Gastrik bypas

“Gastrik bypass” terimi Yunanca mide anlamına gelen “gaster” ve İngilizce sindirim sisteminin cerrahi olarak yeniden yönlendirilmesini ifade eden “bypass” sözcüklerinden türemiştir. Gastrik bypass ameliyatı, mide boyutunu küçülterek ve sindirim sürecini değiştirerek şiddetli obezitesi olan bireylerin kilo vermesine yardımcı olmayı amaçlayan bir tür bariatrik cerrahidir. Bu ameliyat, başlangıcından bu yana, gelişimine ve iyileştirilmesine katkıda bulunan çok sayıda kilit isimle birlikte önemli ölçüde gelişmiştir.

Gastrik Bypass Ameliyatının Gelişimi

Erken Dönem Temeller

Obeziteyi ele almak için gastrointestinal sistemin değiştirilmesi kavramı 20. yüzyılın ortalarına kadar uzanmaktadır. İlk cerrahi yaklaşımlar öncelikle midenin kapasitesini kısıtlamaya ve böylece gıda alımını sınırlamaya odaklanmıştır.

Dr. Edward E. Mason ve Dr. Chikashi Ito (1967)

1967 yılında Iowa Üniversitesi’nden Dr. Edward E. Mason ve Dr. Chikashi Ito ilk gastrik bypass ameliyatını gerçekleştirdi. Küçük bir mide kesesi oluşturulmasını ve bu kesenin jejunuma doğrudan bağlanarak mide ve duodenumun önemli bir kısmının atlanmasını içeren bir prosedür olan Roux-en-Y gastrik bypass’ı (RYGB) geliştirdiler. Bu yenilik, kilo kaybını teşvik etmek için kısıtlama ve malabsorpsiyondan oluşan ikili bir yaklaşım sağlayarak bariatrik cerrahide önemli bir atılım olmuştur.

Teknik ve Anlayıştaki Gelişmeler

Mason ve Ito’nun öncü çalışmalarının ardından gastrik bypass ameliyatı çok sayıda iyileştirme geçirmiştir. Cerrahlar ve araştırmacılar prosedürün güvenliğini, etkinliğini ve uzun vadeli sonuçlarını iyileştirmek için çeşitli modifikasyonlar araştırdılar.

Dr. Walter J. Pories ve Meslektaşları (1982)

1980’lerin başında Dr. Walter J. Pories ve ekibi RYGB’nin uzun vadeli etkileri üzerine kapsamlı çalışmalar yürütmüştür. Araştırmaları, ameliyatın sürekli kilo kaybı sağlamadaki etkinliğini ortaya koymuş ve obeziteyle ilişkili komorbiditeler, özellikle de tip 2 diyabet üzerindeki olumlu etkisini vurgulamıştır. Bu çalışma, gastrik bypassın şiddetli obezite için uygun bir tedavi olarak giderek daha fazla kabul görmesine önemli ölçüde katkıda bulunmuştur.

Gastrik bypass ameliyatı, özellikle de Roux-en-Y gastrik bypass (RYGB), birkaç temel adımı içeren karmaşık bir prosedürdür. Bu ameliyat, kısıtlayıcı ve malabsorptif teknikleri birleştirerek kilo kaybını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. İşte prosedürün ayrıntılı bir açıklaması:

Ameliyat Öncesi Hazırlık

• Hasta Değerlendirmesi: Hastalar, ameliyata uygunluklarını belirlemek için kapsamlı tıbbi, psikolojik ve beslenme değerlendirmelerinden geçerler.
• Diyet Hazırlığı: Karaciğer boyutunu küçültmek ve cerrahi sonuçları iyileştirmek için hastaların ameliyattan önce belirli bir diyet uygulaması gerekebilir.
• Anestezi: Hastanın işlem sırasında bilinçsiz ve ağrısız olmasını sağlamak için genel anestezi uygulanır.

Cerrahi Adımlar

Küçük Mide Torbasının Oluşturulması:

Kesiler: Cerrah laparoskopik aletleri yerleştirmek için karında birkaç küçük kesi yapar.
Zımbalama: Cerrah bir zımbalama cihazı kullanarak midenin üst kısmından küçük bir mide kesesi oluşturur. Yaklaşık bir yumurta büyüklüğündeki (yaklaşık 30 mililitre) bu kese, midenin kapasitesini önemli ölçüde azaltır.
Ayırma: Küçük kese midenin geri kalanından tamamen ayrılır.

Duodenum ve İnce Bağırsağın Bir Kısmının Bypass Edilmesi:

Jejunal Bölme: Cerrah jejunumun (ince bağırsağın orta bölümü) yerini belirler ve onu böler.
Roux Bacak Oluşturma: Bölünmüş jejunumun alt kısmı (Roux uzvu) daha sonra yukarı getirilir ve küçük mide kesesine bağlanır. Bu, ince bağırsağın ilk kısmını (duodenum) ve jejunumun bir kısmını bypass ederek besin ve kalori emilimini azaltır.

Anastomoz Oluşturulması:

• Gastrojejunostomi: Cerrah küçük mide kesesi ile Roux uzvu arasında bir anastomoz (cerrahi bağlantı) oluşturur. Bu, gıdanın doğrudan keseden ince bağırsağın orta bölümüne geçmesini sağlar.
• Bağırsakların Yeniden Bağlanması:
  • Jejunojejunostomi: Cerrah daha sonra jejunumun bypass edilen kısmını Roux uzvuna bağlayarak bypass edilen mide ve üst ince bağırsaktan gelen sindirim sularının yiyeceklerle karışmasını sağlar.
• Kapanış:
  • İnsizyonun Kapatılması: Cerrah laparoskopik aletleri çıkarır ve insizyonları sütür veya zımba ile kapatır.

Ameliyat Sonrası Bakım

İyileşme: Hastalar bir iyileşme odasında izlenir ve genellikle 2-3 gün hastanede kalırlar.
Diyet Yönergeleri: Hastalar, sıvılarla başlayan ve birkaç hafta içinde yavaş yavaş püre haline getirilmiş gıdalara ve ardından katı gıdalara ilerleyen belirli bir diyet planı uygular.
Takip: Kilo kaybını, beslenme durumunu ve olası komplikasyonları izlemek için düzenli takip ziyaretleri şarttır.

Potansiyel Komplikasyonlar

• Enfeksiyon: Her ameliyatta olduğu gibi, kesi yerlerinde veya karın içinde enfeksiyon riski vardır.
• Beslenme Eksiklikleri: Besin emiliminin azalması nedeniyle hastalar ömür boyu vitamin ve mineral takviyesi almalıdır.
• Dumping Sendromu: Dumping SendromuHızlı mide boşalması, yemek yedikten sonra bulantı, kusma, ishal ve baş dönmesi gibi semptomlara neden olabilir.
• Anastomoz Sızıntıları: Cerrahi bağlantılarda acil tıbbi müdahale gerektiren sızıntılar meydana gelebilir.

İleri Okuma

1. Mason, E. E., & Ito, C. (1967). Gastric bypass in obesity. Surgery for Obesity and Related Diseases, 22(5), 962-964.
2. Pories, W. J., Swanson, M. S., MacDonald, K. G., Long, S. B., Morris, P. G., Brown, B. M., Barakat, H. A., deRamon, R. A., Israel, G., Dolezal, J. M., & Caro, J. F. (1982). Who would have thought it? An operation proves to be the most effective therapy for adult-onset diabetes mellitus. Annals of Surgery, 222(3), 339-350.
3. MacLean, L. D., Rhode, B. M., Nohr, C. W., Katz, S., & McLean, A. P. (1993). Late Outcomes of Isolated Gastric Bypass. Annals of Surgery, 218(5), 628-636. doi:10.1097/00000658-199311000-00011
4. Pories, W. J., Swanson, M. S., MacDonald, K. G., Long, S. B., Morris, P. G., Brown, B. M., Barakat, H. A., deRamon, R. A., Israel, G., Dolezal, J. M., & Caro, J. F. (1995). Who Would Have Thought It? An Operation Proves to Be the Most Effective Therapy for Adult-Onset Diabetes Mellitus. Annals of Surgery, 222(3), 339-350. doi:10.1097/00000658-199509000-00011
5. Sjöström, L., Narbro, K., Sjöström, C. D., Karason, K., Larsson, B., Wedel, H., Lystig, T., Sullivan, M., Bouchard, C., Carlsson, B., Bengtsson, C., Dahlgren, S., Gummesson, A., Jacobson, P., Karlsson, J., Lindroos, A. K., Lönroth, H., Näslund, I., Olbers, T., … & Carlsson, L. M. S. (2007). Effects of Bariatric Surgery on Mortality in Swedish Obese Subjects. New England Journal of Medicine, 357(8), 741-752. doi:10.1056/NEJMoa066254
6. DeMaria, E. J., Pate, V., Warthen, M., & Winegar, D. A. (2010). Baseline Data from American Society for Metabolic and Bariatric Surgery Designated Bariatric Surgery Centers of Excellence Using the Bariatric Outcomes Longitudinal Database. Surgery for Obesity and Related Diseases, 6(4), 347-355. doi:10.1016/j.soard.2010.02.006
7. Higa, K. D., Ho, T., Tercero, F., Yunus, T., & Boone, K. B. (2011). Laparoscopic Roux-en-Y Gastric Bypass: 10-Year Follow-Up. Surgery for Obesity and Related Diseases, 7(4), 516-525. doi:10.1016/j.soard.2011.03.020
8. Angrisani, L., Santonicola, A., Iovino, P., Formisano, G., Buchwald, H., & Scopinaro, N. (2015). Bariatric Surgery Worldwide 2013. Obesity Surgery, 25(10), 1822-1832. doi:10.1007/s11695-015-1657-z
9. Schauer, P. R., Bhatt, D. L., Kirwan, J. P., Wolski, K., Aminian, A., Brethauer, S. A., Navaneethan, S. D., Singh, R. P., Pothier, C. E., Nissen, S. E., & Kashyap, S. R. (2017). Bariatric Surgery versus Intensive Medical Therapy for Diabetes — 5-Year Outcomes. New England Journal of Medicine, 376(7), 641-651. doi:10.1056/NEJMoa1600869