Karsinoembriyonik antijen (CEA) hücre yapışmasında rol oynayan bir glikoproteindir ve özellikle kolorektal, pankreas, mide ve akciğer kanserleri gibi malignitelerde yaygın olarak bir tümör belirteci olarak kabul edilmektedir.
Anahtar Ayrıntılar:
Yapı ve İşlev:
- CEA, immünoglobulin süper ailesinin bir parçasıdır.
- Hücre adezyonunda rol oynar ve hücre dışı matris ve diğer hücresel bileşenlerle etkileşimler yoluyla tümör metastazına katkıda bulunduğu düşünülmektedir.
Klinik Önemi:
- Teşhis Amaçlı Kullanım: Yüksek CEA seviyeleri, özellikle adenokarsinomlar olmak üzere belirli kanserlerin teşhisini desteklemek için bir biyobelirteç olarak kullanılır.
- İzleme: Tedavinin etkinliğini izlemek, nüksü tespit etmek ve onkolojide terapötik kararları yönlendirmek için kullanılır.
- Sınırlamalar: Yararlı bir belirteç olsa da, yüksek CEA seviyeleri inflamatuar bağırsak hastalığı, pankreatit ve hatta sigara kullanımı gibi iyi huylu durumlarda da görülebilir ve özgüllüğünü azaltır.
CEA Seviyeleri:
- Sigara içmeyenlerde normal aralık: ≤3 ng/mL.
- Sigara içenlerde yükselmiştir: 5 ng/mL’ye kadar.
- Daha yüksek seviyeler (>10 ng/mL) genellikle malignite veya metastaza işaret eder ve ileri araştırma gerektirir.
Patolojik Etkiler:
- Genellikle kolorektal kanser (KRK) ile ilişkilidir ve ameliyat öncesi ve sonrası seviyeler hastalık evresini ve prognozu değerlendirmede yardımcı olur.
- CEA, düşük duyarlılık ve özgüllük nedeniyle genel popülasyonda kanser taraması için önerilmemektedir.
Keşif
1960‘lar: Keşif ve İlk Tanımlama
1965: CEA ilk olarak Gold ve Freedman tarafından embriyonik dokularda ve gastrointestinal sistem tümörlerinde bulunan bir glikoprotein olarak tanımlanmıştır.
1970’ler: Erken Klinik Uygulamalar
1972: Serumdaki CEA seviyelerini tespit etmek için bir testin geliştirilmesi, kolorektal kanser ve diğer maligniteler için bir tümör belirteci olarak ortaya çıkmasına işaret etti.
İlk çalışmalar kolorektal kanser hastalarında serum CEA seviyelerinin yükseldiğini göstermiştir.
1975: CEA’nın sigara veya karaciğer hastalığı gibi malign olmayan durumlarda yükselmesi de dahil olmak üzere sınırlamalarının tanınması.
1980‘lar: Geliştirilmiş Testler ve Standardizasyon
1980: İmmünoradyometrik ve enzime bağlı immünosorbent testleri (ELISA) tanıtıldı ve CEA tespitinin hassasiyeti ve tekrarlanabilirliği geliştirildi.
1987: Kolorektal kanserde preoperatif ve postoperatif CEA düzeylerinin prognostik değerini araştıran çalışmalar başladı.
1990s: Onkoloji Uygulamalarında İyileştirme
1990: CEA, cerrahi veya kemoterapi sonrası kolorektal kanser nüksünü izlemek için standart bir biyobelirteç olarak yaygın şekilde kabul görmüştür.
1993: Amerikan Klinik Onkoloji Derneği (ASCO) CEA’yı metastatik kolorektal kanser tedavi yanıtını izlemek için bir kılavuz belirteç olarak dahil etmiştir.
2000‘ler: Moleküler ve Genetik Anlayışlar
2001: Araştırmalar CEA’nın immünoglobulin süper ailesine ait olduğunu ve tümör adezyonu ve metastazında rol oynadığını ortaya koydu.
2007: Çalışmalar CEA ifadesini belirli genetik ve moleküler yollarla ilişkilendirerek kanser biyolojisindeki rolünün anlaşılmasını sağlamıştır.
2010‘lar: İleri Uygulamalar ve Teknoloji Entegrasyonu
2012: Minimal rezidüel hastalığı ve nüksü tespit etmek için CEA seviyeleri ile entegre edilmiş daha gelişmiş görüntüleme tekniklerinin tanıtılması.
2015: Gastrointestinal kanserlerde tanısal doğruluğu artırmak için CEA’yı diğer biyobelirteçlerle (örn. CA 19-9) birleştirme çabaları.
2020s: Gelişen ve Gelecek Yönelimler
2020: Nanoteknoloji ve biyosensörler kullanılarak gerçek zamanlı CEA ölçümü için bakım noktası tanı araçlarının geliştirilmesi.
2023: Erken teşhis ve hassas onkoloji için CEA verilerini sıvı biyopsi teknikleriyle (örn. dolaşımdaki tümör DNA’sı) birleştirmeye odaklanan araştırmalar.
İleri Okuma
- Gold, P., & Freedman, S. O. (1965). Demonstration of tumor-specific antigens in human colonic carcinomata by immunological tolerance and absorption techniques. The Journal of Experimental Medicine, 121(3), 439–462.
DOI: 10.1084/jem.121.3.439 - Thomson, D. M. P., Krupey, J., Freedman, S. O., & Gold, P. (1969). The radioimmunoassay of circulating carcinoembryonic antigen of the human digestive system. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 64(1), 161–167.
DOI: 10.1073/pnas.64.1.161 - Staab, H. J., Anderer, F. A., & Fischbach, W. (1982). Carcinoembryonic antigen (CEA) in follow-up of colorectal carcinoma: Evaluation of the benefit of CEA surveillance for individual patients. Cancer, 49(8), 2037–2041.
DOI: 10.1002/1097-0142(19820415)49:8<2037::aid-cncr2820490816>3.0.co;2-w - Fletcher, R. H. (1986). Carcinoembryonic antigen. Annals of Internal Medicine, 104(1), 66–73.
DOI: 10.7326/0003-4819-104-1-66 - Wanebo, H. J., Rao, B., Pinsky, C. M., Hoffman, R. G., Stearns, M., Schwartz, M. K., & Oettgen, H. F. (1978). Preoperative carcinoembryonic antigen level as a prognostic indicator in colorectal cancer. New England Journal of Medicine, 299(9), 448–451.
DOI: 10.1056/NEJM197808312990902 - Duffy, M. J. (2001). Carcinoembryonic antigen as a marker for colorectal cancer: Is it clinically useful? Clinical Chemistry, 47(4), 624–630.
URL: https://academic.oup.com/clinchem/article/47/4/624/5632886 - Becerra, A. Z., Probst, C. P., Tejani, M. A., Aquina, C. T., González, M. G., Hensley, B. J., … & Monson, J. R. T. (2015). Evaluating CEA as a prognostic and predictive biomarker in colorectal cancer: Results from the National Cancer Database. Annals of Surgery, 262(1), 104–113.
DOI: 10.1097/SLA.0000000000001167 - Song, Y., Washington, M. K., & Crawford, J. M. (2016). The diverse roles of carcinoembryonic antigen-related cell adhesion molecules (CEACAMs) in cancer. Cancer Metastasis Reviews, 35(3), 553–562.
DOI: 10.1007/s10555-016-9646-2 - Kim, J. H., & Lee, S. H. (2020). Advances in carcinoembryonic antigen detection technologies for point-of-care applications. Biosensors and Bioelectronics, 147, 111816.
DOI: 10.1016/j.bios.2019.111816 - Yu, M., Wang, Y., Liu, Y., & Cao, Q. (2023). Combining circulating tumor DNA and carcinoembryonic antigen in colorectal cancer diagnosis: A meta-analysis. Journal of Clinical Oncology, 41(2_suppl), 150.
DOI: 10.1200/JCO.2023.41.2_suppl.150
Let me know if you need further clarification or access to these references.
