Bilim insanları yıllardır kulak çınlamasına (kulakta sürekli bir “zil” sesi) sebep olan şeyin ne olduğunu ve bu durumu nasıl tedavi edebileceklerinin yollarını arıyorlardı. Fakat yeni yapılan bir çalışma, vücudun başka bir yerinde kronik bir ağrıyla uyumlu bir ilişkiyi saptayarak bu soruna dair bir açıklama getiriyor olabilir.
Amerika’daki Georgetown University’den araştırmacılar; hem kulak çınlaması hem de kronik ağrıdan muzdarip hastaların acıya cevap oluşturmada zorluklar yaşadıklarını keşfettiler. Bu cevap yalnızca; gürültü ve ağrının beyin tarafından düzgün bir şekilde işlenemediğinde devam ediyor, tıpkı bozuk bir elektrik devresinde şalterin atması gibi. Kronik ağrı hastalarının durumundaki gibi, hastalar o ağrı artık olmasa bile “fantom ağrılar” hissedebilirler, kulak çınlamasına sahip insanlar da aslında bir ses olmasa da iç kulaklarında çınlama sesi duyarlar.
Beyindeki gri madde miktarı üzerine yapılan çalışmaların ardından, araştırma ekibi mevcut bölgelerdeki (bu bölgeler “bilgi akışını düzenleyen” alanlar olarak isimlendirilir) bu madde miktarındaki eksikliğin hem kulak çınlamasına hem de kronik ağrıya sebep olduğu bulgusuna ulaştılar. Bu süreç; enerjimiz, duygu durum halimiz ve depresyon durumlarıyla ilişkili olduğu bilinen dopamin ve serotonin hormon seviyelerinden etkileniyor.
Araştırma ekibinden Josef Rauschecker:
“Bu bölgeler, içeriden ya da dışarıdan gelen duyusal uyaranların duyusal değerini belirleyen algısal duyum için merkezi bilgi akışını düzenleyen bir sistem gibi davranırlar ve bilginin beyindeki akışını düzenler. Bu sistemde sorun çıktığında kulak çınlaması ve kronik ağrı oluşur” diyor.
Bir başka deyişle, kronik ağrı ve kulak içerisinde zil çalmasıyla ilişkili hisler, beyne aynı sinirsel “kapıdan” geçerek geliyor. Bu keşif de tıbbi alandaki bilim insanlarının bu soruna dair bir tedavi geliştirebileceklerine işaret ediyor.
Araştırmacılar; bilgi akışını düzenleyen bu bölgelerdeki zararın, beyindeki bilgi akışını etkileyebileceğini ve kısır bir döngü (kulaktan gitmeyen bir çınlama gibi) oluşturabileceğini söylüyorlar. Öte yandan, araştırmacılar; sorunun çözümüne dair cevaplanması gereken çok daha fazla soru olduğunu kabul ediyorlar, ancak görünen o ki; kulak çınlamasından muzdarip insanlar için tünelin sonunda en azından bir ışık beliriyor.
Josef P. Rauscheckercorrespondenceemail, Elisabeth S. May, Audrey Maudoux, Markus Ploner Frontostriatal Gating of Tinnitus and Chronic Pain Cell Volume 19, Issue 10, p567–578, October 2015 DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.tics.2015.08.002
Tinitus veya diğer bir deyişle kulak çınlaması 65 yaşın üzerindeki insanların yaklaşık 3te birini etkilemektedir. Tinitus durumu yaşlılığa bağlı olarak gelişen duyma kaybının bir parçası olarak veya travmatik bir kaza sonucu olarak ortaya çıkabilir. Her iki durumda da sonuçta sorun olarak ortaya çıkan kalıcı çınlama sesi; günlük yaşamı birçok açıdan olumsuz etkilemekte ve beraberinde başka sorun ve rahatsızlıkları da getirmektedir.
Bazı Tinitus hastaları bu duruma alışabilse de, birçoğu günlük aktivitelerini bu duruma uygun biçimde düzenlemek veya duruma bağlı olarak sınırlandırıyor. Yeni bir çalışma ‘tinitus’ rahatsızlığını çok sorun etmeyen insanlarda veya buna alışabilen insanlarda, duygusal bilgiyi yorumlamak için farklı beyin bölgelerinin kullanıldığını gösteriyor.
University of Illinois’ten işitme ve sinirbilim profesörü Fatima Husain, tinitusa uzun süre maruz kalınması halinde beynin buna nasıl adapte olduğunu öğrenmeye çalıştıklarını açıklıyor. (Fatima Husain, araştırmayı Prof. Edward McAuley ve sinirbilim yüksek lisans öğrencileri Jake Carpenter-Thompson ve Sara Schmidt ile birlikte gerçekleştirdi ve sonuçlarını PLOS ONE’da yayımladı.)
Araştırmada kandaki şeker seviyesi ile aktif beyin bölgelerinin görüntülenmesini sağlayan fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) tekniğinden yararlanıldı.
fMRI ile daha önce hafif yada başlangıç düzeyinde tinitus’u olan insanlarla bu soruna sahip olmayan insanların beyinlerindeki duygu işleme süreçleri yine bu aynı ekip tarafından karşılaştırılmıştı. Tarama sırasında katılımcılar, keyif verici, nötr veya rahatsız edici sesler dinlemiş ve bunları oylamıştı. (örneğin sırayla çocuk gülüşmeleri, insan konuşma sesleri ve bebek ağlaması gibi.) Bu taramaların sonucunda tinitus olmayan insanlara karşın, hasta olanlarda duygusal olan bu sesleri işlemlemede beynin farklı alanlarının aktive olduğu gözlemlendi.
Hastalık genel anlamda kulakta sürekli bir çınlama olarak biliniyor ancak etkilerinde tinitus hastaları arasında yaşa, bireye ve sebebe bağlı olarak çok ciddi şiddet değişimi görülebiliyor. Bu farkı da gözlemleyebilmek için Fatima Husain ve ekibi yalnızca hastalar üzerinde de fMRI taramaları yaparak karşılaştırmayı denedi. Öncelikle tinitus seviyesini ve hastalığın boyutunu ölçen araştırmacılar, bununla birlikte uyku, duygu-durum, dikkat ve işitme duyuları hakkında sorular içeren anketler ve testler uyguladılar.
Daha az tinitus rahatsızlığı duyan insanların (tinitus’u olan ancak bundan çok etkilenmeyen veya bundan fazla rahatsızlık duymayan hastalar) duygusal bilgiyi işleme süreçleri ve beyindeki aktifleşen bölgeleri farklı ve / veya değişiyor. Genel bir yargı olarak bilinenin aksine bu süreç amigdala’ya dayanmıyor. Tinitus’a daha çok uyum sağlayan ve adapte olan insanlar bu süreçte çoğunlukla beyinlerinin frontal korteks bölgesini kullanıyor. Frontal korteks yine genel olarak planlama ve dikkat verme gibi işlemlerde kullanılıyor. Frontal korteksin bu hastalarda daha fazla kullanılıyor olması düşük tinitus distrese (hastalığın yarattığı rahatsızlık / huzursuzluk) sebep oluyor ve duygusal tepkilerin yönetilmesini kontrol etmeye yardımcı oluyor olabilir.
Fatima Husain’in yürüttüğü araştırmanın diğer bir amacı da hastaların tinitus temelli sıkıntılarına ve rahatsızlıklarına yardımcı olacak muhtemel uygulamaları geliştirebilmekti. Araştırmada fiziksel aktivitenin duygu işleme süreçlerini olumlu etkileyeceğini ve yaşam kalitesini artırabileceğini açıklayan Husain, bu sonuçları özel olarak daha detaylı incelemelerin de gerektiğine dikkatleri çekiyor.
Kaynak : Bilimfili, Fatima T. Husain et al. Increased frontal response may underlie decreased tinnitus severity. PLOS ONE, December 2015 DOI:10.1371/journal.pone.0144419
Ticari ad; Aspirin, TromboASS, Coraspin (bebek aspirini de denir)
Asetilsalisilik asit, diğer şeylerin yanı sıra tabletler, film kaplı tabletler, efervesan tabletler, çiğnenebilir tabletler ve doğrudan granüller şeklinde mevcuttur. Orijinal Aspirin® ve Aspirin Cardio®’ya ek olarak başka ürünler ve jenerikler de mevcuttur. Bu makale ağrı ve ateş tedavisi ile ilgilidir. Aspirin®, 1899’da Bayer tarafından piyasaya sürüldü.
Spir asidi eksikliği. (bkz: a) (bkz: spir)
Thrombositlerin pıhtılaşmasını engeller. Hücrelerde bulunan COX enzimini engeller.
Asetilsalisilik asit, analjezik, antipiretik, anti-enflamatuar ve antiplatelet özelliklere sahip salisilat grubundan steroidal olmayan bir anti-enflamatuardır.
Etkiler, siklooksijenaz enziminin inhibisyonuna ve prostaglandin oluşumunun inhibisyonuna dayanır.
Asetilsalisilik asit, çeşitli nedenlerin ağrı ve ateşinin semptomatik tedavisinde kullanılır. ASA trombozu önlemek için düşük ve günde bir kez uygulanır. İlaçlar genellikle yeterli sıvı içeren yemeklerle veya yemeklerden sonra alınır.
En yaygın olası yan etkiler mikro kanama, mide rahatsızlığı, hazımsızlık, astım, bulantı, kusma ve ishaldir.
Kimyasal
yapı
Asetilsalisilik asit (C9H8O4, Mr = 180.2 g / mol) beyaz, kokusuz, kristal toz veya renksiz kristaller halinde mevcuttur ve suda çok az çözünür.
Salisilik asidin asetillenmiş bir türevidir ve salisilatlar grubuna (salisilik asit ve asetik asit esterleri) aittir.
Asetik anhidrit ile sentezlenebilir.
Salisilik asit ayrıca organizmada emilim sırasında ve sonrasında oluşan ana metabolittir.
Nemli havada asetik asit oluşur ve toz sirke kokusu almaya başlar.
sentez
Asetilsalisilik asit sentezi için salisilik asit, asetik anhidrit ile asetillenir. Biraz sülfürik asit veya fosforik asit katalizör görevi görür. Salisilik asit bir nükleofil ve asetik anhidrit bir elektrofil görevi görür.
Trombo Ass ve Metabolik Sendrom
Metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalık ve tip 2 diyabetin gelişimini teşvik ettiği görülen, birbiriyle ilişkili metabolik risk faktörlerinin bir kümesidir. Genellikle Trombofili Değerlendirmesinin kısaltması olarak kullanılan Trombo Ass, pıhtı oluşumu riskini belirlemek için yapılan tanısal bir değerlendirmedir. Hem Trombo Ass hem de metabolik sendrom, kardiyovasküler tıp alanında temel faktörlerdir. Bu makale ikisi arasındaki ilişkiye ışık tutacak ve bunların klinik sonuçlarını tartışacaktır.
Metabolik Sendrom: Kısa Bir Arka Plan Metabolik sendrom, yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon, anormal lipit seviyeleri ve artan bel çevresi gibi bir grup durumla karakterize edilir. Kalp hastalıkları, felç ve tip 2 diyabet riskini artırır.
Trombo Ass: Bir Teşhis Aracı Thrombo Ass, tipik olarak genetik veya edinilmiş faktörlerin neden olduğu aşırı pıhtı oluşumu riskini değerlendirir. Değerlendirme genellikle pıhtılaşma faktörlerini, proteinleri ve bazen de genetik testleri ölçmek için kan testlerini içerir.
Kesişme: Pıhtılaşma ve Metabolik Sendrom Çalışmalar metabolik sendromun bireyleri protrombotik durumlara yatkın hale getirebileceğini göstermiştir. Bu, Thrombo Ass’i özellikle metabolik sendromlu hastalar için uygun kılmaktadır. Çoğunlukla metabolik sendromda bulunan pro-inflamatuar belirteçlerin yüksek seviyeleri de daha yüksek pıhtı oluşumu riskine katkıda bulunabilir.
Klinik uygulamalar Metabolik sendromun erken tanımlanması, sağlık hizmeti sağlayıcılarının önleyici tedbirler almasına olanak sağlayabilir. Benzer şekilde, pozitif bir Trombo Ass, antikoagülan tedaviye veya yaşam tarzı değişikliklerine yol açabilir. Her iki rahatsızlığı olan hastalarda, kardiyovasküler komplikasyon risklerini azaltmak için agresif tedavi şarttır.
Sınırlamalar ve Gelecek Yönergeler Metabolik sendrom ile trombofili arasındaki mekanik bağlantıların tam olarak anlaşılması için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Geliştirilmiş teşhis testleri ve tedavi seçenekleri de ufukta görünüyor.
Trombo Ass ile metabolik sendrom arasındaki ilişkinin anlaşılması, kardiyovasküler risk faktörlerinin kapsamlı yönetimi için çok önemlidir. Anlayışımız derinleştikçe ilişkili komplikasyonları tedavi etme ve önleme yeteneğimiz de derinleşecektir.
Asetilsalisilik Asit (Aspirin) Etki Mekanizması:
Yaygın olarak aspirin olarak bilinen asetilsalisilik asit, analjezik, antipiretik ve anti-inflamatuar özelliklere sahip nonsteroid anti-inflamatuar bir ilaçtır (NSAID). Vücutta iltihap, ağrı ve ateşe neden olan bazı maddelerin sentezini inhibe ederek çalışır.
Daha spesifik olarak, aspirin siklooksijenaz-1 (COX-1) ve siklooksijenaz-2 (COX-2) enzimlerini geri dönüşümsüz olarak inhibe eder. Bu enzimler, enflamasyon, ağrı hissi, ateş ve trombosit agregasyonunda kilit rol oynayan prostaglandinlerin ve tromboksanların üretiminde rol oynar. Aspirin bu enzimleri inhibe ederek bu etkileri azaltır.
Trombosit agregasyonunu inhibe ederek pıhtı oluşumunu önlediği antiplatelet etkisi, kalp krizi ve felçlerin önlenmesinde faydalıdır. Bu, trombosit COX-1 enziminin geri dönüşümsüz asetilasyonu ile elde edilir, böylece güçlü bir trombosit agregatörü ve vazokonstriktör olan tromboksan A2 üretimi engellenir.
Asetilsalisilik Asidin (Aspirin) Yan Etkileri:
Aspirin yaygın olarak kullanılmasına ve birçok insan için genellikle güvenli olmasına rağmen, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yan etkilere neden olabilir:
Gastrointestinal sorunlar: Aspirin mide zarını tahriş ederek gastrit, ülser ve gastrointestinal kanamaya neden olabilir. Belirtiler mide ekşimesi, hazımsızlık, bulantı ve kusmayı içerebilir.
Kanama: Antiplatelet etkisi nedeniyle aspirin kanama riskini artırabilir. Bu, ameliyat geçiren veya kanama bozukluğu olan kişiler için bir endişe kaynağı olabilir.
Aşırı duyarlılık reaksiyonları: Bazı kişiler aspirine karşı alerjik reaksiyon gösterebilir; bu da kurdeşen, yüzde şişme, astım atakları ve anafilaksi ile sonuçlanabilir.
Kulak çınlaması ve işitme kaybı: Yüksek dozda aspirin tinnitusa (kulak çınlaması) ve potansiyel işitme kaybına neden olabilir.
Reye Sendromu: Nadiren de olsa, viral enfeksiyonu olan çocuk ve gençlerde aspirin kullanımı, karaciğer ve beyinde şişmeye neden olabilen ciddi bir durum olan Reye Sendromuna yol açabilir.
Böbrek yetmezliği: Uzun süreli yüksek doz aspirin kullanımı böbrek fonksiyonlarında azalmaya yol açabilir.
Bu yan etkiler mümkün olsa da, herkeste ortaya çıkmadığını unutmamak önemlidir. İnsanlar aspirin tedavisine başlamadan önce potansiyel fayda ve riskleri tartmak için sağlık uzmanlarına danışmalıdır.
Kaynak:
Vane JR, Botting RM. The mechanism of action of aspirin. Thromb Res. 2003;110(5-6):255-8.
Patrono C, Baigent C. Nonsteroidal anti-inflammatory drugs and the heart. Circulation. 2014;129(8):907-16
Grundy, Scott M., et al. “Diagnosis and management of the metabolic syndrome.” Circulation 112.17 (2005): 2735-2752.
Mertens, Ilse, and Luc F. Van Gaal. “Obesity, haemostasis and the fibrinolytic system.” Obesity reviews 3.2 (2002): 85-101.
Aspirin olarak da bilinen asetilsalisilik asidin (ASA) geçmişi antik çağlara kadar uzanmaktadır. Sümerler ve Mısırlılar ağrı ve ateşi tedavi etmek için söğüt kabuğu kullanmışlardır ve eski Yunanlılar ve Romalılar da tıbbi özellikleri için söğüt kabuğu kullanmışlardır.
19. yüzyılda bilim insanları söğüt kabuğundaki aktif bileşen olan salisini izole etmeye ve sentezlemeye başladılar. 1897 yılında Bayer şirketi için çalışan Alman kimyager Felix Hoffmann, salisini asetilleyerek aspirin olarak adlandırılan asetilsalisilik asidi oluşturdu.
Aspirin ilk olarak 1899 yılında piyasaya sürüldü ve kısa sürede dünyanın en popüler ilaçlarından biri haline geldi. Aspirin ağrı, ateş, iltihaplanma ve kalp hastalığı gibi çok çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılır.
Aspirin çoğu insan için güvenli ve etkili bir ilaçtır, ancak mide rahatsızlığı ve kanama gibi bazı yan etkileri olabilir. Ülser veya kanama bozuklukları gibi belirli tıbbi durumları olan kişiler, doktorlarıyla konuşmadan aspirin almamalıdır.
Aspirinin tarihi uzun ve büyüleyici bir tarihtir. Bir bitki ilacı olarak mütevazı başlangıcından dünyanın en yaygın kullanılan ilaçlarından biri haline gelmesine kadar aspirinin insan sağlığı üzerinde derin bir etkisi olmuştur.
İşte aspirin tarihindeki bazı önemli dönüm noktaları:
1763: Rahip Edward Stone, Royal Society’nin Philosophical Transactions dergisinde söğüt kabuğunun ateş düşürücü etkilerini anlatan bir mektup yayınladı.
1828: Johann Andreas Buchner söğüt kabuğundan salisini izole eder.
1859: Hermann Kolbe salisilik asidi sentezler.
1897: Felix Hoffmann asetilsalisilik asidi (aspirin) oluşturmak için salisilik asidi asetilleştirir.
1899: Aspirin ilk olarak Bayer tarafından pazarlandı.
1971: John Vane aspirinin prostaglandin üretimini engellediğini keşfeder.
1982: Aspirin, kalp krizlerinin önlenmesi için FDA tarafından onaylandı.
Aspirin uzun ve hikayeli bir geçmişe sahip olağanüstü bir ilaçtır. Dünya çapında milyonlarca insanın ağrı ve acılarını dindirmeye yardımcı olmuştur ve modern tıbbın önemli bir parçası olmaya devam etmektedir.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.