir eksizyonunu gerçekleştiren Avusturyalı jinekolog Ernst Wertheim tarafından tanımlandı. Bu erken yaklaşım, modern servikal konizasyon tekniğinin temelini attı.
Modern Katkılar
Zamanla prosedür, doğruluğu artırmak, komplikasyonları azaltmak ve hasta sonuçlarını iyileştirmek için yeni teknolojiler ve teknikler dahil edilerek geliştirildi ve uyarlandı. Daha yakın zamanlarda konizasyon yöntemine ve uygulamasına katkılar şunları içerir:
Soğuk Bıçak Konizasyonu (CKC): Koni biyopsisi yapmak için geleneksel bir yöntem olarak geliştirilen CKC, 20. yüzyılın ortalarından beri kullanılmaktadır. Histopatolojik inceleme için kesin bir örnek sağlar ancak yeni yöntemlere kıyasla daha yüksek kanama ve ameliyat sonrası komplikasyon riski ile ilişkilidir.
Döngü Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü (LEEP)/Transformasyon Bölgesinin Büyük Döngü Eksizyonu (LLETZ): 1980’lerde tanıtılan LEEP/LLETZ, dokuyu çıkarmak için elektrik akımıyla yüklenmiş bir tel döngü kullanır. Basit olması, maliyetinin düşük olması ve iyileşme süresinin kısalması nedeniyle tercih edilen bir yöntem haline gelmiştir. LEEP’in gelişimi, 20. yüzyılın sonlarında teknik hakkında yayın yapan ve ayakta tedavi ortamlarındaki avantajlarını vurgulayan Prendiville de dahil olmak üzere birçok araştırmacıya atfedilmektedir.
Lazer Konizasyon: Servikal konizasyon için lazer teknolojisinin kullanımına 1970’li ve 1980’li yıllarda öncülük edilmiştir. Hassasiyet ve minimum doku hasarı avantajları sunar. Bu yöntem, rahim ağzı dokusunun çıkarılması için daha az invaziv teknikleri araştıran araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir ve özellikle spesifik klinik senaryolarda yararlı olmuştur.
Son yıllarda odak noktası, invaziv prosedürlerin teşhis ve tedavi edici etkinliklerinden ödün vermeden üreme ve cinsel sağlık üzerindeki etkisini en aza indirmeye yöneldi. Görüntüleme ve moleküler teşhis alanındaki yenilikler aynı zamanda servikal displazi ve kanserin yönetimine de entegre ediliyor ve konizasyon için adayların seçimine rehberlik ediyor ve bireysel tedavileri kişiye özel hale getiriyor.
İleri Okuma
- Arbyn, M., Redman, C. W. E., Verdoodt, F., Kyrgiou, M., Tzafetas, M., Ghaem-Maghami, S., Petry, K. U., Leeson, S. (2020). Incomplete excision of cervical precancer as a predictor of treatment failure: a systematic review and meta-analysis. The Lancet Oncology, 21(11), 1455-1464.
- Kyrgiou, M., Athanasiou, A., Paraskevaidi, M., Mitra, A., Kalliala, I., Martin-Hirsch, P., Arbyn, M., Bennett, P., Paraskevaidis, E. (2017). Obstetric outcomes after conservative treatment for cervical intraepithelial lesions and early invasive disease. Cochrane Database of Systematic Reviews, (11).
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.