ÇİN - Tıpacı

Çin’deki bulgular arpanın beslenme amacıyla yetiştirilmesinden çok daha önce içki yapımında kullanıldığı ortaya çıkardı ve bu bira toplum gelişiminde önemli bir rol oynadı.

Yeni yapılan araştırmaya göre Çinli köylüler 5000 yıl önce bira bardağı üretmişlerdi.

Çin’in Shaanxi eyaletinde, ki bu bölge geç Yangshao dönemi olarak bilinmektedir, ortaya çıkarılan kavanozlar üzerinde çalışan arkeologlar, Çinli köylülerin M.Ö. 3400 ila 2900 yılları arasına tarihlenen bira yapımında kullanılan ekipmana sahip olduklarını ve tarifini bildiklerini belirttiler.

Yeni araştırmanın baş yazarı Stanford Üniversitesi’nden Jiajing Wang “Çin’de bir ilk mayalama geleneği bulunmaktadır ve pirinç bazlı mayalanmış içeçek kanıtı 9000 yıllık Jiahu bölgesinde bulunmuştur. Ancak, bizim bilgilerimize göre, [yeni keşif] Çin’de yerli bira yapımının doğrudan ilk kanıtıdır” dedi.

Ekip, mayalamanın süpürge darısı (Panicum miliaceum), gözyaşı isimli özel bir yabani tahıl (Coix lacryma-jobi) ve arpa gibi tahılları içeren geniş bir bitki yelpazesinden yapıldığını ortaya çıkarmak için kavanozlardaki kanıtları inceledi.

Keşif, Çin’de kullanılan arpanın bilinen en eski kanıtına işaret etmekte olup tahılın ülkeye sanılandan yaklaşık olarak 1000 yıl daha önce geldiğini ortaya koydu.

Çin’in Shaanxi eyaletindeki Mijiaya bölgesinde bulunan ve bira yapımında kullanılan huni. Fotoğraf: Jiajing Wang

Buna ek olarak arkeologlar tahılların gıda olarak yetiştirilmeden önce içki yapımında kullanılmasının o zamandan beri merak uyandıran bir konu olduğunu öne sürmektedirler ve bu bira toplumsal gelişimde önemli bir rol oynamıştır.

Araştırmacılar “Yangshao birasının üretimi ve tüketimi “Çin medeniyetinin beşiği” olarak bilinen merkezi yerleşim bölgesinde hiyerarşik toplulukların ortaya çıkmasına katkıda bulunmuş olabilir” diyorlar.

Proceedings of the National Academy of Science’daki yazıda Birleşik Devletler’den ve Çin’den araştırmacılar, Çin’in Shaanxi eyaletinin Mijiaya bölgesinden elde edilen bütünlüğü bozulmamış huniler ve çanak-çömlek parçalarından oluşan bir koleksiyonunun ve bira yapmının farklı aşamalarını içeren farklı şekillerde ve stillerdeki kavanozların içindeki kalıntıların analizinin bir saklama işlevini ortaya koyduğunu belirttiler.

Wang ve çalışma arkadaşları, bu sarı renkteki kalıntıları inceleyerek ve nişasta tanelerininin ve bitki hücrelerinin içerisinde bulunan küçük silika parçaları formundaki pitholitlerin boyutunu ve şeklini tetkik ederek mayalama yönteminin tarifini elde ettiler.

Analizleri, biranın içerisinde süpürge darısının, gözyaşı isimli özel bir yabani tahılın, zambağın, Hint yer elması, arpanın ve hatta yılan kabağı kökünün (Trichosanthes pilosa) yer aldığını ortaya koydu. Ayrıca kalıntıların kimyasal analizi ile birlikte nişasta tanelerinin işlenme biçimi modern bira severlerin yöntemleriyle benzer bir şekilde bu içeceğin üretildiğini ortaya koyduğunu da söylemektedirler. Wang “Bira maltlaştırma, lapa yapma ve mayalama süreçlerini de içeren üç aşamada üretilmekteydi” diyor.

Bira tarifinin ortaya çıkmış olmasına rağmen, arkeologlar bu biranın günümüzün bir bardak birasıyla aynı lezzette olduğunu söyleyemediklerini itiraf etmektedirler. Wang “Gerçekten hiçbir fikrim yok” diyor. “Bu bizim araştırmalarımızın ötesinde.”

Kaynak:

The Guardian
Jiajing Wang, Li Liu, Terry Ball, Linjie Yu, Yuanqing Lie, and Fulai Xingf Revealing a 5,000-y-old beer recipe in China PNAS, Proceedings of the National Academy of Sciences May 23, 2016, doi: 10.1073/pnas.1601465113 PNAS May 23, 2016

Çeviren: Bünyamin TAN(Evrimsel Antropoloji)

Kanada’da bulunan Vitality Air adlı bir şirket Rocky Dağları’ndan alınan temiz havayı şişeleyerek Çinli müşterilerine satmaya başladı.

Şişelenmiş hava satma fikri başta bir şaka olarak ortaya çıktı, fakat daha sonra sadece 4 gün içinde 500 şişe satınca şirketin kurucuları bunu tamamen bir ticarete dönüştürmeye karar verdi. Bu durumun muhtemel sebebi ise Çin’in yükselen hava kirliliği tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmış olması.

“Araştır, hayal kur, keşfet, nefes al” sloganıyla iki yıl önce Kanada’nın Edmonton şehrinde kurulan Vitality Air, sadece 2 ay önce Çin’de temiz hava satmaya başladı. Halihazırda 4 bin şişe temiz hava Çin’e gönderildi. Banff Ulusal Parkı’ndan alınan dağ havasının 7.7 litrelik bir şişesi 100 yuan, yani 93 TL civarında satılıyor. Absürd olan ise Çin’de bir şişe sudan 50 kat daha pahalı olması.

Kurucular, bir paket dolusu havayı eBay’den 2.9 TL’lik fiyatla satmayı başardıktan sonra bu fikrin gerçekten piyasası olabileceğinin farkına vardılar. Sonrasında ikinci pakete 490 TL’lik teklif gelmesi ile daha da şaşırdılar.

Her şişe üstünde sabitlenmiş bir solunum maskesi ile geliyor ve firma 150’nin üstünde soluk alıp verme garantisi veriyor. Bir habere göre, Vitality Air’in hiçbir şekilde bir hastalığı tedavi etmediği veya önlemediği söylenmesine karşın, National Post gazetesinde şişedeki havanın sınav hazırlığında, istirahat ve idmanlarda solunuma destek olduğu belirtiliyor.

Fikir tamamiyle gülünç gelse bile şimdiye kadar hiç bir müşteri üründen şikayet etmemiş. Havayı soluduktan sonra karnındaki bebeğinin tekmelemesini hissettiğini -ki bu akıllara plasebo etkisini getiriyor- söyleyen bir müşteri bile var.

Bu fikir bize gülünç gelebilir, fakat firmanın internet sitesinde “Bir zamanlar insanlar şişede su fikrini de gülünç bulmuştu” açıklaması yer alıyor.

Kaynak: The Plaid Zebra, Vitality Air, National Post, The Telegraph

Hazırlayan: Celal Umut Aydınoğlu (Gaia Dergi)