Alternatif tıp, bireyin refahının fiziksel, duygusal, zihinsel ve ruhsal yönlerini dikkate alarak iyileşmeye bütünsel bir yaklaşımı vurgular. Vücudun doğal iyileşme süreçlerini harekete geçiren uygulamalar yoluyla sağlığı geliştirmeyi ve hastalıkları önlemeyi amaçlamaktadır. Bu yaklaşım, öncelikle semptom yönetimine ve hastalığın farmakolojik müdahaleler veya cerrahi yoluyla tedavisine odaklanan allopatik (geleneksel) tıpla çelişmektedir. Alternatif tıbbın temel taşı, vücudun kendi kendini onarma konusundaki içsel kapasitesine olan inanç ve bu potansiyelden yararlanmak için doğal, daha az invaziv müdahalelerin kullanılmasıdır. Alternatif tıp kapsamındaki uygulamalar arasında enerji terapileri, bitkisel ilaçlar, masaj ve akupunktur gibi vücutta denge ve uyumu yeniden sağlamayı amaçlayan fizik tedaviler yer alır.
“Alternatif” terimi, 20. yüzyılın sonlarında, ana akım tıp camiasının dışında tıbbi uygulamalar ve tedaviler arayan ve genellikle ampirik araştırmalara ve kanıta dayalı uygulamalara dayanan bir hareketin parçası olarak önem kazanmaya başladı. Bu farklılık yalnızca sunulan tedavilerin türünde değil, aynı zamanda altta yatan felsefelerde, teşhis yöntemlerinde ve hasta bakımına yaklaşımlarda da yatmaktadır. Alternatif tıbbın tarihi, uygulamaları kadar çeşitlidir ve kökleri genellikle Geleneksel Çin Tıbbı (TCM), Ayurveda ve dünya çapındaki yerli şifa uygulamaları gibi eski geleneklere ve bilgi sistemlerine dayanır.
Alternatif ve Geleneksel Tıp Arasındaki Ayrım
Alternatif Tıp, standart, kanıta dayalı tedavilerin yerine kullanılan uygulama ve tedaviler olarak tanımlanmaktadır. Bu uygulamalar kanıtlarla tam olarak desteklenmeyebilir ancak geleneksel tıp yerine kullanılmaktadır.
Geleneksel Tıp genellikle bilimsel araştırmalara, klinik araştırmalara ve kanıta dayalı uygulamaya dayanan Batı tıbbını veya modern tıbbı ifade eder. Geleneksel tıp, sıkı testlerle etkili olduğu kanıtlanmış farmakoloji, cerrahi ve teşhis gibi uygulamaları içerir.
Alternatif tıp ile geleneksel tıp arasındaki temel fark, temellerinde ve yaklaşımlarında yatmaktadır. Geleneksel tıp bilimsel yönteme, ampirik kanıtlara ve hakem değerlendirmesine dayanırken, alternatif tıp genellikle tarihsel kullanıma, sağlığa bütünsel yaklaşımlara ve bilimsel kanıtlarla tam olarak desteklenemeyen ilkelere dayanır.
Alternatif Tıp ile İlgili Eşanlamlılar
- Tamamlayıcı Tıp: Bu terim sıklıkla alternatif tıp ile birbirinin yerine kullanılır ancak geleneksel tedavilerin yanında kullanılan uygulamaları daha doğru bir şekilde tanımlar.
- Bütünsel Tıp: Kişinin fiziksel, duygusal, sosyal ve ruhsal refahını dikkate alarak bir bütün olarak tedavi edilmesini vurgular.
- Doğal Tıp: Hastalıkları tedavi etmek ve önlemek için doğal ilaçlara ve maddelere odaklanır.
- Geleneksel Olmayan Tıp: Ana akım tıbbi uygulamalardan sapmayı vurgulayan bir başka terim.
- Alışılmışın Dışı Tıp: Yerleşik veya geleneksel olarak kabul edilen tıbbi tedavilerden farklı uygulamalar önerir.
- Halk Hekimliği: Bir kültürde bazıları tarafından bilinen, resmi olmayan bir şekilde genel bilgi olarak aktarılan ve kültürdeki herkesin kendi yorumuna göre uyguladığı veya uyguladığı vücut fizyolojisi ve sağlığın korunmasına ilişkin şifa uygulamaları ve fikirlerini ifade eder.
Alternatif Tıp Örnekleri
- Naturopati: Vücudun kendini iyileştirmesine yardımcı olmak için doğal ilaçlar kullanan bir sistem.
- Homeopati: Yüksek oranda seyreltilmiş maddeler kullanılarak “benzeri benzerle” tedavi etme ilkesine dayanır.
- Osteopati: Vücudun kas-iskelet sisteminin manipülasyonuna odaklanır.
- Akupunktur: Sağlığı etkilemek için vücudun belirli noktalarına iğnelerin batırılmasını içerir.
- Ayurveda: Diyet, bitkisel tedavi ve yoga nefesini kullanan eski bir Hint tıp sistemi.
En Yaygın Alternatif Tıp Yaklaşımları
- Kayropraktik Manipülasyon
- Masaj terapisi
- Meditasyon
- Akupunktur
- Yoga
- Tai Chi
- Bitkisel ilaç
- Enerji Şifası
- Aromaterapi
- Kupa Terapisi
Popülerleşme ve Kültürel Kullanım
Homeopati, çeşitli demografik gruplarda yaygın olarak kabul gören alternatif tıbbın en popüler biçimlerinden biri olarak öne çıkıyor. Alternatif tıbbın kullanımı pek çok kültürde yaygındır; her kültürün Çin’deki Geleneksel Çin Tıbbı, Hindistan’daki Ayurveda ve Kızılderili ve diğer yerli halklar arasındaki yerli şifa uygulamaları gibi kendine özgü alternatif uygulama biçimleri vardır.
Kullanım Nedenleri ve Faydaları
İnsanlar, geleneksel tedavilerden memnuniyetsizlik, sağlık kararları üzerinde daha fazla kişisel özerklik ve kontrol arzusu ve alternatif uygulamaların kendi değerleri ve dünya görüşleri ile uyumlu hale getirilmesi gibi çeşitli nedenlerle alternatif tıbba yönelmektedir. Sıklıkla bahsedilen faydalar arasında daha iyi sağlık durumu, semptomların ve yan etkilerin azalması, bağışıklık sistemi fonksiyonunun artması ve kişinin sağlığını yönetmede güçlenme duygusu yer alır.
Riskler ve Hususlar
Alternatif tıp faydalar sunabildiği gibi, özellikle ciddi rahatsızlıklarda geleneksel tedavilerin yerine kullanıldığında riskler de doğurur. Kanıtlanmış tıbbi tedavilerin alınmasındaki gecikmeler, sağlık sonuçlarının kötüleşmesine neden olabilir. Üstelik alternatif tedavilerin tümü bilimsel kanıtlarla desteklenmez ve bazıları standart tedavilerle olumsuz etkileşime girebilir.
Yaygınlık ve Toplumsal Etki
wAmerika Birleşik Devletleri’nde yetişkin ve çocuk nüfusunun önemli bir kısmı tamamlayıcı ve alternatif tıp (TAT) türleriyle ilgilenmektedir.
Alternatif Tıp Doktorları
Genellikle naturopatik doktorlar veya ND’ler olarak adlandırılan alternatif tıp doktorları, doğanın bilgeliğini modern bilimin zorluklarıyla birleştiren sağlık uzmanlarıdır. Naturopatik tıp bütünsel, proaktif önleme ve kapsamlı tanı ve tedaviyi vurgular. Bu uygulayıcılar yalnızca semptomatik tedaviye odaklanmak yerine, hastanın durumunun altında yatan nedeni bulmaya çalışırlar. Yaşam tarzı danışmanlığı, beslenme, bitkisel ilaçlar ve diğer bütünsel ve bütünleştirici yaklaşımlar dahil olmak üzere çeşitli tedavi stratejileri kullanırlar. Birçok bölgede, naturopatik doktorların uygulama yapabilmeleri için sıkı bir eğitim ve sertifika almaları gerekmektedir. Yaklaşımları “zarar verme” ilkesine dayanıyor ve kapsamlı bakım sağlamak için sıklıkla geleneksel tıp doktorlarıyla birlikte çalışıyorlar.
Alternatif Tıp Edinme
Alternatif tıbba, uzmanlaşmış sağlık mağazaları, çevrimiçi platformlar ve alternatif tedaviler konusunda uzmanlaşmış sağlık pratisyenleri dahil olmak üzere çeşitli kanallar aracılığıyla erişilebilir. MyDawaai, MediIndia, MIMS, HEALTHKARTPLUS, Getdavai, MEDGUIDEINDIA, JanAushadhi ve NeedyMeds gibi web siteleri ve platformlar hem jenerik hem de alternatif ilaçlara bilgi ve erişim sunar. Bu kaynaklar, alternatif tedaviler arayan bireyler için, ilaç bilgilerine, bulunabilirliğine ve markalı ilaçlarla ilgili karşılaştırmalı seçeneklere erişim sağlayan önemli araçlar olarak hizmet vermektedir.
Alternatif Tıp Tarihi
Alternatif tıbbın tarihi, ana akım Batı tıp modelinin dışında çeşitli tıbbi uygulamaları, kültürel gelenekleri ve şifa tekniklerini bir araya getiren karmaşık bir dokudur. “Alternatif tıp” terimi, bilim camiası tarafından tanınmayan ve ana akım tıp tarafından sıklıkla bilim dışı veya şarlatanlık olarak etiketlenen uygulamaları kapsayan 1970’lerde önem kazandı. Bu dönem, geleneksel tıpla ilgili artan hayal kırıklığı, Yeni Çağ hareketinin yükselişi ve kültürel görecelik ve bütünsel sağlığa yönelik artan takdirin etkisiyle halkın algısında önemli bir değişime işaret ediyordu. 1970’lerde tıp kurumlarının şarlatanlığa karşı mücadelesindeki düşüş, Amerikan Tabipler Birliği’nin eylemlerinin de gösterdiği gibi, bu değişen manzarayı yansıtıyordu. 20. yüzyılın ikinci yarısında alternatif uygulamaların popülaritesinde bir yeniden canlanma görüldü; bu eğilim, sağlık hizmetlerine daha kapsayıcı ve entegre bir yaklaşımı yansıtan Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleyici Sağlık Merkezi gibi kurumların kurulmasıyla 21. yüzyılda da devam etti.
Tıp Eğitimi ve Alternatif Tıp
1910 tarihli Flexner Raporu, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tıp eğitimini derinden etkileyerek bilimsel araştırmayı ve kanıta dayalı uygulamayı vurgulayan bir biyomedikal model oluşturdu. Bu model, alternatif tıp uygulamalarını yerleşik tıp fakültelerinin müfredatından büyük ölçüde hariç tuttu. Tıp eğitimi geleneksel olarak anatomi, fizyoloji ve farmakoloji gibi bilimsel kanıtlara dayanan alanlara odaklanmıştır. Ancak hasta merkezli bakımın yükselişi ve bütünsel yaklaşımlara olan ilginin artması, bazı tıp fakültelerinin tamamlayıcı ve alternatif tıp (TAT) ile ilgili konuları müfredatlarına entegre etmelerine neden olmuştur. Bu değişim, farklı hasta ihtiyaçlarını ve tercihlerini karşılamak için hem geleneksel hem de alternatif tedavileri kapsayan sağlık hizmetlerine geniş bir yaklaşımın önemini kabul etmektedir.
İleri Okuma
- Snyderman, R., & Weil, A. T. (2002). Integrative Medicine: Bringing Medicine Back to Its Roots. Archives of Internal Medicine, 162(4), 395–397.
- National Center for Complementary and Integrative Health. (2020). Complementary, Alternative, or Integrative Health: What’s In a Name? Retrieved from NCCIH website.
- Flexner, A. (1910). Medical Education in the United States and Canada: A Report to the Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching. New York: The Carnegie Foundation.
- American Medical Association. (1975). Policies on quackery.
- Ernst, E., & Pittler, M. H. (1998). The effectiveness of acupuncture in treating acute dental pain: A systematic review. British Dental Journal, 184(9),
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.