“Triküspit kapak endokarditi” terimi, kalpteki kan akışını düzenleyen dört kapaktan biri olan triküspit kapağın enfeksiyonunu ifade eder. Triküspit kapak sağ atriyum ile sağ ventrikül arasında yer alır ve kanın ventrikülden atriyuma geri akışını engeller.

Bu terimin etimolojisi ve tarihi Latince üç anlamına gelen “tri”, nokta veya uç anlamına gelen “cuspis” ve kalbin iç tabakası anlamına gelen “endocardium” kelimelerine dayanmaktadır. Triküspit kapakçık, kalp döngüsü sırasında açılıp kapanan üç kanatçığa veya cuspise sahip olduğu için bu şekilde adlandırılmıştır. “Endokardit” kelimesi 19. yüzyılda Alman doktor Karl Rokitansky tarafından çeşitli mikroorganizmaların neden olduğu endokardın iltihaplanması ve hasar görmesini tanımlamak için kullanılmıştır. Bkz; Endokard–it

Triküspit kapak endokarditi, kalbin triküspit kapağının enfeksiyonu anlamına gelir. Bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu kalbin iç dokusunun, genellikle kapakçıkların iltihaplanmasını içeren ciddi bir durum olan enfektif endokarditin bir türüdür.

Epidemiyoloji

Endokardit insidansının yılda 100.000 kişi başına 3-10 vaka olduğu tahmin edilmektedir. Bu, diğer gelişmiş ülkelerdeki endokardit insidansına benzerdir.

Endokarditin küresel insidansının yılda 300.000 vaka olduğu tahmin edilmektedir. Bu, endokarditin nispeten nadir görülen bir hastalık olduğu, ancak yine de önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu anlamına gelir.

Endokardit ölümcül olabilir, ancak ölüm oranı son yıllarda iyileşmiştir. Geçmişte endokarditten ölüm oranı %50’ye kadar çıkıyordu. Ancak erken tanı ve tedavi ile ölüm oranı artık %20’ye yaklaşmıştır.

Kalp kapak hastalığı, diyabet ve HIV/AIDS gibi altta yatan bazı tıbbi durumları olan kişilerde endokarditten ölüm riski daha yüksektir.

Nedenleri

Triküspit endokarditine neden olan en yaygın organizmalar, metisiline dirençli S. aureus (MRSA) dahil olmak üzere Staphylococcus aureus ve daha az sıklıkla Streptococcus türleri ve diğer organizmalardır. Steril olmayan iğnelerin kullanımı yoluyla bakteri girişine bağlı olarak genellikle damar içi (IV) uyuşturucu kullanıcılarını etkiler.

Enfektif endokardite çeşitli bakteri türleri ve daha az sıklıkla mantarlar neden olabilir. En yaygın nedensel mikroorganizmalar, hastanın sağlık durumuna ve sağlık hizmeti ortamlarına maruz kalmasına bağlı olarak biraz değişir. İşte genel bir bakış:

Streptokoklar: Bu bakteri grubu, enfektif endokarditin en yaygın nedenidir ve vakaların yaklaşık %50-60’ını oluşturur. Bu grup, Streptococcus viridans’ı ve D grubu streptokokları (Streptococcus bovis dahil) içerir. Streptococcus viridans, ağız ve boğazın normal sakinleri olan ve genellikle diş prosedürlerini takiben endokardit ile ilişkili olan bir streptokok grubudur.

Stafilokoklar: Bu bakteri grubu, özellikle Staphylococcus aureus ve Staphylococcus epidermidis, enfektif endokardit vakalarının %20-30’una neden olur. Staphylococcus aureus, intravenöz ilaçlar kullanan veya protez kalp kapakçıkları veya kalp pilleri gibi tıbbi cihazlar implante eden kişilerde sıklıkla endokardit ile ilişkilidir. Staphylococcus epidermidis, implante cihazları olan kişilerde endokardite neden olabilen yaygın bir deri bakterisidir.

Enterokoklar: Bu bakteriler endokardit vakalarının yaklaşık %5-15’ine neden olur. Genellikle sağlık hizmetleriyle ilişkili enfeksiyonlarla ilişkilendirilirler ve birçok antibiyotiğe dirençleri nedeniyle tedavi edilmesi zor olabilir.

HACEK grubu: Oral ve gastrointestinal floranın yaygın bir parçası olan güç üreyen (kültürü zor) gram negatif bakteriler grubudur. Endokardit vakalarının yaklaşık %3’üne neden olurlar. Grup, Haemophilus türleri, Aggregatibacter türleri, Cardiobacterium hominis, Eikenella corrodens ve Kingella türlerini içerir.

Mantarlar: Fungal endokardit nadirdir ve genellikle zayıflamış bağışıklık sistemi veya implante edilmiş tıbbi cihazları olan kişilerde görülür. Candida ve Aspergillus türleri en sık neden olan organizmalardır.

Kültür negatif endokardit: Bazı endokardit vakalarında, kan kültürlerinde bile nedensel bir organizma tanımlanamaz. Bu durum, hasta kültür alınmadan önce antibiyotik tedavisi görmüşse veya bazı HACEK organizmaları, Coxiella burnetii (Q hummasına neden olan) veya bazı mantarlar gibi nedensel organizmanın kültürünün çıkarılması zorsa meydana gelebilir.

Semptomlar

Triküspit kapak endokarditinin belirtileri değişebilir, ancak şunları içerebilir:

Ateş ve titreme.
Nefes darlığı.
Yorgunluk.
Kilo kaybı.
Gece terlemesi.
İnatçı öksürük.
Deri döküntüleri veya olağandışı lekeler.
Ayaklarınızda, bacaklarınızda veya karnınızda şişlik.

Teşhis

Teşhis tipik olarak şu yollarla gerçekleştirilir:

Kan kültürleri: Bu, enfeksiyona neden olan bakteri veya diğer organizmaların tanımlanmasına yardımcı olabilir.
Ekokardiyogram: Bu test kalp kapakçıklarını görselleştirmeye yardımcı olabilir ve genellikle kapakçıkta vejetasyonların (bakteri ve hücre kümeleri) varlığını gösterebilir.

Tedavi

Tedavi tipik olarak enfeksiyonu temizlemek için uzun süreli (4-6 hafta) intravenöz antibiyotik kullanımını içerir. Ciddi vakalarda veya enfeksiyon sadece antibiyotiklerle temizlenemediğinde, triküspit kapağın onarılması veya değiştirilmesi için cerrahi müdahale gerekebilir.

Önleme

IV uyuşturucu kullanıcıları da dahil olmak üzere yüksek risk altında olanlar için önleme stratejileri zarar azaltmaya odaklanmaktadır – temiz iğneler sağlamak, güvenli enjeksiyon uygulamaları hakkında eğitim vermek ve bağımlılığı azaltmaya ve tedavi etmeye çalışmak.

Triküspit kapak endokarditi, kalp yetmezliği, pulmoner emboli, apse oluşumu ve septik şok gibi komplikasyonlara yol açabilen nadir ancak ciddi bir durumdur. Damar içi uyuşturucu kullanımı, doğuştan kalp kusurları, implante kalp cihazları veya daha önce endokardit atakları geçirmiş kişilerde daha yaygındır. Triküspit kapak endokarditinin tanı ve tedavisi klinik muayene, kan kültürleri, ekokardiyografi ve antibiyotik tedavisini içeren multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.

Endokardit, genellikle kalp kapakçıklarını içeren, kalbin iç zarının ciddi bir enfeksiyonudur. Tarihsel olarak, antibiyotikler endokardit riskini azaltmak için belirli hasta gruplarında profilaksi olarak kullanılmıştır. Bununla birlikte, endokardit için antibiyotik profilaksisine yaklaşım, antibiyotik direnciyle ilgili endişeler ve etkinliği konusunda net kanıtların olmaması nedeniyle zaman içinde değişmiştir.

Antibiyotik Direnci ve Profilaksi

Mevcut öneriler antibiyotik profilaksisini yüksek riskli hastalarla – endokardit insidansı en yüksek olan ve olumsuz bir hastalık seyri geçirme olasılığı en yüksek olan hastalarla – sınırlandırmaktadır³. Bunun nedeni, sık antibiyotik kullanımının bakteriyel direnç gelişimini teşvik edebilmesidir⁴. Ayrıca, hem yüksek bakteri yüküne sahip nadir bakteriyemiler hem de düşük bakteri yüküne sahip sık bakteriyemiler endokardite neden olabilir ve bu da hastalığın önlenmesinde iyi ağız hijyeninin önemini vurgular ⁵.

Yüksek Risk Grupları

Antibiyotik profilaksisi için önerilen yüksek riskli gruplar şunlardır:

Kapak replasmanı olan hastalar (mekanik ve biyolojik).
Daha önce endokardit geçirmiş hastalar.
Konjenital kalp defekti olan hastalar.
Konduit implantasyonu veya rezidüel defektler ile ameliyat edilmiş kalp defektleri.
Kardiyak valvülopati gelişen kalp nakli hastaları.

Özellikle, rezidüel defektler nedeniyle türbülans olmaması ve yerleştirilen herhangi bir protez materyalinin neo-endokardiyum/neo-endotelyum ile aşırı büyüme yoluyla birleştirilmesi koşuluyla, antibiyotik profilaksisine genellikle ameliyattan altı ay sonra ihtiyaç duyulmaz⁶.

Antibiyotik Profilaksi Durumları

Antibiyotik profilaksisi, belirli diş tedavileri ve mukozanın yaralanmasını içeren üst solunum yolu prosedürleri dahil olmak üzere, artmış risk oluşturan belirli prosedürlerden geçen yüksek riskli hastalarda verilmelidir. Ayrıca, yüksek riskli gruplarda enfekte dokular üzerindeki prosedürler sırasında profilaksi önerilmektedir. Antibiyotik seçiminde öncelikle sorumlu olması muhtemel yerel patojenler göz önünde bulundurulmalıdır⁷. Ayrıca, yabancı madde yerleştirilmesini içeren kardiyak veya vasküler cerrahi geçiren tüm hastalarda perioperatif antibiyotik profilaksisi her zaman önerilir.

Öneriler bölgesel kılavuzlara ve bireysel risk-yarar değerlendirmelerine göre değişebilir. Bu nedenle, profilaksi kullanma kararı hasta ve sağlık hizmeti sağlayıcısı ile istişare edilerek verilmelidir.

Antibiyotik profilaksisinin yapılması gereken durumlar
müdahale yeri	İlk tercih yöntemi (uygulama genellikle ameliyattan 30-60 dakika önce yapılmalıdır)	Alternatif (alerji durumunda)
Orofarengeal boşluk (özellikle yüksek riskli diş müdahaleleri)	Aminopenisilin:Amoksisilin(p.o.) veya Ampisilin(i.v.)*	klindamisin
solunum sistemi	Aminopenisilin+β-Laktamaz İnhibitör veya Sefazolin*
Deri	oksasilin veya flukloksasilin*
Gastrointestinal ve ürogenital sistem	ampisilin veya piperasilin*	vankomisin

*MRSA’dan şüpheleniliyorsa veya varsa, vankomisin veya MRSA’ya karşı etkili başka bir antibiyotik kullanılmalıdır.

Kaynak:

Habib G, Lancellotti P, Antunes MJ, et al. 2015 ESC Guidelines for the management of infective endocarditis. Eur Heart J. 2015;36(44):3075-3123.
Baddour LM, Wilson WR, Bayer AS, et al. Infective Endocarditis in Adults: Diagnosis, Antimicrobial Therapy, and Management of Complications. Circulation. 2015;132(15):1435-86.
Habib, G., et al. (2009). Guidelines on the prevention, diagnosis, and treatment of infective endocarditis. European Heart Journal, 30(19), 2369-2413.
Ventola, C. L. (2015). The antibiotic resistance crisis: part 1: causes and threats. Pharmacy and Therapeutics, 40(4), 277.
Lockhart, P. B., Brennan, M. T., Sasser, H. C., Fox, P. C., Paster, B. J., & Bahrani-Mougeot, F. K. (2008). Bacteremia associated with toothbrushing and dental extraction. Circulation, 117(24), 3118-3125.
Baumgartner, H., et al. (2017). ESC Guidelines for the management of grown-up congenital heart disease (new version 2017). European Heart Journal, 38(36), 2739-2791.
Gould, F. K., et al. (2006). Guidelines for the prevention of endocarditis: report of the Working Party of the British Society for Antimicrobial Chemotherapy. Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 57(6), 1035-1042.
Cahill, T. J., & Prendergast, B. D. (2016). Infective endocarditis. The Lancet, 387(10021), 882-893.
Pant, S., Patel, N. J., Deshmukh, A., Golwala, H., Patel, N., Badheka, A., … & Lahewala, S. (2015). Trends in infective endocarditis incidence, microbiology, and valve replacement in the United States from 2000 to 2011. Journal of the American College of Cardiology, 65(19), 2070-2076.

Click here to display content from YouTube.
Learn more in YouTube’s privacy policy.

Always display content from YouTube

Ticari adlar; Chlorhexamed

Klorheksidin bileşiği, özellikle ağız boşluğunu ve cildi etkileyen çeşitli bulaşıcı hastalıkların profilaksisi ve tedavisinde etkili olan, yaygın olarak kullanılan bir antiseptik maddedir. Faydalı kapsamı, merhemler, kremler, sulu çözeltiler, oral spreyler, jeller ve gargaralar dahil olmak üzere çok sayıda formülasyonu kapsar ve geniş bir harici ve mukozal uygulama yelpazesine hitap eder.

Adını kimyasal yapısından alan klorheksidin, güçlü antimikrobiyal özelliklerinin göstergesi olan klor elementlerini ve biguanid kısmını içerir. Klorheksidin’in klinik uygulamaya başlaması, başlangıçta etkili bir antiseptik ajan olarak tanımlandığı 1950’lere kadar uzanmaktadır. Keşfi, antiseptiklerin geliştirilmesinde çok önemli bir andı; yalnızca çok çeşitli patojenlere karşı etkili olmakla kalmayıp aynı zamanda insan dokularına karşı düşük toksisite sergileyen bir madde sunuyordu. Bu, özellikle cerrahi ve dişçilik ortamlarında enfeksiyon kontrolünde önemli bir ilerlemeye işaret ediyordu.

Kimyasal Yapı ve Özellikleri

Klorheksidinin kimyasal formülü C22H30Cl2N10, molekül ağırlığı 505,4 g/mol olup, etki mekanizmasının temelini oluşturan karmaşık yapısının altını çizer. Klorheksidin, baz formuna veya klorheksidin diasetat ve klorheksidin dihidroklorür gibi diğer tuzlara kıyasla suda üstün çözünürlüğü nedeniyle yaygın olarak diglukonat formunda mevcuttur. Bu çözünürlük özelliği, yeterli dağılım ve mikrobiyal hücrelerle temas sağladığı için etkinliği açısından çok önemlidir. Molekülün etkisi öncelikle mikroplardaki hücre zarlarının bütünlüğünü bozarak onların büyümelerini ve hayatta kalmalarını engelleme yeteneğine atfedilir.

This content is available to members only. Please login or register to view this area.

Eylem Mekanizması ve Faaliyet Spektrumu

Klorheksidin, gram-pozitif bakterilere ve daha az ölçüde gram-negatif bakterilere karşı belirgin bir etkiye sahip olan geniş spektrumlu bir antimikrobiyal aktivite sergiler. Etkinliği, mantarlara, virüslere ve parazitlere karşı azaltılmış aktiviteye rağmen çeşitli patojenlere kadar uzanır. Antiseptik, mikropların hücre zarlarını geçirgen hale getirerek hücre içeriğinin sızmasına ve ardından hücre ölümüne yol açarak çalışır. Bu mekanizma özellikle yaralar ve mukozal yüzeyler gibi mikrobiyal çoğalmaya olanak sağlayan ortamlarda etkilidir.

Uygulamalar ve Kullanım

Klorheksidin uygulamaları çeşitlidir ve çeşitli klinik ve klinik olmayan ortamlarda bulaşıcı hastalıkların önlenmesini ve tedavisini kapsar. Kullanımı, diğerlerinin yanı sıra küçük yaraların, yanıkların ve diş eti iltihabı gibi ağız rahatsızlıklarının tedavisinde savunulmaktadır. Ek olarak klorheksidin, ağız hijyeni uygulamalarında ve el dezenfeksiyonu protokollerinde temel taşı görevi görerek enfeksiyon kontrolü ve halk sağlığındaki rolünü vurgulamaktadır.

Özellikle gargara, jel ve topikal solüsyonlar gibi çeşitli formülasyonlarında klorheksidinin dozajı, etkinliği ve güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Optimum doz ve izin verilen maksimum günlük doz, önemli ölçüde ürünün formülasyonuna ve kullanım amacına bağlıdır. Klorheksidin’in ağız hijyeni ürünlerinden yara bakımı ve dezenfeksiyon protokollerine kadar çeşitli uygulamaları göz önüne alındığında, dozaj önerileri spesifik uygulamaya ve ürünün konsantrasyonuna göre uyarlanır.

Ağız Hijyeni Ürünleri (örn. Gargara, Jeller)

Gargara: Klorheksidin gargarasının tipik konsantrasyonu %0,12 veya %0,2’dir. Ağız hijyeni için genellikle günde iki kez 10-15 mL %0,12’lik solüsyonla 30 saniye boyunca durulama önerilir. Dişlerde lekelenme ve tat değişikliği gibi yan etki risklerini en aza indirmek için çoğu durumda maksimum kullanım süresinin 2 haftadan bir aya kadar geçmemesi önerilir.

Jeller: Ağız çalkalama suyuna benzer şekilde, ağızdan uygulamalar için kullanılan klorheksidin jeli (örn. %0,2 konsantrasyon), tedavi edilen spesifik duruma bağlı olarak genellikle günde bir veya iki kez diş hekimlerinin belirttiği şekilde uygulanmalıdır.

Cilt ve Yara Bakım Ürünleri

Topikal Çözüm: Cilt antisepsisi için yaygın olarak %70 izopropil alkol içindeki %2 klorheksidin glukonat çözeltisi kullanılır. Uygulama kılavuzları genellikle dezenfekte edilecek alanı kaplayacak ve tamamen kurumasını sağlayacak yeterli miktarın uygulanmasını önerir. Kesin dozaj prosedüre bağlı olarak değişebilir.
Yara Bakımı: Merhemler ve kremler değişen konsantrasyonlara sahip olabilir ve ürün talimatlarına veya sağlık uzmanının tavsiyelerine göre uygulanmalıdır.

El Dezenfeksiyonu

El Ovma: El dezenfeksiyonu için alkol içerisinde %0,5 veya %2 klorheksidin glukonat çözeltisi gibi bir ürün formülasyonu kullanılır. Kullanılan hacim ve uygulama sıklığı, sağlık tesisleri gibi spesifik ortamlara bağlıdır ve kurumsal protokollere göre değişiklik gösterebilir.

Maksimum Günlük Doz

Klorheksidin için maksimum günlük doz evrensel olarak tanımlanmamıştır ve büyük ölçüde ürünün formülasyonuna ve tedavi alanının büyüklüğüne bağlıdır. Topikal ve oral ürünler için sınırlama genellikle minimum emilim nedeniyle sistemik toksisiteden ziyade lokal yan etki riskinden kaynaklanır. Bununla birlikte, herhangi bir uygulama için, mukozal tahriş, cilt hassasiyeti veya tat algısında değişiklik gibi olumsuz etkilerden kaçınmak için spesifik ürün kılavuzlarına ve sağlık hizmeti sağlayıcılarının tavsiyelerine uymak çok önemlidir.

Kontrendikasyonlar ve Olumsuz Etkiler

Geniş kullanımına rağmen klorheksidin, bileşiğe karşı aşırı duyarlılığı olduğu bilinen kişilerde kontrendikedir ve 2 yaşın üzerindeki çocuklarda yalnızca tıbbi gözetim altında kullanılması tavsiye edilir. Kullanımdaki formülasyonun özellikle hedef almadığı gözler, kulak kanalı ve mukozalar gibi belirli alanlarda uygulanması sınırlıdır. Olumsuz etkiler nadir de olsa alerjik reaksiyonları, cilt tahrişini ve ağızdan kullanım bağlamında tat bozukluklarını, mukozal tahrişi ve diş renginin değişmesi gibi önemli yan etkileri içerebilir.

İleri Okuma

McDonnell, G., & Russell, A. D. (1999). Antiseptics and disinfectants: activity, action, and resistance. Clinical Microbiology Reviews, 12(1), 147-179.
Block, S. S. (Ed.). (2000). Disinfection, sterilization, and preservation (5th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Gilbert, P., & Moore, L. E. (2005). Cationic antiseptics: diversity of action under a common epithet. Journal of Applied Microbiology, 99(4), 703-715.
Jones, C. G. (1997). Chlorhexidine: is it still the gold standard? Periodontology 2000, 15(1), 55-62.
Gilbert, P., & Moore, L. E. (2005). Cationic antiseptics: diversity of action under a common epithet. Journal of Applied Microbiology, 99(4), 703-715.
Kampf, G., & Kramer, A. (2004). Epidemiologic background of hand hygiene and evaluation of the most important agents for scrubs and rubs. Clinical Microbiology Reviews, 17(4), 863-893.

Click here to display content from YouTube.
Learn more in YouTube’s privacy policy.

Always display content from YouTube