Serviks uteri

tarafından | Eki 9, 2016 | Jinekoloji

Rahim Ağzının Anatomisi

Serviks uteri, uterusun gövdesini vajinaya bağlayan uterusun alt kısmıdır. Her biri belirli işlevlere ve yapısal özelliklere sahip birkaç farklı anatomik parçaya sahiptir.

  • Portio Vaginalis Uteri (Portio): Bu, serviksin vajinal boşluğa çıkıntı yapan kısmıdır. Jinekolojik muayene sırasında görülebilir ve kolposkop kullanılarak incelenebilir.
  • Portio Supravaginalis Uteri: Vajinanın üzerinde yer alan serviksin bu kısmı, rahmi çevreleyen bağ dokusu olan parametriuma sabitlenmiştir.
  • Isthmus Uteri: Rahim ağzı ile rahim gövdesi arasında geçiş alanı olarak görev yapan çok dar bir bölgedir. Bebeğin geçişine izin vermek için genişleyerek doğum sırasında kritik bir rol oynar.
  • Ostium Uteri Externum (Dış Os): Bu, servikal kanalın vajinaya açılan dış açıklığıdır. İki bölümden oluşur:
    • Labium Anterius: Eksternal os’un ön dudağı.
    • Labium Posterius: Dış os’un arka dudağı.
  • Canalis Cervicis Uteri (Servikal Kanal): Serviks boyunca uzanan ve dış os’u iç os’a bağlayan kanal. Menstrüel döngü sırasında kıvamı değişen servikal mukus üreten bir mukoza ile kaplıdır.
  • Ostium Uteri Internum (İç Os): Bu, servikal kanalın uterus boşluğuna açılan iç açıklığıdır.

Basitleştirilmiş Ayrım

Ektoserviks: Serviksin vajina içinden görülebilen, vajinal lümene uzanan kısmı. Kolposkopi sırasında gözlemlenebilir.

Endoserviks: Serviksin servikal kanalı içeren iç kısmı. Kolposkopi ile görülemez ve muayene için başka tanı yöntemleri gerektirir.

Servikal Patoloji

Sitoloji

Sitodiagnostik veya sitoloji, hastalıkları, özellikle de kanserleri teşhis etmek için dokulardan dökülen hücrelerin mikroskobik olarak değerlendirilmesini içerir. Servikal sitoloji genellikle servikal kanser ve diğer anormallikleri taramak için kullanılır.

  • Örnek Toplama: Bir numune tipik olarak 8.000 ila 10.000 iyi korunmuş skuamöz hücre, kolumnar hücre ve/veya metaplastik hücre içerir. Numunenin kalitesi kan veya enflamasyon gibi faktörlerden etkilenebilir.
  • Mikroskobik Değerlendirme: Anormallikleri tespit etmek için hücreler mikroskop altında incelenir. Bu yöntem kanser öncesi durumların, enfeksiyonların ve diğer patolojilerin teşhis edilmesine yardımcı olur.

Servikal Sitolojinin Detaylı Açıklaması

  • Skuamöz Hücreler: Bu hücreler serviksin (ektoserviks) dış kısmını kaplar ve displazi veya karsinom göstergesi olan değişikliklere uğrayabilir.
  • Kolumnar Hücreler: Endoservikste bulunan bu hücreler adenokarsinom da dahil olmak üzere patolojik değişiklikler gösterebilir.
  • Metaplastik Hücreler: Bu hücreler, skuamöz hücrelerin kolumnar hücrelerin yerini aldığı dönüşüm bölgesini temsil eder. Bu bölge, serviks kanserinin öncüsü olan servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) gelişimine yatkın olduğu için önemlidir.
  • Etkileyen Faktörler: Kan, enflamasyon veya enfeksiyonların varlığı sitolojik bulguları gizleyerek tanıyı zorlaştırabilir. Doğru değerlendirme için uygun numune toplama ve işleme çok önemlidir.

Tarih

Antik Çağlardan Orta Çağ’a

Eski Mısır (M.Ö. 1550 civarı): Eski Mısır’a ait bir tıbbi metin olan Ebers Papirüsü’nde çeşitli jinekolojik durumlara ve tedavilere atıfta bulunulmaktadır; bunların arasında rahim ağzıyla ilgili olanlar da vardır, ancak rahim ağzı özel olarak tanımlanmamakta veya ayrıntılı olarak tarif edilmemektedir.

Antik Yunan (M.Ö. 4. Yüzyıl): Genellikle tıbbın babası olarak kabul edilen Hipokrat, yazılarında kadın üreme sistemine atıflarda bulunmuştur. Ancak, rahim ağzının ayrıntılı anatomik tanımları eksikti.

MS 2. Yüzyıl: Önde gelen bir Yunan hekim olan Galen, kadın üreme organlarının daha ayrıntılı tanımlarını yapmıştır, ancak çalışmaları serviksi uterusun diğer kısımlarından net bir şekilde ayırmamıştır.

Rönesans’tan 18. Yüzyıla

16. Yüzyıl: Öncü bir anatomist olan Andreas Vesalius, 1543 yılında “De Humani Corporis Fabrica “yı yayınladı. Vesalius, kadın üreme sistemi de dahil olmak üzere insan vücudunun daha doğru ve ayrıntılı anatomik çizimlerini sağladı. Serviksi uterusun bir parçası olarak tanımlamış ancak yapısı hakkında ayrıntılı bilgi vermemiştir.

17. Yüzyıl: Gabriel Fallopius (1561) ve Giulio Casserio (1609) gibi anatomistler kadın üreme sistemi anlayışını daha da geliştirdiler. Fallopius anatomik çalışmasında “serviks uteri “yi tanımlamış ve bunu uterusun ayrı bir parçası olarak kabul etmiştir.

17. Yüzyıldan 19. Yüzyıla

    1700s: William Hunter ve dönemin diğer anatomistleri rahim ağzının ayrıntılı anatomik olarak anlaşılmasına önemli katkılarda bulunmuşlardır. Hunter’ın 1774’te “Anatomia uteri humani gravidi tabulis illustrata” (Şekillerle Sergilenen İnsan Gravid Uterusunun Anatomisi) adlı kitabındaki ayrıntılı çizimler, serviks ve üremedeki rolü hakkındaki bilgilerin ilerlemesinde çok önemliydi.

    1. Yüzyıl: Jinekolojinin ayrı bir tıp alanı olarak gelişmesi, serviksin daha odaklı incelenmesine yol açtı. Spekulumun 19. yüzyılın başlarında James Marion Sims tarafından kullanılmaya başlanması, serviksin incelenmesinde ve anatomisi ile patolojisinin anlaşılmasında devrim yaratmıştır.

    20. Yüzyıl

      1900’lerin başları: 1920’lerde Pap smear’ı geliştiren George Papanicolaou gibi öncüler tarafından sitolojik tekniklerin geliştirilmesi, servikal patolojinin anlaşılmasını önemli ölçüde ilerletti. Bu tarama testi, rahim ağzı kanseri ve diğer anormalliklerin erken tespit edilmesini sağladı.

      1900’lerin ortaları: Tıbbi görüntüleme ve histopatolojideki gelişmeler, serviksin anatomik ve fonksiyonel olarak anlaşılmasını daha da geliştirdi. Araştırmacılar rahim ağzının doğurganlık, hamilelik ve hastalıklardaki rolünü daha iyi anlamaya başladı.

      20. Yüzyılın sonları: 1980’lerde Harald zur Hausen tarafından insan papilloma virüsü (HPV) ve rahim ağzı kanseri arasındaki bağlantının keşfedilmesi çığır açan bir gelişmeydi. Bu, HPV aşılarının geliştirilmesine yol açarak rahim ağzı kanserinin önlenmesini ve yönetimini dönüştürdü.

      2000’lerden Günümüze: Yüksek çözünürlüklü görüntüleme teknikleri ve moleküler biyoloji gibi tıbbi teknolojideki sürekli gelişmeler, serviksin anatomisi ve patolojisinin anlaşılmasını geliştirmiştir. Serviksin mikrobiyomu ve immünolojisi üzerine araştırmalar devam etmekte olup, sağlık ve hastalıktaki rolü hakkında daha derin bilgiler sağlamaktadır.

      İleri Okuma

      1. Vesalius, A. (1543). De Humani Corporis Fabrica. Basel: Johannes Oporinus.
      2. Hunter, W. (1774). Anatomia uteri humani gravidi tabulis illustrata. Birmingham: John Baskerville.
      3. Fallopius, G. (1561). Observationes anatomicae. Venice.
      4. Sims, J. M. (1852). On the treatment of vesico-vaginal fistula. American Journal of the Medical Sciences, 23(45), 59-82.
      5. Papanicolaou, G. N. (1928). New cancer diagnosis. Proceedings of the Third Race Betterment Conference, 528-534.
      6. zur Hausen, H. (1986). Infection causing human cancer. Wiley-VCH.
      7. Schiffman, M., Castle, P. E., Jeronimo, J., Rodriguez, A. C., & Wacholder, S. (2007). Human papillomavirus and cervical cancer. Lancet, 370(9590), 890-907.
      8. Tavassoli, F. A., & Devilee, P. (2003). World Health Organization Classification of Tumours: Pathology and Genetics of Tumours of the Breast and Female Genital Organs. IARC Press.
      9. Solomon, D., Davey, D., Kurman, R., et al. (2002). The 2001 Bethesda System: Terminology for reporting results of cervical cytology. JAMA, 287(16), 2114-2119.
      10. Schiffman, M., Castle, P. E., Jeronimo, J., Rodriguez, A. C., & Wacholder, S. (2007). Human papillomavirus and cervical cancer. Lancet, 370(9590), 890-907.
      11. Nayar, R., & Wilbur, D. C. (2015). The Pap test and Bethesda 2014. Acta Cytologica, 59(2), 121-132.
      12. Burghardt, E., & Ostör, A. G. (1989). Early histopathologic diagnosis of adenocarcinoma in situ and microinvasive adenocarcinoma of the uterine cervix. Cancer, 63(8), 1495-1501.
      13. References