Simfizis intervertebralis

tarafından | Oca 11, 2017 | Klinik tıp, Ortopedi

  • Simfizis: İki kemik arasında yer alan ve fibröz-kartilaginöz dokudan oluşan yarı hareketli eklemlerdir (örneğin symphysis pubica).
  • Intervertebralis: Latince kökenli bu terim, “iki omur arası” anlamına gelir; “inter-” (arasında), “vertebra” (omur), “-alis” (ilişkili) eklerinin birleşiminden türetilmiştir.

Simfizis intervertebralis, iki omur gövdesi (corpora vertebrarum) arasında yer alan ve omurlar arası diski (discus intervertebralis) içeren eklem türüdür. Bu yapı, sınırlı hareket kabiliyeti olan ve esas olarak yük taşıma ve darbe emme fonksiyonları üstlenen sekonder kartilaginöz bir eklem (amphiarthrosis cartilaginea secundaria) olarak sınıflandırılır.

Bu eklem şu temel anatomik yapılardan oluşur:

  1. Discus intervertebralis:
    Her bir diskin merkezi, jelatinöz yapıda olan nucleus pulposus‘u; dış çevresi ise yoğun kollajen liflerden oluşan anulus fibrosus’u içerir. Bu diskler, omurlar arasındaki boşlukları doldurarak omurgaya esneklik ve şok emme özelliği kazandırır.
  2. Ligamentum longitudinale anterius:
    Bu bağ, omurganın ön yüzü boyunca kafa tabanından os sacrum’a kadar uzanır. Omur cisimlerinin ön yüzlerine ve discus intervertebrales’in ön bölümlerine yapışıktır. Hiperekstansiyonu sınırlandıran güçlü bir bağdır.
  3. Ligamentum longitudinale posterius:
    Bu bağ ise, omur cisimlerinin arka yüzleri boyunca uzanır ve canalis vertebralis’in iç yüzeyinden geçer. Özellikle nucleus pulposus’un posterior herniasyonunu sınırlamada önemlidir.

Yukarıdaki yapıların iş birliği, hem yapısal stabilite hem de kontrollü hareket açıklığı sağlar. Bu özellikleriyle simfizis intervertebralis, omurganın yük taşıma mekanizmasında merkezi rol oynar.

Keşif

Simfizis intervertebralis’in tarihî keşfi, antik dönem anatomi bilgisiyle başlasa da, detaylı yapısal özelliklerinin anlaşılması özellikle Rönesans sonrası kadavra diseksiyonları ve mikroskobik çalışmalar ile mümkün olmuştur. Bu yapının keşfi, omurganın genel anatomik yapısının anlaşılmasına paralel olarak gelişmiştir.

Antik Dönem ve Galen’in Katkıları

Antik Roma’da hekim Galen (129–ca. 216), omurganın yapısını hayvan diseksiyonları yoluyla incelemiş ve omurlar arası “yumuşak doku”dan söz etmiştir. Ancak insan omurgasındaki disk yapısını tam anlamıyla tanımlayamamıştır çünkü insan kadavrası üzerinde çalışması Roma yasaları nedeniyle kısıtlıydı.

Rönesans Dönemi: Andreas Vesalius (1514–1564)

Anatomide devrim yaratan Andreas Vesalius, 1543 yılında yayımladığı De humani corporis fabrica adlı eserde omurgayı detaylı biçimde tanımlamış ve ilk kez intervertebral diskleri, omurlar arası özel yapılar olarak göstermiştir. Vesalius, omur gövdeleri arasında jelatinöz bir yapı bulunduğunu ifade etmiş, bu yapı daha sonra nucleus pulposus olarak adlandırılmıştır.

17. ve 18. Yüzyıl Gelişmeleri

  1. yüzyılda William Harvey ve çağdaşları sayesinde mikroskop kullanımının artması, bağ dokularının histolojik olarak incelenmesini mümkün kılmıştır. Bu dönemde anatomistler, discus intervertebralis’in sadece bir yastık olmadığını, kendine özgü bir yapısal bütünlüğe sahip olduğunu göstermiştir.
  2. yüzyıl sonlarında ve 19. yüzyıl başlarında Albrecht von Haller ve Xavier Bichat, dokuların sınıflandırılmasına katkı sağlayarak, omurlar arası diskin fibröz ve jelatinöz bölümlerden oluştuğunu daha sistematik bir biçimde tarif etmişlerdir.

Modern Dönem ve Klinik Anatomideki Yeri

  1. yüzyılda yapılan biomekanik ve radyolojik çalışmalarla birlikte, intervertebral disk yapısının omurganın hareketliliği, yük taşıması ve disk hernilerinin patofizyolojisi üzerindeki önemi daha iyi anlaşılmıştır. Özellikle Modic değişiklikleri, disk dejenerasyonu, disk herniasyonu gibi terimler modern klinik literatürde yer bulmuştur.

Ligamentum longitudinale anterius ve posterius gibi yapılar da tarih boyunca kadavra diseksiyonları ile tanımlanmış, bunların omurgadaki stabilizasyon rolü daha sonra biomekanik çalışmalarla belgelenmiştir.

İleri Okuma
  • Galen (2nd century). De usu partium corporis humani.
  • Vesalius, A. (1543). De humani corporis fabrica libri septem. Basel: Johannes Oporinus.
  • Haller, A. von (1757). Primae lineae physiologiae. Göttingen.
  • Bichat, X. (1801). Traité des membranes. Paris.
  • Tandler, J. (1909). Anatomie des Menschen. Springer.
  • Hirsch, C. (1952). The anatomy of the lumbar vertebrae. Acta Orthopaedica Scandinavica, 22(1), 5–13.
  • Adams, M. A., & Hutton, W. C. (1981). The relevance of torsion to the mechanical derangement of the lumbar spine. Spine, 6(3), 241–248.
  • Gray, H. (1985). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Medicine and Surgery. 36th ed., Churchill Livingstone.
  • Modic, M. T., Masaryk, T. J., Ross, J. S., & Carter, J. R. (1988). Imaging of degenerative disk disease. Radiology, 168(1), 177–186.
  • Bogduk, N. (1997). Clinical Anatomy of the Lumbar Spine and Sacrum. 3rd ed., Churchill Livingstone.
  • Palastanga, N., Field, D., & Soames, R. (2006). Anatomy and Human Movement: Structure and Function. 5th ed., Elsevier.
  • Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice. 40th ed., Churchill Livingstone Elsevier.
  • Standring, S. (2008). Gray’s Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice. 40th ed., Churchill Livingstone Elsevier.
  • White, A. A., & Panjabi, M. M. (2010). Clinical Biomechanics of the Spine. 2nd ed., Lippincott Williams & Wilkins.
  • Moore, K. L., Dalley, A. F., & Agur, A. M. R. (2014). Clinically Oriented Anatomy. 7th ed., Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins.
  • Netter, F. H. (2018). Atlas of Human Anatomy. 7th ed., Elsevier.