“Tidal hacim” terimi, “zaman” veya “mevsim” anlamına gelen Eski İngilizce “tīd” kelimesinden türetilen “tidal” kelimesinin tıbbi kullanımından kaynaklanmaktadır. Denizin yükselmesi ve alçalmasıyla ilgili olan “gelgit “in modern anlamı, ay döngüleri tarafından kontrol edilen gelgitler gibi doğal, periyodik ve ritmik olayları tanımlama bağlamında ortaya çıkmıştır. Bu metafor, “gelgit hacmi “nin akciğerlere giren ve çıkan havanın düzenli, ritmik hareketiyle ilgili olduğu solunum fizyolojisi alanına uygun bir şekilde uzanır; tıpkı kıyı şeridindeki denizin gelgitine benzer.
“Gelgit hacmi “nde “gelgit” kelimesinin kullanılması, solunumun döngüsel doğasını vurgulamakta ve dinlenme sırasında meydana gelen doğal, zahmetsiz ve ritmik soluk alıp vermeyi yansıtmaktadır. Bu isimlendirme, yaşam için gerekli olan sürekli ve düzenli nefes alma düzenini görselleştirmeye ve tanımlamaya yardımcı olmak için benimsenmiştir.
Tidal hacmi, şu şekilde gösterilir: Vt, ekstra çaba uygulanmadığında normal nefes alma ve verme arasında yer değiştiren hava hacmini ifade eder. Bu fizyolojik parametre, insanlar da dahil olmak üzere memelilerin solunum mekaniğinde çok önemlidir ve solunum fizyolojisinde temel bir ölçüm görevi görür. Dinlenme halindeki standart gelgit hacmi yaklaşık 500 mililitredir (ml), bu da ortalama bir yetişkinin normal bir nefes döngüsünde efor harcamadan soluduğu ve verdiği tipik hava miktarını temsil eder.
Gelgit hacmi kavramı, çeşitli bireyler için normatif değerler oluşturmak amacıyla sıklıkla vücut kütlesi ile ilişkili olarak tartışılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan ölçü yaklaşık 7 ml/kg vücut ağırlığıdır ve bireyin kütlesine dayalı olarak kişiselleştirilmiş bir tahmin sağlar. Bu oran, özellikle klinik ortamlarda akciğer sağlığının ve solunum fonksiyonunun değerlendirilmesine yardımcı olur.
Stres koşulları altında veya artan fiziksel aktivite sırasında gelgit hacmi önemli ölçüde artabilir. Vücudun daha fazla oksijene ihtiyaç duyması ve karbondioksit atılımının artması nedeniyle bu miktar 3000 ml’ye (3 litre) kadar çıkabilir. Bu adaptasyon, solunum sisteminin değişen oksijen taleplerini karşılama dinamik aralığını ve kapasitesini yansıtır.
İleri Okuma
- West, J. B. (2008). “Respiratory physiology: The essentials.” Lippincott Williams & Wilkins.
- Levitzky, M. G. (2013). “Pulmonary physiology.” McGraw-Hill Education.
- Harper, D. (2020). “Online Etymology Dictionary.” Accessed online.
