“Venöz” kelimesi Latince “damar” anlamına gelen “vena” kelimesinden gelmektedir. “Yetersizlik” kelimesi ise Latince “yeterli değil” anlamına gelen “insufficiens” kelimesinden gelmektedir.
- Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin %25 kadarında venöz yetmezlik olduğu tahmin edilmektedir.
- Kadınların venöz yetmezlik geliştirme olasılığı erkeklere göre daha yüksektir.
- Venöz yetmezlik gelişme riski yaşla birlikte artar.
- Venöz yetmezlik, derin ven trombozu gibi daha ciddi durumların habercisi olabilir.
Kronik venöz yetmezlik (CVI) olarak da bilinen venöz yetmezlik, genellikle bacaklardaki toplardamarların kanı kalbe geri göndermek için mücadele ettiği bir durumdur. Bu durum, kanın yerçekimi nedeniyle geriye doğru akmasını önlemeye yardımcı olan toplardamarlardaki kapakçıkların hasar görmesi nedeniyle meydana gelir. Bu kapakçıklar hasar gördüğünde, kan bacaklarda birikerek venöz yetmezlik semptomlarına yol açabilir.
CVI belirtileri arasında bacaklarda veya ayak bileklerinde şişme, bacaklarda ağrı veya sızı, ayak bilekleri çevresinde veya bacaklarda cilt renginde değişiklikler, varisli damarlar, cilt ülserleri ve bacaklarda ağırlık veya yorgunluk hissi yer alabilir.
Venöz yetmezlik tedavisi genellikle semptomların yönetilmesini ve daha fazla komplikasyonun önlenmeye çalışılmasını içerir. Bu, egzersiz ve bacakları yükseltmek, varis çorabı giymek gibi yaşam tarzı değişikliklerini ve daha ciddi vakalarda damarları veya kapakçıkları onarmak için ameliyatı içerebilir.
Perforan Venöz Yetmezlik:
Perforan venöz yetmezlik, perforan venleri içeren özel bir venöz yetmezlik türüdür. Perforan venler, yüzeysel venleri (cilde yakın olanlar) bacaklardaki derin venlere bağlayan venlerdir.
Bu damarlar doğru çalışmadığında, kanın derin damarlardan yüzeysel damarlara doğru geri akmasına izin vererek yüzeysel damarlar üzerindeki baskıyı artırabilir ve varis, şişme ve cilt ülseri gibi sorunlara yol açabilir.
Perforan venöz yetmezlik tedavisi genel venöz yetmezliğe benzer olabilir, ancak bazı durumlarda hatalı çalışan perforan venlerin kapatılması için prosedürler içerebilir.
Neden
Bu duruma aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi faktör neden olmaktadır:
- Kapakçık hasarı: Damarlardaki kapakçıklar kanın doğru yönde akmasını sağlamaya yardımcı olur. Bu kapakçıklar hasar görürse, kan geriye doğru akarak bacaklarda tıkanıklığa neden olabilir.
- Zayıflamış damarlar: Damarların duvarları zamanla zayıflayarak kanın içlerinden akmasını daha zor hale getirebilir.
- Artan basınç: Damarlarda kan pıhtısı gibi bir tıkanıklık varsa damarlardaki basınç artabilir.
Belirti
Venöz yetmezlik, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi belirtiye neden olabilir:
- Şişme: Bacaklar ve ayaklar, özellikle uzun süre ayakta durduktan sonra şişebilir.
- Ağrı: Bacaklar ve ayaklar, özellikle ayakta durduktan veya yürüdükten sonra ağrıyabilir.
- Varisli damarlar: Varisli damarlar bacaklarda görülebilen genişlemiş, bükülmüş damarlardır.
- Cilt değişiklikleri: Bacaklardaki deri renksizleşebilir, kaşınabilir veya ülserler gelişebilir.
Venöz yetmezlik tedavisi durumun ciddiyetine bağlıdır. Hafif vakalarda varis çorapları semptomları hafifletmek için yeterli olabilir. Daha ciddi vakalarda, hasarlı damarları çıkarmak veya onarmak için ameliyat gerekebilir.
Venöz yetmezlik için prognoz genellikle iyidir. Tedavi ile çoğu insan semptomlarını yönetebilir ve normal bir hayat yaşayabilir.
Teşhis
Venöz yetmezlik genellikle fizik muayene manevraları, hasta öyküsü ve tanısal görüntülemenin bir kombinasyonu kullanılarak test edilir ve teşhis edilir.
Fiziksel muayene manevraları:
Trendelenburg testi: Bu testte hasta sırt üstü yatarken doktor damarları boşaltmak için bacağını yaklaşık 45 derece kaldırır. Daha sonra yüzeysel ve derin damarlar bir turnike veya el ile tıkanır. Doktor venöz yetmezliği düşündürecek şekilde yüzeysel venlerin hızla dolup dolmadığını izlerken hastadan ayakta durması istenir.
Perthes testi: Bu test Trendelenburg testine benzer ancak turnike diz altına uygulanır. Daha sonra hastadan yürümesi istenir. Varisli damarlar kaybolursa, bu derin venöz sistemin açık olduğunu gösterir.
Tanısal Görüntüleme:
Doppler Ultrason ve Dubleks Ultrason Taraması: Bu görüntüleme teknikleri en yaygın olarak venöz yetmezliği teşhis etmek için kullanılır. Non-invazivdirler ve damarlardaki kan akışının görüntülenmesini sağlayarak herhangi bir anormalliğin belirlenmesine yardımcı olurlar.
Venöz yetmezlik de dahil olmak üzere kronik venöz bozuklukların teşhisi için kullanılan çeşitli uluslararası sınıflandırmalar vardır:
CEAP sınıflandırması: Bu, Klinik, Etiyolojik, Anatomik ve Patofizyolojik kelimelerinin kısaltmasıdır ve dünya çapında kronik venöz bozuklukların sınıflandırılması için kullanılmaktadır. Klinik sınıflandırma C0’dan (venöz hastalığın görünür veya hissedilebilir belirtisi yok) C6’ya (aktif venöz ülserler) kadar uzanır.
Venöz Klinik Şiddet Skoru (VCSS): Bu skor, ağrı, varisli damarlar, venöz ödem, cilt pigmentasyonu, inflamasyon, endurasyon, aktif ülserler vb. gibi bir dizi faktöre dayanarak kronik venöz bozuklukların ciddiyetini derecelendirmek için kullanılır.
Tarih
“Venöz yetmezlik” terimi tıp literatüründe ilk kez 19. yüzyılın başlarında kullanılmıştır. Bacaklardaki toplardamarların kanı kalbe etkili bir şekilde geri gönderemediği bir durumu tanımlamak için kullanılmıştır.
İlgili Akademik Referanslar:
- Eberhardt RT, Raffetto JD. “Chronic venous insufficiency.” Circulation. 2014;130(4):333-346.
- Labropoulos N, Volteas N, Leon M, et al. “The role of venous reflux and calf muscle pump function in nonthrombotic chronic venous insufficiency.” J Vasc Surg. 1994;19(5):873-879.
- Maleti O, Lugli M. “New approach to the treatment of the incompetent perforating veins.” Journal of Phlebology and Lymphology. 2008;1(1):25-27.
- Beebe-Dimmer JL, Pfeifer JR, Engle JS, Schottenfeld D. “The epidemiology of chronic venous insufficiency and varicose veins.” Ann Epidemiol. 2005;15(3):175-184.
- Eklöf B, Rutherford RB, Bergan JJ, et al. “Revision of the CEAP classification for chronic venous disorders: consensus statement.” J Vasc Surg. 2004;40(6):1248-1252.
- Rutherford RB, Padberg FT Jr, Comerota AJ, Kistner RL, Meissner MH, Moneta GL. “Venous severity scoring: An adjunct to venous outcome assessment.” J Vasc Surg. 2000;31(6):1307-1312.