Kalp yetmezliği, bir dizi semptom ve altta yatan nedenlerle karakterize edilen kronik bir kardiyovasküler durumdur. “Kalp yetmezliği” terimi zamanla gelişti ve Latince “aldatmak ya da başarısız olmak” anlamına gelen “fallo” kelimesinden köken aldı ve kalbin işlevini yeterince yerine getirememesini uygun bir şekilde tanımladı.
Kalp yetmezliği, halsizlik, egzersiz kapasitesinde azalma, nefes darlığı (nefes almada zorluk), öksürük, ödem (su tutulması) ve baş dönmesi gibi çeşitli semptomlarla kendini gösterir. Bu semptomlar kalbin pompalama fonksiyonunun bozulması nedeniyle ortaya çıkar ve bu da vücut dokularına yetersiz kan, oksijen ve besin iletimine yol açar.
Nedenler
Kalp yetmezliğinde kalp, kanı vücuda yeterli güçle pompalayamaz. Sonuç olarak, damarlarda birikir ve sıvı dışarı sızarak ayaklarda, bacaklarda, karında ve akciğerlerde ödeme (su tutulması) yol açar. Vücuda yeterli oksijen ve besin sağlanamaz.
Kalp yetmezliğinin başlıca nedenleri arasında arterioskleroz (atardamarların sertleşmesi) ile karakterize edilen koroner kalp hastalığı ve miyokard enfarktüsü (kalp krizi) yer alır. Bu koşullar genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin birleşiminden kaynaklanır. Minimum fiziksel aktivite ve yetersiz beslenme gibi yaş ve yaşam tarzı seçimleri, kalp yetmezliğinin gelişmesine önemli ölçüde katkıda bulunur. Kalp yetmezliğinin etiyolojisi ve patogenezi kardiyovasküler araştırmalarda kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Örneğin, “New England Journal of Medicine”de McMurray ve Pfeffer tarafından yapılan kapsamlı bir inceleme, bu hususları vurgulamaktadır (McMurray, J.J.V., & Pfeffer, M.A., 2005. “Kalp yetmezliği”. “Lancet”, 365(9474), s. 1877–1889).
Kalp, boyutunu artırarak (hipertrofi), gerilerek ve daha hızlı nabız atarak eksikliği telafi etmeye çalışır. Sempatik sinir sistemi ve renin-anjiyotensin sistemi aktive olur, damarlar daralır ve kan basıncı artar. Ancak bu durum zamanla kalbin işlevini ve sağlığını daha da zayıflatır.
Olası nedenler arasında damar sertliğine bağlı koroner kalp hastalığı, kalp krizi, yüksek tansiyon, kalp kası iltihabı (miyokardit), diyabet, doğuştan kalp kusurları, kalp kapakçığı hastalıkları ve kalp ritim bozuklukları yer alır.
NSAİİ’ler ve glukokortikoidler gibi ilaçlar da hastalığın gelişimine katkıda bulunabilir ve seyrini kötüleştirebilir.
Diğer risk faktörleri arasında obezite, sigara kullanımı, düşük kan lipit seviyeleri, sağlıksız bir yaşam tarzı, egzersiz eksikliği, stres, sarhoş edici maddeler, metabolik sendrom ve uyku apnesi yer almaktadır.
Kalp yetmezliği tipik bir yaşlılık hastalığıdır, ancak nadiren genç insanlarda da ortaya çıkabilir.
Teşhis
Tanı doktor tarafından hastanın öyküsü, fizik muayene, görüntüleme (MRI), EKG, kardiyak ultrason, fiziksel stres testi ve laboratuvar yöntemlerine dayanarak konur.
KKY ve Kalp Yetersizliğinin Ayırt Edilmesi
Konjestif kalp yetmezliği (KKY), sıvı birikmesinin vücut dokularında tıkanıklığa yol açtığı spesifik bir kalp yetmezliği türüdür. KKY ve kalp yetmezliği terimleri sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da, KKY acil tıbbi müdahale gerektiren daha ciddi bir durumu ifade eder.
KKY Türleri
KKY, etkilenen kalp bölgesine göre üç tipe ayrılabilir:
- Sol Taraflı Kalp Yetmezliği: Sol ventrikülün yeterli kanı pompalayamamasıdır.
- Sağ Taraflı Kalp Yetmezliği: Sağ ventrikül kanı etkili bir şekilde pompalayamadığında ortaya çıkar.
- Biventriküler Kalp Yetmezliği: Hem sol hem de sağ taraflı yetmezliğin birleşimi.
Her KKY tipi benzersiz klinik özellikler sunar ve özel tedavi stratejileri gerektirir.
Hayatı Tehdit Etme
KKY, tam kalp yetmezliği anlamına gelmemekle birlikte, tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebilen kronik, ilerleyici bir durumdur. İleri evre KKY hastaları, özellikle de Sınıf III ve IV kalp yetmezliği olanlar, yüksek bir ölüm oranıyla karşı karşıyadır; ölümlerin önemli bir kısmı, başta ventriküler aritmiler olmak üzere ani kardiyak olaylara atfedilir. KKY ile ilişkili epidemiyoloji ve mortalite, “Journal of the American College of Cardiology” gibi yayınlarda tartışılmaktadır (örn., Roger, V.L., 2013. “Kalp yetmezliği epidemiyolojisi”. “Dolaşım Araştırması”, 113(6), s. 646–659).
Tedavi
Kalp yetmezliğinin tedavisi, ACE inhibitörleri, sartanlar (anjiyotensin reseptör blokerleri), beta blokerler, diüretikler, neprilisin inhibitörleri, SGLT2 inhibitörleri ve aldosteron antagonistleri dahil olmak üzere çeşitli farmakolojik ajanları içerir. Bu ilaçlar kalp fonksiyonunu iyileştirmeyi, semptomları hafifletmeyi ve hastalığın ilerlemesini önlemeyi amaçlar. Kalp yetmezliğinin farmakoterapisi, “Avrupa Kalp Dergisi” gibi kaynaklarda ayrıntılı olarak açıklanmıştır (örn., Ponikowski, P., ve diğerleri, 2016. “Akut ve kronik kalp yetmezliğinin tanı ve tedavisine yönelik 2016 ESC Kılavuzları”. “Avrupa Kalp Yetmezliği” Journal,” 37(27), s. 2129–2200).
İlaçsız tedavi
- Daha az şeker, yağ ve tuz içeren sağlıklı bir diyet yapın, fazla kilolarınızı azaltın.
- Su tutulmasını önlemek için sıvı alımını sınırlayın (günde en fazla 1,5 L).
- Sigarayı bırak.
- Mümkün olduğunca az alkol alın.
- Uygun fiziksel egzersiz yapın.
- Stresi azaltın.
- Kilonuzu, kan basıncınızı ve nabzınızı düzenli olarak kontrol edin.
- Cerrahi müdahale, kalp nakli.
İlaç tedavisi
Aşağıdaki ilaçlar kalp yetmezliğini tedavi etmek için kullanılır. Ayrıntılı bilgiyi ilgili makalelerde bulabilirsiniz.
- ACE inhibitörleri ve sartanlar
- Aldosteron antagonistleri
- Antiaritmikler
- Antitrombotikler
- Beta-blokerler
- Diüretikler
- Kardiyak glikozitler: digoksin
- Eğer inhibitörler: İvabradin
- Mineraller: magnezyum, potasyum
- Neprilysin inhibitörleri: sacubitril (+ valsartan)
- Fosfodiesteraz inhibitörleri: Milrinon
- Fitofarmasötikler: alıç
- sGC stimülatörleri: vericiguat
- SGLT2 inhibitörleri
- Vazodilatörler, nitratlar
Tarih
Kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek kadar kan pompalayamadığı bir durum olan konjestif kalp yetmezliği (KKY) yüzyıllardır bilinmektedir. Durumun ilk tanımları, doktorların hastaların nefes darlığı, yorgunluk ve bacaklarda ve karında şişlik gibi semptomlar yaşadığını gözlemlediği antik Yunan’a kadar uzanıyor.
17. yüzyılda William Harvey’in dolaşım sistemini keşfetmesi, kalbin işlevinin ve KKY’nin altında yatan mekanizmaların daha iyi anlaşılmasını sağladı. Ancak kalp kapak hastalığı ve koroner arter hastalığı gibi KKY’nin spesifik nedenleri 19. yüzyılın sonlarına kadar tanımlanamadı.
20. yüzyılın ortalarında ekokardiyografi ve anjiyografi gibi tıbbi görüntüleme tekniklerinin gelişmesi, KKY’nin tanı ve tedavisinde devrim yarattı. Bu teknikler, doktorların kalbi ve odacıklarını görselleştirmesine, kalp fonksiyonunu değerlendirmesine ve KKY’ye katkıda bulunan spesifik anormallikleri belirlemesine olanak tanıdı.
Son yıllarda KKY’nin anlaşılması ve tedavisinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri, beta blokerler ve aldosteron antagonistleri gibi yeni ilaçlar, KKY hastalarının yaşamlarını önemli ölçüde iyileştirmiştir. Ek olarak, kapak replasmanı ve koroner arter baypas greftleme gibi minimal invaziv cerrahi prosedürlerin gelişmesi, ek tedavi seçenekleri sağlamıştır.
Bu ilerlemelere rağmen, KKY önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 6 milyondan fazla kişinin KKY’ye sahip olduğu tahmin edilmektedir ve bu, 65 yaş üstü kişilerin hastaneye kaldırılmasının önde gelen nedenidir. Tedavi yaşam kalitesini iyileştirip hayatta kalma süresini uzatabilirken, KKY kronik bir durum olarak kalmaya devam etmektedir. ciddi komplikasyon ve erken ölüm riski.
- KKY, kronik kalp hastalığı olan kişiler için önde gelen ölüm nedenidir ve Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 300.000’den fazla ölümden sorumludur.
- KKY erkeklerde kadınlardan daha sık görülür ve görülme sıklığı yaşla birlikte artar.
- KKY’nin en sık görülen semptomları nefes darlığı, yorgunluk ve bacaklarda ve karında şişliktir.
- KKY’nin diğer semptomları arasında akciğerlerde sıvı birikmesi, göğüs ağrısı ve baş dönmesi sayılabilir.
- KKY’nin tedavisi yoktur, ancak tedavi semptomların iyileşmesine, hayatta kalma süresinin uzatılmasına ve komplikasyon riskinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigarayı bırakma gibi yaşam tarzı değişiklikleri, KKY’nin yönetilmesinde yardımcı olabilir.
- İlaçlar KKY tedavisinin temelini oluşturur ve kalp fonksiyonlarını iyileştirerek, kan basıncını düşürerek ve sıvı dengesini kontrol ederek çalışırlar.
- Bazı durumlarda, kapak replasmanı veya koroner arter baypas grefti gibi ameliyat, KKY için bir seçenek olabilir.
- KKY için yeni tedaviler geliştirmeye yönelik araştırmalar devam ediyor ve ufukta umut verici yeni tedaviler var.
- KKY karmaşık ve zorlayıcı bir durumdur, ancak tanı, tedavi ve önlemedeki ilerlemeler sayesinde KKY hastalarının görünümü önemli ölçüde iyileşmiştir. Erken teşhis ve agresif tedavi semptomların kontrol altına alınmasına, yaşam kalitesinin iyileştirilmesine ve hayatta kalma süresinin uzatılmasına yardımcı olabilir. KKY için risk faktörleri olan bireyler, kalp sağlıklarını takip etmek ve hastalığa yakalanma risklerini azaltmak için gerekli adımları atmak için sağlık uzmanlarıyla yakın çalışmalıdır.
Kaynak
- McMurray, J. J. V., & Pfeffer, M. A. (2005). Heart failure. Lancet, 365(9474), 1877–1889.
- Ponikowski, P., et al. (2016). 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. European Heart Journal, 37(27), 2129–2200.
- Roger, V. L. (2013). Epidemiology of heart failure. Circulation Research, 113(6), 646–659.
