Cartilago septi nasi

Septal Kıkırdak (Kıkırdak Septi Nasi):

• Fonksiyonlar:
  • Yapısal Destek:** Dış buruna şekil ve destek sağlar, orta hat hizasını korur ve hava akışı düzenlemesine yardımcı olur.
  • Hava Akımı Düzenlemesi: Burun boşluğunun iki simetrik geçide bölünmesinde önemli bir rol oynar ve solunum sırasında verimli hava akışını kolaylaştırır.
  • Mukosiliyer Boşluk: Septal kıkırdağı kaplayan mukoza, solunan havanın nemlendirilmesine, ısıtılmasına ve filtrelenmesine yardımcı olur.
• İlişkili Patolojiler:
  • Septal Deviasyon: Septal kıkırdağın bir tarafa doğru yer değiştirdiği, burun tıkanıklığına, solunum güçlüğüne veya kronik sinüzite yol açan yaygın bir durumdur.
  • Septal Perforasyon: Travma, enfeksiyon veya aşırı burun ameliyatı nedeniyle kıkırdakta oluşan ve nefes alma sırasında kabuklanma, kanama ve ıslık seslerine neden olabilen bir delik.

Etmoid Kemiğin Dik Plakası:

• İşlevleri:
  • Nazal septumun üst kemik kısmını oluşturarak burun boşluğunun bölünmesine ve yapısal stabilitesine katkıda bulunur.
  • Koku alma duyusu için kritik olan olfaktör epiteli destekler.
• İlişkili Patolojiler:
  • Etmoidit: Etmoid kemiğin dik plağa kadar uzanabilen enfeksiyonu veya iltihabı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı veya orbital komplikasyonlara neden olur.
  • Kırıklar: Travmatik kırıklar burun fonksiyonunu bozabilir ve beyin omurilik sıvısı sızıntısına yol açabilir.

Vomer:

• Fonksiyonları:
  • Nazal septumun inferior kemik bileşenini sağlayarak nazal yapının stabilitesine katkıda bulunur.
  • Septal kıkırdak ve perpendiküler plak için bir temel görevi görür.
• İlişkili Patolojiler:
  • Vomer Kırıkları: Nadirdir ancak septal instabilite ve obstrüksiyona yol açan şiddetli nazal travmalarda ortaya çıkabilir.
  • Konjenital Anomaliler: Vomerin anormal gelişimi septal deformitelere ve solunum sorunlarına neden olabilir.

Maksiller Palatin Süreci:

• Fonksiyonları:
  • Ağız ve burun boşluklarını ayıran sert damağın bir parçasını oluşturur.
  • Nazal septuma inferiorda yapısal destek sağlar.
• İlişkili Patolojiler:
  • Yarık Damak:** Palatin süreçlerin kaynaşmadığı, genellikle burun deformiteleri ve hava yolu tıkanıklığı ile ilişkili konjenital bir durumdur.
  • Sinüzit: Maksiller sinüslerdeki enfeksiyonlar bölgede ağrı ve basınca neden olabilir.

Lateral Nazal Kıkırdaklar:

• Fonksiyonları:
  • Burun boşluğunun yan duvarlarına katkıda bulunur ve burun ucunu destekler.
  • Nazal hava yollarının açıklığının korunmasına yardımcı olur.
• İlişkili Patolojiler:
  • Nazal Valflerin Çökmesi: Zayıflık veya çökme, özellikle inspirasyon sırasında burun tıkanıklığına yol açabilir.
  • Travma: Hasar, burun estetiğini ve işlevini etkileyerek deformiteye neden olabilir.

Alar Kıkırdaklar (Crura Medialis ve Crura Lateralis):

• Fonksiyonları:
  • Burun deliklerine ve burun ucuna yapısal destek sağlar.
  • Nazal pasajlara giren hava akışını kontrol etmeye yardımcı olur.
• İlişkili Patolojiler:
  • Burun Ucu Deformitesi: Travma veya cerrahi komplikasyonlar burun ucunun şeklini ve işlevini etkileyebilir.
  • Alar Parlama veya Çökme: Estetik kaygılara ve solunum bozukluğuna neden olabilir.

Anatomik ve İşlevsel Keşifler

Antik Tıp Metinleri (~MÖ 400)

• Hipokrat ve diğer antik Yunan hekimleri, burun anatomisini ve solunumdaki rolünü ilk tanımlayanlar arasındaydı. Nazal septumu burnun yapısal bir bileşeni olarak kabul etmişlerdir.

Ortaçağ İslam Tıbbı (~10. Yüzyıl)

• İbn-i Sina’nın Tıp Kanunu, septumun hava akışını ayırma ve koku almaya yardımcı olma rolü de dahil olmak üzere burun anatomisini daha ayrıntılı olarak tanımlamıştır.

Rönesans Anatomik Çalışmaları (15.-16. Yüzyıl)

• Andreas Vesalius’un De humani corporis fabrica (1543) adlı eseri, nazal septumun kıkırdak ve kemik bileşenleri de dahil olmak üzere nazal anatominin daha doğru tasvirlerini sağlamıştır.

Patoloji Tanıma

19. Yüzyıl: Nazal Septal Deviasyonların Tanınması

• Nazal septal deviasyonlar ilk kez sistematik olarak burun tıkanıklığının ve buna bağlı solunum sorunlarının bir nedeni olarak tanımlanmıştır.
• Erken cerrahi girişimler, öncelikle temel rezeksiyonlar yoluyla ciddi septal deviasyonları düzeltmek için yapılmıştır.

1882: Freer’in Septoplastisi

• Dr. Otto Freer, yapısal destek için septal kıkırdağın korunmasını vurgulayarak modern septoplasti tekniklerine öncülük etmiştir.

1899: Killian’ın Submüköz Rezeksiyonu

• Gustav Killian, mukozal bütünlüğü korurken daha hassas düzeltmeye izin vererek septal cerrahide devrim yaratan submuköz rezeksiyon (SMR) tekniğini tanıttı.

Cerrahi Yenilikler

20. Yüzyılın Ortaları: Fonksiyonel Septoplasti

• Odak noktası yalnızca septal deformiteleri düzeltmekten nazal hava akışını optimize etmeye ve yapısal bütünlüğü korumaya kaydırıldı.
• Hem anterior hem de posterior septal deviasyonları ele almak için teknikler geliştirildi.

1970’lar: Endoskopik Burun Cerrahisi

• Nazal endoskopinin kullanıma girmesi, septal deviasyonların ve ilişkili patolojilerin daha iyi görüntülenmesini sağlayarak tanısal ve cerrahi sonuçları iyileştirmiştir.

1990’lar: Nazal Rekonstrüksiyon ve Kozmetik Septorinoplasti

• Septoplastideki gelişmeler kozmetik ve fonksiyonel yönleri birleştirerek estetik ve solunumla ilgili kaygılar için septorinoplastinin gelişmesine yol açmıştır.

Son Gelişmeler

2010’lar: Minimal İnvaziv ve 3D Planlama Teknikleri

• Minimal invaziv cerrahi tekniklerin kullanılması, hastalar için travma ve iyileşme sürelerini azalttı.
• 3D görüntüleme ve baskı, cerrahların prosedürleri daha doğru bir şekilde planlamasına ve simüle etmesine olanak sağladı.

Kıkırdak Rejenerasyonu Üzerine Biyolojik Araştırma

• Kıkırdak doku mühendisliği üzerine devam eden araştırmalar, kök hücreler veya sentetik iskeleler kullanılarak septal kıkırdağın yenilenmesi için yollar açmıştır.

2020’lar: Kişiselleştirilmiş Tıpta Nazal Septum

• Hesaplamalı akışkanlar dinamiğindeki (CFD) yenilikler, nazal hava akışının kişiselleştirilmiş analizlerini mümkün kılarak cerrahi müdahalelerin bireysel ihtiyaçlara göre uyarlanmasını sağlamıştır.

Septal Perforasyonların Erken Tanınması

• Başlangıçta izole defektler olarak yanlış anlaşılan septal perforasyonlar daha sonra sistemik hastalıklar (örn. polianjiitisli granülomatozis) ve travma ile ilişkilendirilmiştir.

Nazal Septumun Uyku Apnesindeki Rolünün Belirlenmesi

• Nazal septumdaki sapmalar ve çökmelerin obstrüktif uyku apnesine önemli katkıda bulunan faktörler olarak tanımlanması, burun ameliyatlarının daha geniş uyku bozukluğu tedavileriyle bütünleştirilmesine yol açmıştır.

Psikososyal Etkinin Tanınması

• Septal deformitelerin estetik ve psikolojik etkileri konusunda artan farkındalık, burun sağlığına fonksiyonel ve kozmetik hususları birleştiren bütünsel bir yaklaşım getirmiştir.

Gelecekteki Yönelimler

• Septal düzeltme için robotik cerrahi alanındaki gelişmeler.
• Burun rekonstrüksiyonu için biyomühendislik implantlarında ilerleme.
• Yapay zeka ve makine öğrenimi entegrasyonu yoluyla nazal hava akışı dinamiklerinin daha iyi anlaşılması.

• Freer, O. T. (1902). The Correction of Deflections of the Nasal Septum: With a Description of a New Operative Method. Journal of the American Medical Association, 38(10), 636–642.
• Killian, G. (1904). The Submucous Window Resection of the Nasal Septum. Annals of Otology, Rhinology & Laryngology, 13(3), 363–374.
• Cottle, M. H. (1958). Concepts of Nasal Physiology as Related to Corrective Nasal Surgery. Archives of Otolaryngology, 68(3), 301–314.
• Mladina, R., & Čujić, E. (1993). Nasal Septum Deformities and Their Influence on the Development and Pathogenesis of Sinusitis. Acta Oto-Laryngologica, 113(4), 565–567.
• Smith, T. L., & Pasha, R. (2003). The Role of Septoplasty in Treating Obstructive Sleep Apnea. Otolaryngologic Clinics of North America, 36(3), 419–431.
• Leong, S. C., & Eccles, R. (2009). A Systematic Review of the Surgical Management of Nasal Valve Collapse. The Laryngoscope, 119(7), 1281–1290.
• Saladin, K. S. (2012). Anatomy & Physiology: The Unity of Form and Function. McGraw-Hill.
• Konstantinidis, I., et al. (2013). Long-Term Outcomes in Endoscopic Septoplasty with Preserved Mucosal Flaps. American Journal of Rhinology & Allergy, 27(5), 416–420.
• Garcia, G. J., & Kimbell, J. S. (2015). Computational Fluid Dynamics Modeling of Nasal Airflow. Archives of Otolaryngology–Head & Neck Surgery, 141(5), 377–385.
• Most, S. P., et al. (2017). Advances in Nasal Reconstruction and Functional Septorhinoplasty. Facial Plastic Surgery Clinics of North America, 25(2), 145–161.
• Tasch, C., et al. (2020). Tissue Engineering Approaches for Nasal Septal Cartilage Regeneration. Annals of Biomedical Engineering, 48(4), 1000–1013.
• “Nasal septum.” (2023). Wikipedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Nasal_septum
• “Septal nasal cartilage.” (2023). Wikipedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Septal_nasal_cartilage